ภัยแฝงจากสารพิษโลหะหนัก (ตอนที่ 2)

20 ตุลาคม 2015

ผลของสารพิษโลหะสามารถทำให้เกิดพิษได้ 2 ลักษณะ คือ

1. ทำลายเซลล์เนื้อเยื่อโดยตรงและรบกวนการทำงานของขั้นตอนการเผาผลาญอาหาร (Metabolic processes)
2. ทำลายสารอาหารอันเป็นสาเหตุให้เกิดภาวะสารอาหารบกพร่องของร่างกาย (Nutritional Deficiencies)

ตัวอย่างของโรคที่เกิดจากสารพิษโลหะหนัก ได้แก่ พัฒนาการที่ผิดปกติของระบบประสาท เช่น โรคอัลไซด์เมอร์ โรคพาร์กินสัน (Parkinson's disease) โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง (Multiple Sclerosis = MS) โรคเกี่ยวกับกระดูก เช่น โรคกระดูกพรุน (Osteoporosis) โรคความผิดปกติของไตและเลือด

สารพิษโลหะที่มีผลกับเราโดยที่เราอาจคิดไม่ถึง เช่น

• สารปรอท ส่วนใหญ่สารปรอทที่ทำให้เกิดพิษจะอยู่ในรูปของ Methylmercury ซึ่งสามารถดูดซึมเข้าสู่ร่างกายได้ง่าย แต่ร่างกายขับออกได้ยาก สารปรอทจะมีผลต่อระบบประสาท ทำลายเซลล์สมอง ตัวอย่างพิษของสารปรอท ได้แก่ อ่อนเพลียเรื้อรัง (Chronic fatigue) โรคหดหู่ซึมเศร้า และความจำไม่ดี

สารปรอทมีผลต่อระบบภูมิต้านทาน และทำให้เกิดภาวะที่ภูมิต้านทานของตัวเองกระตุ้นเซลล์ตัวเองให้หลั่งสารก่อพิษขึ้นมา (Autoantibodies) นอกจากนี้ยังมีผลต่อโรคอ้วนลงพุง (Metabolic syndrome) เป็นสาเหตุให้การทำงานของอินซูลินไม่มีประสิทธิภาพและมีระดับน้ำตาลในเลือดไม่สมดุล ซึ่งในที่สุดจะทำให้เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 (Diabetes mellitus type 2)

ทั้งนี้ เด็กจะมีความเสี่ยงต่อพิษของสารปรอทมากกว่าผู้ใหญ่ 5-10 เท่า โดยเราสามารถได้รับพิษจากสารปรอทผ่านทาง

• การอุดฟันด้วยวัสดุอมัลกัม (Dental Amalgam Fillings)
• อาหาร - โดยเฉพาะอาหารทะเลที่มีสารปนเปื้อนของ Methylmercury อันเกิดจากห่วงโซ่อาหาร เช่น ปลาฉลาม ปลาดาบ ปลาทูน่า และปลาแมคเคอรอล นอกจากนี้อาจพบในพืชผล เนื้อสัตว์และผลิตภัณฑ์นม
• น้ำ - ปรอทสามารถเข้าสู่แหล่งน้ำผ่านทางฝน หิมะ หิน และดิน
• มลพิษทางอากาศ (Air pollution) - ที่เกิดจากการเผาไหม้ของเชื้อเพลิง เช่น ถ่านหิน สถานีแก๊ส (Gas-fired power station)
• วัคซีน – ที่มีการใช้ปรอทเป็นสารกันเสียในการผลิตวัคซีน (Thimerosal) ซึ่งทำให้เชื่อว่า เป็นสาเหตุให้เด็กเป็นโรคออทิซึม (Autism) ได้

แหล่งข้อมูล

1. Toxic heavy metal.[2015, October 1].
2. Heavy Metal Toxicity[2015, October 1].
3. Heavy Metal Poisoning.[2015, October 1].