“โรคลิชมาเนีย” โรคอุบัติใหม่ (ตอนที่ 3)

26 เมษายน 2015

เชื้อลิชมาเนียอาจอยู่ในร่างกายอย่างสงบเป็นเวลาหลายปี โดยจะเริ่มมีการแบ่งตัวหากระบบภูมิต้านทานถูกกด เช่น คนที่อยู่ระหว่างการรักษาด้วยเคมีบำบัด มีการใช้ยาสเตียรอยด์ หรือติดเชื้อเฮชไอวี และคนที่เคยเป็นโรคลิชมาเนียที่ผิวหนังมักจะมีความเสี่ยงในการเป็นโรคลิชมาเนียที่เยื่อบุได้ง่าย

อาการของโรคลิชมาเนียที่อวัยวะภายใน (Visceral leishmaniasis = VL) อาจจะรุนแรงหรือเล็กน้อย ผู้ป่วยบางรายอาจไม่ปรากฏอาการ (Asymptomatic) และไม่รู้ว่าตัวเองเป็นตัวนำเชื้อ อาการอาจปรากฏหลังการโดนริ้นฝอยทรายกัดนานเป็นสัปดาห์หรือเป็นเดือน อาการเริ่มต้นของเด็กที่ติดเชื้อ ได้แก่

• ไอ
• ท้องเสีย
• เป็นไข้
• อาเจียน

กรณีผู้ใหญ่ติดเชื้อจะมีไข้นาน 2 สัปดาห์ – 2 เดือน พร้อมอาการอ่อนเพลีย ไม่อยากอาหาร กรณีรุนแรงที่เกิดขึ้นได้แก่

• น้ำหนักลด
• มีภาวะพร่องเม็ดเลือดทุกชนิด (Pancytopenia)
• ตับและม้ามโต (Hepatosplenomegaly)
• มีไข้เป็นสัปดาห์ เมื่อหายไข้แล้วอาจกลับมาเป็นอีกพักๆ
• มีระดับแกมมากลอบูลินในเลือดสูง (Hypergammaglobulinemia)
• รู้สึกไม่สบายในท้อง
• ผมร่วง
• ผิวหนังจะเปลี่ยนเป็นสีดำ บางรายที่หายแล้วจะมีผื่นหรือสีผิวเปลี่ยนไปอย่างถาวร
• ไตจะถูกทำลายจนอาจทำให้เกิดภาวะไตวายได้ นอกจากนี้ยังมีผลกระทบต่อลำไส้และปอดด้วย

อาการของโรคลิชมาเนียที่ผิวหนัง (Cutaneous leishmaniasis = CL) ได้แก่

• มีแผลที่ผิวหนังบริเวณที่ถูกริ้นฝอยทรายกัด ลักษณะเป็นแผลขอบนูน เป็นอยู่นานหลายสัปดาห์ อาจดูคล้ายสิว หูด (Warts) หรือ สะเก็ดเงิน (Psoriasis)
• หายใจลำบาก
• คัดจมูก มีเลือดกำเดา (Nosebleed)
• กลืนลำบาก
• เป็นแผลในปาก ลิ้น เหงือก ริมฝีปาก และจมูก

สำหรับอาการของโรคลิชมาเนียที่เยื่อบุ (Mucosal leishmaniasis = ML) นั้น พบได้น้อยกว่า 2 ชนิดแรก โดยผู้ป่วยจะเป็นแผลบริเวณเยื่อบุจมูก ปาก และกล่องเสียง (Larynx) อาจเกิดตุ่มเล็กๆ (Nodule) ในจมูก ผนังกั้นจมูกเป็นรู จมูกหรือริมฝีปากบวม และหากกระทบถึงกล่องเสียงจะทำให้เสียงเปลี่ยนได้

แหล่งข้อมูล

1. Leishmaniasis facts. [2015, April 25].
2. Leishmaniasis.
3. Leishmaniasis facts. [2015, April 25].