24 สรรพคุณและประโยชน์ต้นทองหลางใบมน

ทองหลางใบมน

ทองหลางใบมน ชื่อวิทยาศาสตร์ Erythrina suberosa Roxb. จัดอยู่ในวงศ์ถั่ว (FABACEAE หรือ LEGUMINOSAE) และอยู่ในวงศ์ย่อยถั่ว FABOIDEAE (PAPILIONOIDEAE หรือ PAPILIONACEAE)^[1],[2]

สมุนไพรทองหลางใบมน มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า ทองกี ทองแค ทองบก (ภาคเหนือ) เป็นต้น^[1],[2]

ลักษณะของทองหลางใบมน

• ต้นทองหลางใบมน จัดเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ มีความสูงได้ประมาณ 5-15 เมตร ลำต้นมีลักษณะตั้งตรง เปลือกต้นหนาเป็นร่องลึก ตามกิ่งและก้านมีหนามแหลมคมเล็ก ๆ ขึ้นกระจายอยู่ทั่วไป ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด พบได้ทั่วไปทางภาคเหนือ มักขึ้นตามป่าโปร่ง ป่าผลัดใบ และมีปลูกไว้ตามบ้านและหัวไร่ปลายนา^[1],[2]

• ใบทองหลางใบมน ใบเป็นใบประกอบ ใบย่อยมีลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมข้าวหลามตัดแต่มุมโค้งมน ขอบใบเรียบ ใบมีขนาดกว้างประมาณ 7 เซนติเมตร และยาวประมาณ 5 เซนติเมตร^[1],[2]

• ดอกทองหลางใบมน ออกดอกเป็นช่อแน่นที่ปลายกิ่ง ดอกเป็นสีแดงเลือดนก มีลักษณะคล้ายดอกแค^[1],[2]

• ผลทองหลางใบมน ผลมีลักษณะเป็นฝักแคบ ภายในฝักมีเมล็ดประมาณ 2-4 เมล็ด^[1]

สรรพคุณของทองหลางใบมน

1. เปลือกต้นและรากมีสรรพคุณช่วยทำให้นอนหลับ (เปลือกต้น, ราก)^[1]
2. แก่น เปลือกต้น และใบมีสรรพคุณเป็นยาลดระดับน้ำตาลในเลือด (แก่น, เปลือกต้น, ใบ)^[1]
3. เปลือกต้นมีสรรพคุณเป็นยาแก้ลมทั้งปวง (เปลือกต้น)^[1],[3] ใช้ผสมกับยาอื่นกินเป็นยาแก้ลมกองละเอียด (เวียนหัวตามัว) (เปลือกต้น)^[4]
4. รากใช้เป็นยาแก้ไข้ (ราก)^[1],[2] หรือจะใช้ใบนำมาต้มกับน้ำดื่มเป็นยาแก้ไข้ ดับพิษไข้ ใช้ตำผสมกับยาอื่นสุมกระหม่อมเด็กเป็นยาดับพิษร้อนถอนพิษไข้ (ใบ)^[2],[3],[4]

5. ใช้เป็นยาแก้ร้อนในกระหายน้ำ (ราก)^[1],[3]
6. เปลือกต้นและรากมีสรรพคุณเป็นยาแก้เสมหะ (เปลือกต้น, ราก)^{[1],[2],[3],[4]}
7. ช่วยแก้อาการสะอึก (เปลือกต้น)^[1]
8. ใช้เป็นยาแก้โรคตา (ราก)^[3] แก้ตาบวม (เปลือกต้น)^[3] ส่วนน้ำคั้นจากใบสดใช้หยอดตาแก้ตาแดง ตาแฉะ (ใบ)^[3],[4]
9. ใช้เป็นยาแก้ปวดฟัน (เปลือกต้น)^[1]
10. แก่นมีสรรพคุณเป็นยาแก้ฝีในท้อง (แก่น)^[1],[2],[3]
11. ใบนำมาต้มกับน้ำดื่มเป็นยาขับพยาธิไส้เดือน (ใบ)^[2],[3]
12. เปลือกต้นมีสรรพคุณเป็นยาแก้นิ่ว ขับนิ่ว (เปลือกต้น)^[1],[2],[3]
13. ดอกมีสรรพคุณเป็นยาขับโลหิตระดูของสตรี (ดอก)^[1],[2],[3]
14. รากมีสรรพคุณเป็นยาแก้ริดสีดวง (ราก)^[1] ส่วนอีกข้อมูลระบุให้ใช้ใบเป็นยาแก้ริดสีดวง (ใบ)^[3]
15. ฝักมีสรรพคุณเป็นยาบำรุงน้ำดี (ฝัก)^[1],[3]
16. เปลือกต้นและรากมีสรรพคุณเป็นยาแก้ดีพิการ (เปลือกต้น, ราก)^[1],[2],[3]
17. ใบแก่นำมารมควันชุบกับน้ำเหล้าใช้ปิดแผลเนื้อร้ายที่กัดกินลามบวมดังจะแตก และช่วยดูดหนองให้ยุบแห้งหายดี (ใบแก่)^[3]
18. รากมีสรรพคุณเป็นยาแก้ลมพิษ (ราก)^[1] ส่วนอีกข้อมูลระบุให้ใช้เปลือกต้นกินเป็นยาแก้ลมพิษ (เปลือกต้น)^[4]
19. รากใช้เป็นยาแก้พิษดับพิษทั้งปวง (ราก)^[2],[3]
20. ใบนำมาคั่วให้เกรียมใช้เป็นยาเย็นดับพิษ น้ำคั้นจากใบสดใช้เป็นยาดับพิษอักเสบ (ใบ)^[2],[3]
21. แก่นและกระพี้มีสรรพคุณเป็นยาแก้พิษฝี (แก่น, กระพี้)^[1],[3] ส่วนเปลือกต้นใช้ตำผสมกับข้าวเป็นยาพอกฝีแก้ปวดแสบปวดร้อน (เปลือกต้น)^[4]
22. ใบใช้ตำพอกแก้อาการปวด (ใบ)^[2] ใช้ทาแก้ปวดตามข้อ (ใบ)^[3]
23. ช่วยแก้อาการปวดข้อ (เปลือกต้น)^[1]

ขนาดและวิธีใช้ : การใช้ตาม [1] แก่นหรือเปลือกต้นให้ใช้ครั้งละ 3-4 ชิ้น นำมาต้มกับน้ำ 3 แก้ว นาน 30 นาที แล้วนำมาดื่มก่อนอาหารเช้าและเย็น ส่วนใบให้นำมารับประทานเป็นอาหาร^[1]

ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของทองหลางใบมน

• สารสำคัญที่พบ ได้แก่ arachidic acid, behenic acid, campesterol, cyanidin-3-5-Ii-O-β-D-dlucoside, delphinidin-3-5-di-O-β-D-glucoside, erythrina suberosa lectin, flavonone, linoleic acid, myristic acid, oleic acid, palmitic acid, pelargonidin-3-5-di-O-β-D-glucoside, β-sitosterol, stearic acid, stigmasterol^[1]
• ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่พบ ได้แก่ ฤทธิ์ลดระดับน้ำตาลในเลือด ลดความดันโลหิต ยับยั้งการหดเกร็งของกล้ามเนื้อ ยับยั้งเนื้องอก ต้านเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา^[1]
• จากการทดสอบความเป็นพิษ เมื่อฉีดสารสกัดจากใบและเปลือกต้นทองหลางใบมนด้วยเอทานอล 50% เข้าช่องท้องของหนูถีบจักรทดลอง พบว่าขนาดที่ทนได้สูงสุดคือ 1 กรัมต่อกิโลกรัม และ 250 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัมตามลำดับ ส่วนสาร alkaloid จากใบในขนาด 306.4 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ทำให้หนูถีบจักรตาย 50%^[1]
• จากการทดลองในปี ค.ศ.1973 ที่ประเทศอินเดีย ซึ่งทำการทดลองใช้สารสกัดจากเปลือกต้นและใบทองหลางใบมนในสัตว์ทดลอง พบว่า สามารถลดระดับน้ำตาลในเลือดของสัตว์ทดลองได้^[1]

ประโยชน์ของทองหลางใบมน

• ยอดอ่อนและใบอ่อนนำมารับประทานเป็นผักสด เช่น ใช้เป็นผักจิ้มกับน้ำพริก เป็นผักแกล้มกับยำ ลาบหมู แกล้มกับตำมะม่วง เป็นต้น^[1],[2]

เอกสารอ้างอิง

1. หนังสือสมุนไพรบำบัดเบาหวาน 150 ชนิด.  (เภสัชกรหญิง จุไรรัตน์ เกิดดอนแฝก).  “ทองหลางใบมน”.  หน้า 91-92.
2. ผักพื้นบ้านในประเทศไทย, กรมส่งเสริมการเกษตร.  “ทองหลางใบมน”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก : 203.172.205.25/ftp/intranet/Research_AntioxidativeThaiVegetable/.  [11 ธ.ค. 2014].
3. สงขลาพอร์ทัล.  (เวสท์สงขลา).  “ทองหลางใบมน”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก : www.songkhlaportal.com.  [11 ธ.ค. 2014].
4. สมุนไพร ภูมิปัญญาไทย, เทศบาลเมืองทุ่งสง อำเภอทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช.  “ทองหลาง”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก : www.tungsong.com.  [11 ธ.ค. 2014].

ภาพประกอบ : www.flickr.com (by Dinesh Valke, Qamar Mehdi)

เรียบเรียงข้อมูลโดยเว็บไซต์เมดไทย ()

เรื่องที่น่าสนใจ