โรคดึงผมตนเอง (ตอนที่ 3 และตอนจบ)

22 สิงหาคม 2017

สำหรับสาเหตุของการเกิดโรคนี้ยังไม่เป็นที่ทราบชัด อาจเป็นผลจากพันธุกรรมและสภาพแวดล้อม ความผิดปกติของสมอง ส่วนปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรค ได้แก่

• ประวัติครอบครัว – พันธุกรรมอาจเป็นปัจจัยหนึ่งของการเกิดโรคนี้
• อายุ – โรคนี้มักเป็นก่อนหรือระหว่างที่เป็นวัยรุ่น ที่อายุประมาณ 10-13 ปี และมักเป็นไปตลอดชีวิต
• ความเครียด
• การขาดสารเซโรโทนิน (Serotonin) ในสมอง
• มีความผิดปกติด้านอื่น – เช่น เป็นโรคซึมเศร้าหดหู่ วิตกกังวล หรือโรคย้ำคิดย้ำทำ (Obsessive-compulsive disorder = OCD)

แม้ว่าอาการจะไม่รุนแรงมาก แต่โรคดึงผมตนเองก็สามารถทำให้เกิดผลกระทบด้านลบหลักๆ ดังนี้

• รู้สึกเป็นทุกข์ อาย อัปยศอดสู (Humiliation) อึดอัดใจ (Embarrassment) ความพึงพอใจในตนเองต่ำ (Low self-esteem) ซึมเศร้าหดหู่ (Depression) วิตกกังวล (Anxiety)
• มีปัญหาในการทำงานและสังคม โดยผู้ที่เป็นโรคนี้มักจะพลาดโอกาสในการทำงานและหลีกเลี่ยงกิจกรรมทางสังคม ชอบใส่วิกหรือใส่ขนตาปลอม และบางคนไม่อยากจะใกล้ชิดผู้อื่นเพราะกลัวว่าผู้อื่นจะรู้ถึงสภาพที่ตนเองเป็น
• ผิวหนังและผมถูกทำลาย อาจติดเชื้อบริเวณที่ดึงหรือผมไม่ขึ้นบริเวณนั้นๆ อีกเลย (Alopecia)
• เป็นโรคก้อนขน (Hairball / Trichobezoar) เพราะการกินเส้นผมจะทำให้ปริมาณขนที่สะสมในกระเพาะมีมากขึ้นเรื่อยๆ ประกอบกับการบีบตัวของกระเพาะอาหารเป็นส่วนช่วยคลึงเคล้าปั้นก้อนขนให้ค่อยๆ เกาะพันกันและขยายขึ้น ตลอดจนมีลักษณะเป็นก้อนกลม แฮร์บอลล์ที่มีขนาดโตขึ้นจะคับเต็มกระเพาะอาหารทำให้เกิดอาการอาเจียนบ่อยๆ น้ำหนักลด ลำไส้อุดตัน และแม้แต่เสียชีวิต

การวินิจฉัยว่าเป็นโรคดึงผมตนเองหรือไม่ ทำได้ด้วยการ

• ตรวจสอบว่าผมร่วงขนาดไหน
• ถามคำถามและคุยกันเรื่องผมร่วง
• ขจัดสาเหตุอื่นที่อาจเป็นปัญหาของการร่วง
• ระบุถึงปัญหาสภาพร่างกายและจิตใจที่อาจเกี่ยวข้องกับการร่วง
• เทียบกับหลักเณฑ์ Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) ที่จัดทำโดยสมาคมจิตเวชของสหรัฐอเมริกา

สำหรับการรักษาอาจทำได้โดยใช้

• การรักษาด้วยพฤติกรรมบำบัด ที่เรียกว่า Habit reversal training โดยสอนให้ผู้ป่วยรู้เท่าทันอาการขณะเกิดความอยากจะดึงและควรทำพฤติกรรมใดทดแทน เช่น อาจจะกำหมัดให้แน่นๆ หรือเปลี่ยนทิศทางของมือจากการจับผมไปจับหูแทน
• การบำบัดด้วยการปรับเปลี่ยนความคิดและพฤติกรรม (Cognitive therapy)
• การรักษาด้วยการยอมรับและการให้สัญญา (Acceptance and commitment therapy = ACT)

แม้ว่า FDA จะยังไม่ได้มีการอนุมัติให้ใช้ยาตัวใดเป็นพิเศษในการรักษาโรคนี้ แต่ก็มียาบางตัวที่อาจใช้ช่วยควบคุมอาการได้ เช่น ยา Clomipramine ยา N-acetylcysteine และยา Olanzapine อย่างไรก็ดี ต้องระวังเรื่องผลข้างเคียงจากการใช้ยาด้วย

แหล่งข้อมูล:

1. Trichotillomania (hair-pulling disorder). [2017, August 20].
2. Trichotillomania. [2017, August 20].
3. Trichotillomania. [2017, August 20].