เท้าแบนๆ (ตอนที่ 2)

26 พฤศจิกายน 2014

ภาวะเท้าแบน (Flat feet / Pes planovalgus / Fallen arches / Pronation of feet / Pes planus) เป็นลักษณะของผู้ที่มีอุ้งเท้าเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลย ทำให้พื้นเท้าทั้งหมดแบนแนบไปกับพื้นขณะที่ยืน โดยอาจเป็นมาตั้งแต่วัยเด็ก หรือเกิดขึ้นใหม่หลังจากที่ได้รับบาดเจ็บหรือจากการเสื่อมสภาพไปตามอายุ

เท้าแบนเกิดจากการที่เนื้อเยื่อที่ยึดข้อเท้าหรือเส้นเอ็นหลวม โดยปกติอุ้งเท้าจะเริ่มก่อตัวขึ้นเมื่อเด็กอายุ 2 หรือ 3 ขวบ และจะมีอุ้งเท้าเต็มที่เมื่อโตเป็นผู้ใหญ่ อย่างไรก็ดีในบางคนก็อาจไม่มีอุ้งเท้าเลย

อายุที่มากขึ้น การได้รับบาดเจ็บ หรืออาการเจ็บป่วย อาจทำให้อุ้งเท้าไม่มีการพัฒนาได้ ซึ่งเท้าแบนลักษณะนี้ส่วนใหญ่จะเกิดขึ้นในเท้าข้างใดข้างหนึ่ง

เราสามารถทำการพิสูจน์ว่าเท้าแบนหรือไม่ด้วยวิธีง่ายๆ 3 ขั้นตอน ได้แก่

1. ทำให้เท้าเปียกน้ำ
2. ยืนบนที่ที่สามารถมองเห็นรอยเท้าได้ เช่น บนพื้นคอนกรีต
3. ถอยออกมาแล้วมองที่รอยเท้า หากเห็นรอยเท้าเต็มไม่มีอุ้ง แสดงว่ามีภาวะเท้าแบน

สาเหตุของเท้าแบนในผู้ใหญ่อาจเกิดได้หลายอย่าง แต่ที่พบมากโดยทั่วไปคือ

• มีความผิดปกติตั้งแต่เกิด
• เส้นเอ็นยืดหรือฉีก
• เอ็นที่ยึดหน้าแข้งส่วนหลัง (Posterior tibial tendon = PTT) ถูกทำลายหรือมีการอักเสบ
• กระดูกหักหรืออยู่ผิดที่
• มีปัญหาด้านสุขภาพ เช่น เป็นโรคข้อเสื่อมรูมาตอยด์ (Rheumatoid arthritis)
• มีปัญหาเรื่องเส้นประสาท (Nerve problems)

ปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยงในการมีภาวะเท้าแบน ได้แก่

• เป็นโรคอ้วน (Obesity)
• เป็นโรคเบาหวาน (Diabetes)
• อายุมากขึ้น
• ตั้งครรภ์

ภาวะเท้าแบนส่วนใหญ่จะไม่ก่อให้เกิดการเจ็บเท้า แต่เท้าแบนอาจก่อให้เกิดปัญหาที่ข้อเท้าและเข่าอาการของเท้าแบนที่พบอาจได้แก่

• เมื่อยขาง่าย
• เจ็บที่อุ้งเท้า
• อุ้งเท้าบวม
• การเคลื่อนไหวเท้าลำบาก
• ปวดหลังและขา

แหล่งข้อมูล

1. Flatfeet. [2014, November 25].
2. Flat feet. [2014, November 25].
3. What Are Fallen Arches? [2014, November 25].