หูรูด (Sphincter)

หูรูด ความหมายจากพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 มีได้หลายความ หมาย แต่ความหมายที่เกี่ยวข้องกับร่างกาย คือ ปากช่องทวารหนัก ที่กล้ามเนื้อรัดตัวเข้ามาคล้ายปากถุงที่รูด

ทางการแพทย์ หูรูด คือส่วนหนึ่งของอวัยวะที่มักอยู่ตอนต้นหรือตอนปลายของอวัยวะ มีมีลักษณะเป็น ท่อ หลอด หรือช่อง โดยเป็นส่วนที่มีกล้ามเนื้อที่แข็งแรง วนเป็นวงล้อมรอบส่วนนั้น เพื่อทำหน้าที่ปิดและเปิดอวัยวะนั้นๆ เพื่อป้องกันการไหลย้อนกลับ ไหลเข้า หรือไหลออก ของสิ่งที่บรรจุอยู่ในอวัยวะนั้นๆ

โรคของหูรูด นอกจากเกิดจากการเสื่อมตามวัยของเนื้อเยื่อหูรูดเช่นเดียวกับอวัยวะต่างๆทั่วร่างกายแล้ว ยังมักเกิดจากมีการเพิ่มแรงดันในอวัยวะนั้นๆ จึงส่งผลถึงหูรูดเกิดการอ่อนแรง ขาดประสิทธิภาพในการกักเก็บสิ่งต่างๆที่อยู่ในอวัยวะนั้นๆ เช่น โรคของหูรูดของอวัยวะในระบบทางเดินอาหาร มักมีปัจจัยเสี่ยงจาก โรคอ้วน การเบ่งอุจจาระ การตั้งครรภ์ เป็นต้น

ทั้งนี้ ในร่างกายมีหูรูดหลายตำแหน่ง แต่หูรูดที่สำคัญและมักก่อให้เกิดอาการที่พบได้บ่อย คือ

• หูรูดปลายหลอดอาหารส่วนที่ต่อกับกระเพาะอาหาร ซึ่งถ้าหย่อนสมรรถภาพ จะเป็นสา เหตุให้เกิดโรคกรดไหลย้อน
• หูรูดระหว่างกระเพาะปัสสาวะและท่อปัสสาวะ และหูรูดที่ปากท่อปัสสาวะ ที่เมื่อเสื่อมสมรรถภาพจะก่อให้เกิดภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ โดยเฉพาะในผู้หญิง (การกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ในสตรี) และ
• หูรูดปากทวารหนัก ที่เมื่อเสื่อมสมรรถภาพ จะก่อให้เกิดภาวะกลั้นอุจจาระไม่อยู่

บรรณานุกรม

1. Sphincter [2014,April26].