ไฮดรอกไซซีน (Hydroxyzine) สรรพคุณ วิธีใช้ ผลข้างเคียง ฯลฯ

ไฮดรอกไซซีน

ไฮดรอกไซซีน (Hydroxyzine) หรือยาที่คนทั่วไปรู้จักในชื่อทางการค้าว่า อาทาแรกซ์ (Atarax) เป็นยาแก้แพ้ในกลุ่มไพเพอราซีน (Piperazine) โดยมีคุณประโยชน์ทางคลินิกของยาที่รู้จักกันดี ได้แก่ การใช้รักษาอาการลมพิษ ผื่นแพ้ อาการคันตามผิวหนัง แก้คลื่นไส้ อาเจียน เมารถ เมาเรือ และใช้เป็นยากล่อมประสาท/ลดความตึงเครียด

ยาไฮดรอกไซซีนจัดอยู่ในหมวดหมู่ของยาอันตราย และจัดอยู่ในประเภท Pregnancy Category C (ระดับความปลอดภัยในคนท้อง) เพื่อความปลอดภัยในการใช้ยาจึงควรใช้ยานี้ภายใต้คำสั่งของแพทย์เท่านั้น

ตัวอย่างยาไฮดรอกไซซีน

ยาไฮดรอกไซซีน (ชื่อสามัญ) มีชื่อทางการค้า เช่น อาทาแรกซ์ (Atarax), อบาคัส (Abacus), แอลเลอแรกซ์ (Allerax), แอนตี้พรู (Antipru), แอนตี้ซีน (Antizine), อทาล็อก (Atalog), อทาโน 10 (Atano10), เซแลกซ์ (Cerax), ฮาดาแรกซ์ (Hadarax), ฮิสแตน หรือ ฮีสแทน (Histan), ไฮซิน (Hizin), ไฮดรอก-10 (Hydrox-10), ไฮซีน (Hyzine), คาแทรกซ์ (Katrax), โพลิซีน (Polizine), อาร์-แรกซ์ (R-RAX), ทาราซิน (Taraxin), ทรานโดรซีน (Trandrozine), ไซซีน (Xyzine) ฯลฯ

รูปแบบยาไฮดรอกไซซีน

คณะกรรมการอาหารและยาของไทยได้บรรจุให้ยานี้อยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติ โดยมีรูปแบบการใช้ดังนี้

ไฮดรอก-10
IMAGE SOURCE : MedThai.com
อาทาแรกซ์
IMAGE SOURCE : twitter.com (by ลูกอม)
อาทาแรกซ์ 25 มก
IMAGE SOURCE : www.bestdrug.org
อาทาแรกซ์แก้
IMAGE SOURCE : medschemsuppliers.com

สรรพคุณของยาไฮดรอกไซซีน

หมายเหตุ : คลอร์เฟนิรามีนมีสรรพคุณช่วยรักษาอาการแพ้ต่าง ๆ เช่น ลมพิษ ผื่นคัน หวัด ภูมิแพ้ เยื่อตาขาวอักเสบจากการแพ้ แพ้ยุง แมลง อาหาร แพ้ยาหรือน้ำเกลือ เป็นต้น ใช้บรรเทาอาการหวัด (ช่วยลดน้ำมูก) และอาการคัน

กลไกการออกฤทธิ์ของยาไฮดรอกไซซีน

ยาไฮดรอกไซซีนมีกลไกการออกฤทธิ์คือ ตัวยาจะออกฤทธิ์โดยเข้าไปยับยั้งการทำงานของตัวรับ (Receptor) ที่เรียกว่า Histamine H1-receptor ซึ่งพบในระบบทางเดินอาหาร หลอดเลือด อวัยวะในระบบทางเดินหายใจ นอกจากนี้ยังออกฤทธิ์กล่อมประสาท/ลดความตึงเครียด ช่วยให้กล้ามเนื้อผ่อนคลาย ทำให้หลอดลมมีการขยายตัว ลดและบรรเทาอาการอาเจียน รวมถึงช่วยบรรเทาอาการปวด

ทั้งนี้ ยาเม็ดรับประทานสามารถดูดซึมได้อย่างรวดเร็วจากระบบทางเดินอาหารและออกฤทธิ์หลังการรับประทานภายในประมาณ 15-30 นาที โดยระยะเวลาการออกฤทธิ์ยาจะอยู่ได้นานประมาณ 1-12 ชั่วโมง (โดยเฉลี่ยประมาณ 3-4 ชั่วโมง) ขึ้นอยู่กับอาการของโรคและสภาพร่างกายของผู้ป่วย เมื่อตัวยาเข้าสู่กระแสเลือดแล้วจะเข้าไปจับกับพลาสมาโปรตีนประมาณ 93% และจะถูกส่งไปเผาผลาญหรือเปลี่ยนแปลงโครงสร้างทางเคมีที่ตับ ร่างกายจะต้องใช้เวลาประมาณ 20-24 ชั่วโมง ในการกำจัดปริมาณยาครึ่งหนึ่งในกระแสเลือดโดยผ่านทิ้งไปกับปัสสาวะและอุจจาระ (ที่สำคัญอีกอย่างก็คือ สามารถตรวจพบปริมาณยาที่ผิวหนังได้มากกว่าในเลือด ดังนั้น ยานี้จึงช่วยแก้อาการแพ้ผื่นคันตามผิวหนังได้ดีนั่นเอง)

ก่อนใช้ยาไฮดรอกไซซีน

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมถึงยาไฮดรอกไซซีน สิ่งที่ควรแจ้งให้แพทย์หรือเภสัชกรทราบมีดังนี้

ข้อห้าม/ข้อควรระวังในการใช้ยาไฮดรอกไซซีน

วิธีใช้ยาไฮดรอกไซซีน

ขนาดการรับประทานยาไฮดรอกไซซีนจะขึ้นอยู่กับอาการ อายุของผู้ป่วย และดุลยพินิจของแพทย์ผู้ให้การรักษา ดังนี้

คำแนะนำในการใช้ยาไฮดรอกไซซีน

การเก็บรักษายาไฮดรอกไซซีน

เมื่อลืมรับประทานยาไฮดรอกไซซีน

โดยทั่วไปเมื่อลืมรับประทานยาไฮดรอกไซซีน ให้รับประทานยาในทันทีที่นึกได้ แต่ถ้าเป็นเวลาที่ใกล้เคียงกับมื้อต่อไป ให้ข้ามไปรับประทานยามื้อต่อไปได้เลย โดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เท่า

ผลข้างเคียงของยาไฮดรอกไซซีน

เอกสารอ้างอิง
  1. หนังสือตำราการตรวจรักษาโรคทั่วไป 1.  “ไฮดรอกไซซีน (Hydroxyzine)”.  (นพ.สุรเกียรติ อาชานานุภาพ).  หน้า 266.
  2. ยากับคุณ (Ya & You), มูลนิธิเพื่อการวิจัยและพัฒนาระบบยา (วพย.).  “HYDROXYZINE”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก : www.yaandyou.net.  [16 ก.ย. 2016].
  3. หาหมอดอทคอม.  “ไฮดรอกไซซีน (Hydroxyzine)”.  (ภก.อภัย ราษฎรวิจิตร).  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก : haamor.com.  [16 ก.ย. 2016].
  4. Siamhealth.  “ยาแก้แพ้ Hydroxyzine”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก : www.siamhealth.net.  [17 ก.ย. 2016].
  5. Drugs.com.  “Hydroxyzine”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก : www.drugs.com.  [17 ก.ย. 2016].

เรียบเรียงข้อมูลโดยเว็บไซต์เมดไทย ()

  • 1 ไฮดรอกไซซีน
  • 2 ตัวอย่างยาไฮดรอกไซซีน
  • 3 รูปแบบยาไฮดรอกไซซีน
  • 4 สรรพคุณของยาไฮดรอกไซซีน
  • 5 กลไกการออกฤทธิ์ของยาไฮดรอกไซซีน
  • 6 ก่อนใช้ยาไฮดรอกไซซีน
  • 7 ข้อห้าม/ข้อควรระวังในการใช้ยาไฮดรอกไซซีน
  • 8 วิธีใช้ยาไฮดรอกไซซีน
  • 9 คำแนะนำในการใช้ยาไฮดรอกไซซีน
  • 10 การเก็บรักษายาไฮดรอกไซซีน
  • 11 เมื่อลืมรับประทานยาไฮดรอกไซซีน
  • 12 ผลข้างเคียงของยาไฮดรอกไซซีน
  • 13 เอกสารอ้างอิง
เรื่องที่น่าสนใจ