โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ โรคฮิตของผู้หญิง (ตอนที่ 3)

28 ธันวาคม 2012

ปัจจัยต่อไปนี้อาจเพิ่มความเสี่ยงในการเป็นโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบได้ :

• มีการสวน สายสวน เข้าไปในกระเพาะปัสสาวะ
• ท่อปัสสาวะหรือกระเพาะปัสสาวะอุดตัน
• เป็นโรคเบาหวาน
• ต่อมลูกหมากโต ทำให้ท่อปัสสาวะตีบแคบลง หรือมีสิ่งอื่นที่ขวางการไหลของปัสสาวะ
• ควบคุมการขับถ่ายไม่ได้ (Bowel incontinence)
• อยู่ระหว่างการตั้งครรภ์
• ปัสสาวะไม่หมด ทำให้มีการคั่งค้างของน้ำปัสสาวะในกระเพาะปัสสาวะ (Urinary retention)
• ระบบทางเดินปัสสาวะได้รับการกระทบกระเทือน
• ขาดการเคลื่อนไหวเป็นเวลานาน (Immobile) เช่น คนที่อยู่ระหว่างการรักษาตัวเพราะกระดูกสะโพกหัก

เราสามารถลดความเสี่ยงในการเป็นโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบได้โดย :

• อย่ากลั้นปัสสาวะบ่อย ๆ จนกระเพาะปัสสาวะเต็ม และพยายามปัสสาวะออกให้หมดทุกครั้ง
• หลีกเลี่ยงการใส่เสื้อผ้าคับๆ และถุงน่องไนล่อน ควรใช้ชุดชั้นในผ้าฝ้าย ซึ่งระบายอากาศได้ดีกว่า
• รักษาความสะอาดอยู่เสมอ ในผู้หญิงหลังปัสสาวะแล้ว ให้ทำความสะอาดจากด้านหน้าไปด้านหลังเพื่อไม่ให้เชื้อโรคเข้าสู่ช่องคลอด ท่อปัสสาวะ และกระเพาะปัสสาวะ
• ดื่มน้ำสะอาดมากๆ เพื่อขับเชื้อแบคทีเรียออกจากร่างกาย มีงานศึกษาบางฉบับที่ระบุว่า น้ำแครนเบอรี่ (Cranberry juice) อาจช่วยลดจำนวนแบคทีเรียในปัสสาวะลงได้
• หลีกเลี่ยงสิ่งที่มีผลต่อกระเพาะปัสสาวะ เช่น เครื่องดื่มแอลกอฮอล์และกาแฟ
• อาบน้ำโดยใช้ฝักบัวแทนการใช้อ่างอาบน้ำ
• ถ่ายปัสสาวะ หลังการมีเพศสัมพันธ์เสมอ
• ถ้ามีการใช้แผ่นครอบปากมดลูก (Diaphragms) และการใช้สารฆ่าตัวอสุจิ (Spermicide) แล้วทำให้เกิดการติดเชื้อบ่อย ควรปรึกษาแพทย์เพื่อหาวิธีคุมกำเนิดอื่นแทน

โดยทั่วไปมักมีการเก็บปัสสาวะเพื่อนำไปวิเคราะห์ดังนี้

• การตรวจปัสสาวะ (Urinalysis) เพื่อดูเซลล์เม็ดเลือดขาว เซลล์เม็ดเลือดแดง แบคทีเรีย และตรวจสาร Nitrate ที่มีอยู่ในปัสสาวะ วิธีนี้เป็นวิธีที่ใช้มากที่สุดเพื่อดูว่ามีการติดเชื้อหรือไม่
• การเพาะเชื้อ (Urine culture - clean catch) เป็นวิธีที่ใช้เพื่อให้แน่ใจว่าควรใช้ยาปฏิชีวนะตัวใดในการรักษา

การตรวจปัสสาวะมักจะแสดงได้ว่าท่านมีกระเพาะปัสสาวะอักเสบหรือไม่ แต่หากท่านมีการติดเชื้ออยู่บ่อยๆ หรือมีข้อบกพร่องทางกายวิภาค (Anatomical defect) ที่เป็นสาเหตุของปัญหา แพทย์อาจให้มีการส่องกล้องดูภายในกระเพาะปัสสาวะและต่อมลูกหมาก (Cystoscopy)

เพื่อให้แน่ใจว่าไตยังปกติดีอยู่ แพทย์อาจสั่งให้ทำซีทีสแกน/เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT scan = Computed Tomography) ช่องท้องและกระดูกเชิงกราน หรือทำอัลตราซาวด์ (Ultrasound) ระบบทางเดินปัสสาวะทั้งหมด

แหล่งข้อมูล:

1. Cystitis – acute. [2012, December 27].
2. Understanding Bladder Infections – Prevention. [2012, December 27].
3. Understanding Bladder Infections -- Diagnosis and Treatment. [2012, December 27].