ปอดอักเสบในผู้สูงอายุ (ตอนที่ 4)

6 ธันวาคม 2016

ปอดอักเสบในผู้สูงอายุอาจไม่แสดงอาการตรงๆ อาจมีอาการไอเล็กน้อย มีเสมหะเล็กน้อย หรืออาจจะไม่มีไข้เลยก็ได้

การวินิจฉัยโรคสามารถทำได้ด้วย

• ฟังเสียงปอด ซึ่งอาจจะได้ยินเสียงที่เรียกว่า Rales และ Rhonchus

  [Rales หรือ crepitation หรือ crackle เป็นเสียงที่ได้ยินขณะหายใจเข้า ลักษณะเสียงคล้ายใช้นิ้วขยี้ผมใกล้ๆ หู เกิดจากอากาศผ่านน้ำเมือกในหลอดลมฝอยและถุงลม น้ำเมือกทำให้ถุงลมแฟบขณะหายใจออก เวลาหายใจเข้าอากาศจะไปดันถุงลมให้พองออก เสียงแต่ละเสียงได้ยินช่วงสั้นมากและเป็นเสียงสูง]

  [Rhonchi เป็นเสียงหายใจผิดปกติที่เกิดจากกการตีบแคบของหลอดลมหรือหลอดลมฝอย อาจเกิดจากหลอดลมหดเกร็ง เยื่อบุหลอดลมบวม หรือมีเสมหะในหลอดลม ได้ยินทั้งช่วงหายใจเข้าและออก แต่จะได้ยินชัดขณะหายใจออก ลักษณะเสียงจะต่อเนื่อง]

• การเอ็กซเรย์ปอด
• การซีทีสแกน
• การเพาะเชื้อจากเสมหะ
• การเพาะเชื้อจากเลือด
• การเพาะเชื้อน้ำในช่องเยื่อหุ้มปอด (Pleural fluid culture)

แม้ว่าปอดอักเสบจะเกิดจากเชื้อโรคหลายชนิด แต่สำหรับปอดอักเสบในผู้สูงอายุนั้นมักจะมีสาเหตุมาจากเชื้อแบคทีเรียหรือเชื้อไวรัส โดยเฉพาะเชื้อแบคทีเรียที่ชื่อ Streptococcus pneumonia ซึ่งสามารถทำลายปอด ทำให้เชื้อแบคทีเรียเข้าสู่กระแสเลือด และเป็นเยื่อหุ้มสมองอักเสบ (Meningitis) ส่วนปอดอักเสบจากเชื้อไวรัสนั้นมีความรุนแรงน้อยกว่า

การรักษาผู้ป่วยปอดอักเสบขึ้นกับเชื้อที่เป็น กล่าวคือ

• กรณีติดเชื้อแบคทีเรีย - ผู้ป่วยประมาณร้อยละ 80 ที่ติดเชื้อมาจากชุมชน มักรักษาตัวอยู่ที่บ้านด้วยการให้ยาปฏิชีวนะที่มีผลต่อเชื้อแบคทีเรียในวงกว้าง (Broad spectrum antibiotics) แต่เมื่อรู้ถึงชนิดของเชื้อแบคทีเรียที่แน่นอนแล้วจึงให้ยารักษาเฉพาะ มีเพียงร้อยละ 20 ที่รักษาตัวอยู่ที่โรงพยาบาลและมีการให้ยาปฏิชีวนะทางเส้นเลือด
• กรณีเป็นเชื้อไวรัส - ผู้ป่วยอาจได้รับยาต้านเชื้อไวรัส แต่ไม่ใช่ยาปฏิชีวนะ เพราะยาปฏิชีวนะจะไม่มีผลต่อเชื้อไวรัส หรือบางทีอาจไม่ต้องให้ยา เพียงแต่ให้ผู้ป่วยได้พักผ่อน กินอาหารที่มีประโยชน์ และดื่มน้ำให้มาก
• กรณีเป็นเชื้อรา ก็จะให้ยาต้านเชื้อรา (Anti-fungal medications)

บรรณานุกรม

1. Elderly Pneumonia: Prevention & Care. [2016, December 5].

2. Pneumonia in the Elderly. [2016, December 5].