ไรฝุ่นเล็กๆ ก่อเหตุใหญ่ๆ (ตอนที่ 1)

12 พฤศจิกายน 2014

จากกรณี นายนิรันดร์ บุญยรัตพันธุ์ หรือ "น้าต๋อย เซมเบ้" นักพากย์การ์ตูนชื่อดัง ป่วยเป็นภูมิแพ้ไรฝุ่นจากแอร์ หลังจากที่ทำงานหนักพักผ่อนน้อยทำให้สุขภาพแย่ลง จึงเกิดเป็นโรคหืดหอบ ส่งผลให้น้ำหนักตัวลดลงไปกว่า 10 กก.

รศ.นพ.วัชรา บุญสวัสดิ์ ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น และนายกสมาคมสภาองค์กรโรคหืดแห่งประเทศไทย เปิดเผยว่า โรคภูมิแพ้ คือ โรคที่เกิดจากการตอบสนองของร่างกายที่ผิดปกติต่อสิ่งกระตุ้น ไม่ว่าจะเป็น ไรฝุ่น ขนสัตว์ แมลงสาบ เกสรหญ้า จึงทำให้เกิดการอักเสบในอวัยวะที่สัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้

ทั้งนี้ ไรฝุ่น เป็นสารก่อภูมิแพ้ชนิดหนึ่ง จะมีการตอบสนองกับร่างกายเป็นบางคน ซึ่งผู้ป่วยที่เป็น จมูกจะไวต่อสิ่งกระตุ้น เมื่อหายใจสารก่อภูมิแพ้จะทำให้อักเสบในโพรงจมูก เกิดอาการคันจมูก จาม น้ำมูกไหล หากเข้าไปถึงหลอดลมจะทำให้เกิดการอักเสบของหลอดลม แล้วหลอดลมก็จะหดเกร็งและเกิดหลอดลมตีบขึ้น ทำให้หายใจไม่ออก เรียกว่า “หอบ”

รศ.นพ.วัชรา กล่าวว่า วิธีการรักษาจะใช้ยาต้านการอักเสบ เช่น ยาสเตียรอยด์พ่นจมูก หรือสูดทางปาก ซึ่งจะช่วยลดการอักเสบของจมูกและหลอดลม และต้องใช้ยาอย่างน้อย 2-3 ปี เพื่อบรรเทาให้โรคสงบลงได้

ทั้งนี้ ผู้ป่วยโรคภูมิแพ้เกือบร้อยละ 20 มีโอกาสที่จะเป็นโรคหืดตามมา ส่วนผู้ป่วยที่เป็นโรคหืด มีจำนวนร้อยละ 70-80 เป็นโรคภูมิแพ้ร่วมด้วย

รศ.นพ.วัชรา กล่าวในตอนท้ายว่า ภูมิแพ้รักษาง่ายแค่พ่นยาเป็นประจำและหลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นต่างๆ ที่จะทำให้เกิดภูมิแพ้ เช่น ไรฝุ่นที่เกิดจากแอร์ ต้องหมั่นล้างแอร์เป็นประจำและต้องใช้น้ำยาฆ่าเชื้อด้วย หากปล่อยไว้ไม่รักษานานเข้าก็มีโอกาสเกิดโรคหืดตามมาและเป็นอันตรายถึงตายได้ถ้าไม่รีบรักษา

โรคภูมิแพ้ไรฝุ่น (Dust mite allergy) มีสาเหตุเกิดจากตัวไรฝุ่นที่มีลักษณะคล้ายเห็บและแมงมุม แต่ตัวเล็กมากต้องมองด้วยกล้องจุลทรรศน์

ไรฝุ่นมีขนาดเพียง 1 ใน 3 ถึง 1 ใน 4 มิลลิเมตร ค่อนข้างขาว มี 8 ขา โดยทั่วไปไม่ถือว่าไรฝุ่นเป็นแมลง (Insects) แต่ถือเป็นสัตว์ขาปล้อง (Arthropods) เหมือนแมงมุม มีอายุประมาณ 2-4 เดือน เจริญเติบโตในสภาวะแวดล้อมที่ชื้น อุ่น ที่อุณหภูมิ 18.5 - 29 องศาเซลเซียส ซึ่งส่วนใหญ่ได้แก่ บริเวณเครื่องนอน เบาะเฟอร์นิเจอร์ และพรม

ไรฝุ่นจะกินเซลล์ผิวหนังที่ร่วงของมนุษย์ ซึ่งในแต่ละวัน มนุษย์ 1 คน มีเซลล์ที่หลุดร่วงประมาณ 1.5 กรัม ที่สามารถใช้เป็นอาหารของไรฝุ่นได้ถึง 1 ล้านตัว

เราสามารถพบไรฝุ่นได้ทั่วทุกภาคของโลก ยกเว้นบริเวณขั้วโลกใต้ (Antarctica) โดยมีชาวอเมริกันประมาณ 20 ล้านคนที่เป็นโรคภูมิแพ้ไรฝุ่น และจากผลการวิจัยพบว่า เราสามารถพบไรฝุ่นได้มากที่สุดในห้องนอน

โดยสาเหตุที่ไรฝุ่นทำให้เกิดอาการแพ้ ไม่ได้เกิดจากการโดนไรฝุ่นกัด แต่เกิดจากโปรตีน (Enzymic proteins) ที่อยู่ในอุจจาระของไรฝุ่น

แหล่งข้อมูล

1. เตือนอันตรายพิษไรฝุ่นแอร์ ต้นทางโรคหอบหืด 'น้าต๋อย เซมเบ้' [2014, November 11].
2. Dust mite allergy. [2014, November 11].
3. DUST MITES. [2014, November 11].
4. Dust mite allergy. [2014, November 11].