on 

ยากันยุง ใช้อย่างไรให้ปลอดภัย

ยากันยุงเป็นอีกทางเลือกหนึ่งในการป้องกันยุงกัด หากอาศัยอยู่ในสภาพอากาศร้อนชื้นที่เหมาะแก่การเพาะพันธุ์ของยุงและเสี่ยงเกิดโรคที่มียุงเป็นพาหะหลายชนิด ทว่าสารเคมีสังเคราะห์หรือแม้แต่สารสกัดจากธรรมชาติที่เป็นส่วนประกอบในยากันยุงนั้น นอกจากไม่เป็นมิตรกับยุงแล้ว อาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพของผู้ใช้ได้เช่นกัน การเลือกซื้อยากันยุงให้เหมาะสมกับการใช้และศึกษาวิธีใช้อย่างถูกต้องจึงถือเป็นสิ่งสำคัญ

ยากันยุง

ยากันยุงช่วยป้องกันยุงได้อย่างไร

โดยปกติ ยากันยุงไม่มีคุณสมบัติในการฆ่ายุง แต่สารเคมีหรือสารสกัดจากธรรมชาติอันเป็นส่วนประกอบของยากันยุงนั้นออกฤทธิ์ทำให้ยุงไม่สามารถกัดคนได้ สารป้องกันยุงที่ใช้ในยากันยุงแต่ละรูปแบบอาจมีกลไกการออกฤทธิ์แตกต่างกันไป ดังนี้

ข้อควรรู้ก่อนเลือกใช้ยากันยุง

ยากันยุงที่จำหน่ายตามท้องตลาดนั้นมีหลายประเภทให้เลือกซื้อ ผู้ใช้ควรประเมินข้อดีข้อเสีย ประสิทธิภาพในการป้องกันยุง และผลข้างเคียงของยากันยุงแต่ละประเภท เพื่อเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่เหมาะสมกับการใช้งานมากที่สุด อีกทั้งควรใช้ยากันยุงอย่างถูกวิธีเพื่อความปลอดภัยของตนเองและคนในครอบครัว สิ่งที่ควรรู้เกี่ยวกับยากันยุงแต่ละประเภท มีดังนี้

ยาทากันยุง คือสารป้องกันยุงในรูปของครีม โลชั่น และสเปรย์สำหรับทาหรือฉีดพ่นตามร่างกาย ช่วยป้องกันยุงเกาะผิวหนังและดูดเลือด มักมีสารเคมีจำพวกดีอีอีที เอทิลบิวทิลอเซติลามิโนโพรพิโนเอต หรือพิคาดิรินเป็นองค์ประกอบหลัก บางผลิตภัณฑ์อาจมีส่วนผสมของสารสกัดจากธรรมชาติหรือใช้สารสกัดจากธรรมชาติเพียงอย่างเดียว จึงมีประสิทธิภาพในการป้องกันยุงแตกต่างกันไปตามชนิดและความเข้มข้นของสารที่เป็นส่วนประกอบ

ผลิตภัณฑ์ทากันยุงจากสารเคมีสังเคราะห์อาจช่วยป้องกันยุงได้นาน 2-5 ชั่วโมง และจำเป็นต้องทาซ้ำหากต้องการประสิทธิภาพในการป้องกันอย่างต่อเนื่อง ส่วนผลิตภัณฑ์จากสารสกัดธรรมชาติ เช่น น้ำมันตะไคร้หอม น้ำมันแมงลัก น้ำมันแมงกะแซง อาจป้องกันยุงได้ในระยะเวลาสั้นกว่า อย่างไรก็ตาม ยากันยุงชนิดนี้ใช้ทาบนผิวหนังโดยตรง จึงอาจก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อผิวหรือมีอาการแพ้ได้ หากเกิดผื่นแดง รู้สึกคัน หรือมีอาการผิดปกติอื่น ๆ หลังทา ควรหยุดใช้และรีบไปพบแพทย์ทันที คำแนะนำในการเลือกซื้อและการใช้ยากันยุงชนิดทา มีดังนี้

ยาจุดกันยุง มีทั้งชนิดแท่งและชนิดขดกลม ส่วนใหญ่มีสารในกลุ่มไพรีทอยด์เป็นองค์ประกอบหลักซึ่งมีฤทธิ์ทำให้ยุงเป็นอัมพาต ทว่าบางผลิตภัณฑ์อาจเป็นสูตรผสมระหว่างสารเคมีกับสารสกัดจากธรรมชาติหรือใช้สารสกัดจากธรรมชาติเพียงอย่างเดียว ทั้งนี้ การสูดดมควันของยาจุดกันยุงอาจทำให้เวียนศีรษะ คลื่นไส้ ไอ หรือรู้สึกเจ็บคอ และหากสูดดมติดต่อกันเป็นเวลานานอาจส่งผลกระทบต่อระบบทางเดินหายใจ ก่อให้เกิดอาการแพ้ หรือเสี่ยงเป็นมะเร็งปอดมากกว่าคนทั่วไป ทว่าโดยทั่วไปพบผู้ป่วยที่ได้รับอันตรายจากสารชนิดนี้น้อยมาก

วิธีเลือกซื้อและใช้ยาจุดกันยุงอย่างถูกต้อง มีดังนี้

ยากันยุงชนิดใช้ไฟฟ้า มีทั้งชนิดที่เป็นของเหลวและแผ่นแมท ส่วนใหญ่ใช้สารเคมีเป็นส่วนประกอบหลัก ทว่าบางผลิตภัณฑ์อาจมีส่วนผสมของสารสกัดจากธรรมชาติหรือใช้สารสกัดจากธรรมชาติเพียงอย่างเดียว มีกลไกการทำงานโดยใช้ไฟฟ้าทำให้ของเหลวหรือแผ่นแมทกลายเป็นไอที่มีฤทธิ์ป้องกันยุงจากบริเวณดังกล่าว ยากันยุงชนิดนี้อาจส่งผลกระทบต่อระบบทางเดินหายใจ ก่อให้เกิดอาการแพ้หรือรู้สึกระคายเคืองตา มีคำแนะนำในการเลือกซื้อและการใช้ ดังนี้

ใช้ยากันยุงเพียงอย่างเดียวอาจไม่พอ

การใช้ยากันยุงเป็นเพียงวิธีหนึ่งที่ช่วยป้องกันยุงกัด เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการป้องกันยุง ควรใช้วิธีอื่น ๆ ควบคู่กับไปด้วย ดังนี้

ทั้งนี้ เด็กอายุต่ำกว่า 4 ปี ไม่ควรใช้ยาทากันยุง เพราะอาจก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อผิวหนัง พ่อแม่ควรให้ลูกน้อยสวมชุดแบบชิ้นเดียวที่ปกปิดได้ทั้งตัวและเลือกชุดที่ไม่รัดแน่นเกินไป เนื่องจากยุงอาจกัดทะลุเสื้อผ้าที่แนบชิดกับผิวได้ รวมทั้งให้เด็กสวมถุงมือ ถุงเท้า และกางมุ้งในระหว่างที่เด็กนอนหลับ