พักตับก่อนตับแข็ง (ตอนที่ 2)

27 สิงหาคม 2016

ตับ (Liver) มีน้ำหนักประมาณ 1.36 กิโลกรัม เป็นอวัยวะที่มีขนาดใหญ่ที่สุดของร่างกาย ทำหน้าที่สำคัญๆ หลายอย่าง เช่น

• ผลิตโปรตีนของเลือด (Blood proteins) ที่ช่วยในการแข็งตัวของเลือด (Clotting) การลำเลียงออกซิเจน และระบบภูมิต้านทานในร่ากาย
• เก็บสารอาหารส่วนเกินและส่งกลับสารอาหารเข้าสู่กระแสเลือด
• ผลิตน้ำดี (Bile) สิ่งจำเป็นที่ช่วยในการย่อยอาหาร
• ช่วยเก็บน้ำตาล (Glucose) ในรูปของ (Glycogen)
• ขจัดสารพิษในกระแสเลือด รวมถึงยาและแอลกอฮอล์
• ละลายไขมันอิ่มตัว (Saturated fat) และผลิตคลอเรสเตอรอล

ตับแข็ง (Cirrhosis) เป็นโรคที่ตับค่อยๆ ถูกทำลาย ตับจะมีลักษณะผิวไม่เรียบ ขรุขระ เป็นก้อน และไม่สามารถทำหน้าที่ได้ตามปกติ ตับที่เป็นรอยขรุขระจะกั้นทางเดินของเลือดไปทั่วตับ ทำให้ขั้นตอนการสร้างสารอาหาร โปรตีน ฮอฺร์โมน และการขจัดสารพิษทำได้ช้าลงๆ

ไวรัสตับอักเสบซี ไขมันสะสมในตับ และแอลกอฮอล์ เป็นสาเหตุหลักของการเกิดโรคตับแข็ง หรือพูดได้ว่า อะไรก็ตามที่ทำร้ายตับล้วนเป็นสาเหตุของโรคตับแข็ง โดยรวมถึง

• การดื่มสุราเรื้อรัง (Chronic alcohol abuse)
• ไขมันสะสมในตับที่เกิดจากโรคอ้วนและโรคเบาหวาน
• การติดเชื้อไวรัสเรื้อรังของตับ เช่น โรคไวรัสตับอักเสบบี ซี และดี (Hepatitis types B, C, and D)
• ทางเดินท่อน้ำดีจากตับไปสู่ลำไส้อุดตั้น ซึ่งในเด็กอาจเป็นสาเหตุให้เกิดท่อน้ำดีตีบตัน (Biliary atresia) ที่ทำให้ท่อน้ำดีถูกทำลาย เป็นสาเหตุให้น้ำดีไหลกลับสู่ตับ ส่วนในผู้ใหญ่ท่อน้ำดีอาจอักเสบ เป็นแผล หรืออุดตั้น อันเนื่องมาจากโรคตับแข็งจากทางเดินน้ำดีชนิดปฐมภูมิ (Primary biliary cholangitis)
• หัวใจล้มเหลวและมีของเหลวไหลกลับเข้าสู่ตับ
• โรคที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรม เช่น

  o โรคซิสติกไฟโบรซิส (Cystic fibrosis)

  o โรคสะสมไกลโคเจน (Glycogen storage diseases) ซึ่งร่างกายไม่สามารถเปลี่ยนไกลโคเจนให้เป็นกลูโกสเพื่อใช้เป็นแหล่งพลังงานของร่างกาย

  o โรคถุงลมโป่งพองจากการขาด อัลฟ่า-1 (Alpha 1 antitrypsin deficiency) ซึ่งเป็นเอนไซม์ชนิดหนึ่งในตับ

  o โรคตับพันธุกรรม (Alagille syndrome)

  o โรคที่ทำให้ตับทำงานผิดปกติ เช่น ภาวะธาตุเหล็กเกินหรือโรคพิษจากเหล็ก (Hemochromatosis) ภาวะการมีทองแดงสะสมในตับจนผิดปกติหรือที่เรียกว่าโรควิลสัน (Wilson's disease)
• ปฏิกริยาจากการกินยา (เช่น ยา Methotrexate) การได้รับสารพิษ หรือติดเชื้อปรสิต

แหล่งข้อมูล

1. Cirrhosis of the Liver. [2016, August 26].

2. Cirrhosis. [2016, August 26].