โหราข้าวโพด สรรพคุณและประโยชน์ของต้นโหราข้าวโพด 14 ข้อ

โหราข้าวโพด

โหราข้าวโพด ชื่อวิทยาศาสตร์ Pinellia ternata (Thunb.) Makino (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Pinellia ternata (Thunb.) Ten. ex Breitenb., Pinellia tuberifera Ten.) จัดอยู่ในวงศ์บอน (ARACEAE)

สมุนไพรโหราข้าวโพด มีชื่อเรียกอื่นว่า ปั้นเซี่ย ซันเยี้ยะปั้นเซี้ย (จีนกลาง) เป็นต้น^[1],[2]

ลักษณะของโหราข้าวโพด

• ต้นโหราข้าวโพด จัดเป็นพรรณไม้ล้มลุกอายุหลายปี มีความสูงของต้นประมาณ 15-30 เซนติเมตร มีหัวอยู่ใต้ดินลักษณะคล้ายรูปไข่แบนเล็กน้อยหรือเป็นรูปกลม มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1-2 เซนติเมตร หัวใต้ดินแตกเป็นรากฝอยมาก^[1]

• ใบโหราข้าวโพด ใบเป็นใบเดี่ยว ก้านใบแทงขึ้นมาจากหัวใต้ดิน ตอนแรกจะแตกใบหนึ่งใบ เมื่อเริ่มโตเต็มที่ก้านหนึ่งจะแตกออกถึง 3 ใบ ใบตรงกลางจะมีขนาดใหญ่กว่าใบด้านข้าง ลักษณะของใบเป็นรูปไข่กลมรี ปลายใบแหลม โคนใบเว้าเป็นรูปหัวใจ ส่วนขอบใบเรียบ หลังใบและท้องใบเป็นมันเงา ใบมีขนาดกว้างประมาณ 3-4 เซนติเมตร ขนาดยาวประมาณ 5-8 เซนติเมตร มีก้านใบยาวประมาณ 6-23 เซนติเมตร มีเส้นใบแบบขนนก บริเวณก้านใบจะมีปุ่มงอกออกมา ปุ่มเป็นสีขาวลักษณะคล้ายไข่ไก่ขนาดเล็ก^[1],[2]

• ดอกโหราข้าวโพด ออกดอกเป็นช่อที่ปลายยอด ช่อดอกมีขนาดยาวประมาณ 30 เซนติเมตร มีกาบใบสีเขียวหุ้มอยู่ ยาวประมาณ 6-7 เซนติเมตร ก้านช่อดอกมักยาวกว่าก้านใบ ดอกเพศผู้และดอกเพศเมียจะอยู่ในต้นเดียวกัน ดอกเพศผู้มักอยู่ช่วงบน ส่วนดอกเพศเมียจะอยู่ช่วงล่าง ห่างกันประมาณ 3-5 มิลลิเมตร ดอกมีลักษณะเป็นรูปกลมยาวทรงกระบอก ด้านนอกดอกเป็นสีเขียว ส่วนด้านในเป็นสีม่วงดำ^[1]

• ผลโหราข้าวโพด ภายในดอกจะมีผลลักษณะเป็นรูปไข่กลมรีสีขาว ขนาดยาวประมาณ 5-8 มิลลิเมตร ผลเมื่อสุกจะเปลี่ยนเป็นสีแดง^[1]

สรรพคุณของโหราข้าวโพด

1. หัวโหราข้าวโพดมีรสเผ็ด มีพิษ เป็นยาร้อน ออกฤทธิ์ต่อปอด ม้าม และกระเพาะอาหาร ใช้เป็นยาแก้เสมหะขึ้นศีรษะทำให้ปวดหัววิงเวียน นอนไม่หลับ เป็นยาสงบประสาท (หัว)^[1],[2]
2. ช่วยแก้อาการคลื่นไส้อาเจียน (หัว)^[1],[2]
3. ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด (หัว)^[2]
4. ตำรับยาแก้ไอ ให้ใช้โหราข้าวโพด 10 กรัม, หกเหล็ง 10 กรัม, เปลือกส้ม 6 กรัม, ชะเอม 5 กรัม, เมล็ดพุทราจีนแห้ง 4 เม็ด และขิงสด 3 แผ่น นำมารวมกันต้มกับน้ำรับประทาน (หัว)^[1]
5. ช่วยละลายเสมหะ แก้เสมหะข้น (หัว)^[1],[2]

6. หัวใช้ภายนอกเป็นยาแก้หูน้ำหนวก (หัว)^[1]
7. ช่วยแก้คออักเสบ (หัว)^[1]
8. ใช้เป็นยาแก้หอบหืด (หัว)^[1]
9. ช่วยแก้หลอดลมอักเสบ (ไม่ระบุส่วนที่ใช้)^[2]
10. ช่วยแก้อาการแน่นหน้าอก (หัว)^[1]
11. ตำรับยาช่วยขับน้ำชื้นในกระเพาะ ให้ใช้โหราข้าวโพด 10 กรัม, หกเหล็ง 10 กรัม, เปลือกส้ม 6 กรัม, ชะเอม 5 กรัม, เมล็ดพุทราจีนแห้ง 4 เม็ด และขิงสด 3 แผ่น นำมารวมกันต้มกับน้ำรับประทาน (หัว)^[1]
12. ช่วยแก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ (หัว)^[1]
13. ช่วยแก้อาการแพ้ท้อง (ไม่ระบุส่วนที่ใช้)^[2]
14. หัวใช้ภายนอกเป็นยาแก้ฝีหนอง ปวดบวม เต้านมอักเสบ (หัว)^[1]

ข้อควรระวัง : เนื่องจากสมุนไพรชนิดนี้เป็นยาที่มีพิษ จึงไม่ควรรับประทานมากเกินกว่าปริมาณที่กำหนด หรือรับประทานยาที่ไม่ได้ผ่านกรรมวิธีกำจัดพิษ^[1]

กรรมวิธีกำจัดพิษ : ให้นำหัวโหราข้าวโพดมาล้างให้สะอาด แล้วนำไปแช่ในน้ำประมาณ 1-2 สัปดาห์ โดยเปลี่ยนน้ำวันละ 2 ครั้ง โดยขณะเปลี่ยนน้ำให้กวนน้ำไปด้วย หลังจากนั้นให้นำไปแช่ในน้ำสารส้ม (หัวโหราข้าวโพด 50 กิโลกรัมต่อสารส้ม 1 กิโลกรัม) แช่จนกว่าจะไม่เห็นฟองสีขาวหรือแช่จนกว่าหัวโหราข้าวโพดเริ่มมีสีชมพู จึงเทน้ำทิ้งไป จากนั้นแช่น้ำให้สะอาดอีก 1 วัน แล้วจึงนำหัวที่ได้มาไปต้มน้ำสารส้มและใส่ขิงลงไปต้มด้วยกัน (หัวโหราข้าวโพด 50 กิโลกรัมต่อขิง 12.5 กิโลกรัม) ต้มจนสุก จนเนื้อในมีสีเหลืองอ่อน แล้วจึงนำมาตากให้แห้ง เก็บไว้ใช้เป็นยา^[1]

ปริมาณที่ใช้ : ยาแห้งที่ผ่านกรรมวิธีกำจัดพิษแล้ว ให้ใช้เพียงครั้งละ 5-10 กรัม นำมาต้มกับน้ำรับประทาน^[1]

ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของโหราข้าวโพด

• สารที่พบ ในหัวหรือเหง้าโหราข้าวโพดจะพบน้ำมันระเหยและในน้ำมันระเหยจะพบสาร B-aminobutyricacid, Glutamicacid, Arginine, Aspartic acid และยังพบสาร B-sitosteryl-D-glucoside, Glucose, Glucolin, Amino acid, Alkaloid (ที่ออกฤทธิ์คล้ายกับ Conine) เป็นต้น^[1] ส่วนอีกข้อมูลระบุว่า สารสำคัญที่พบ ได้แก่ amylose BX-W, anethole, campesterol, choline, daucosterol, fluoride, flavone, pinellia lectin, pinellia ternata trypsin inhibitor, pinellian G, β-sitosterol, stigmasterol, tridecanoic acid^[2]
• สมุนไพรโหราข้าวโพด มีฤทธิ์ลดระดับน้ำตาลในเลือด ลดความดันโลหิตสูง ลดไขมัน ลดคอเลสเตอรอลในเลือด มีฤทธิ์คลายกล้ามเนื้อมดลูก ทำให้แท้ง ป้องกันการเกิดแผลที่กระเพาะ บรรเทาอาการปวด ลดไข้ ระงับประสาท เพิ่มความจำ ต้านการชัก^[2]
• รายงานผลการทดลองเมื่อปี ค.ศ.1989 ที่ประเทศญี่ปุ่น ได้ทำการทดลองใช้สารสกัดจากเหง้าโหราข้าวโพดในหนูขาวทดลอง ผลการทดลองพบว่าสามารถลดระดับน้ำตาลในหนูขาวทดลองได้^[2]
• น้ำที่ต้มได้จากหัวโหราข้าวโพดในความเข้มข้น 20% เมื่อนำมาให้แมวทดลองกินในปริมาณ 0.6 กรัม ต่อ 1 กิโลกรัม พบว่าสามารถช่วยแก้อาการไอของแมวทดลองได้^[1]
• เมื่อนำน้ำที่ต้มกับหัวโหราข้าวโพดในความเข้มข้น 20% หรือใช้ยาแห้ง 3 กรัม ต้มเป็นน้ำ ให้แมวทดลองกิน พบว่าสามารถช่วยระงับอาการอาเจียนของแมวได้^[1]
• จากการทดสอบความเป็นพิษ พบว่าเมื่อให้คนสูดดม จะมีอาการหืดและเยื่อจมูกอักเสบ แต่ไม่พบความเป็นพิษต่อหนูขาวทดลองที่ได้รับตำรับอาหารซึ่งมียาผสมอยู่ 10% ของอาหาร^[2]

เอกสารอ้างอิง

1. หนังสือสารานุกรมสมุนไพรไทย-จีน ที่ใช้บ่อยในประเทศไทย.  (วิทยา บุญวรพัฒน์).  “โหราข้าวโพด”.  หน้า 632.
2. หนังสือสมุนไพรลดไขมันในเลือด 140 ชนิด.  (เภสัชกรหญิง จุไรรัตน์ เกิดดอนแฝก).  “โหราข้าวโพด”  หน้า 155-156.

ภาพประกอบ : www.flickr.com (by judymonkey17, Foggy Forest, Phil.D., 翁明毅) เรียบเรียงข้อมูลโดยเว็บไซต์เมดไทย ()

เรื่องที่น่าสนใจ