โคโรค สรรพคุณและประโยชน์ของโคโรค 12 ข้อ

โคโรค

โคโรค ชื่อสามัญ Ox-gallstone^[1]

โค ชื่อวิทยาศาสตร์ Bos taurus domesticus Gmelin จัดอยู่ในวงศ์วัวและควาย (BOVIDAE)^[1]

สมุนไพรโคโรค มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า หนิวหวง (จีนกลาง) เป็นต้น^[1]

ลักษณะของโคโรค

• โคโรค หรือ นิ่วในถุงน้ำดีวัว ซึ่งมักจะเกิดกับวัวที่มีอายุมากกว่า 10 ปี เมื่อเป็นนิ่วในถุงน้ำดี วัวจะมีรูปร่างผอม กินอาหารได้น้อย ดื่มน้ำมาก เดินไม่ค่อยมีแรง ผู้ที่มีความชำนาญจะสังเกตเห็นนิ่วในถุงน้ำดีมีรูปร่างและขนาดที่ต่างกันออกไป ซึ่งเราจะเรียกนิ่วในถุงน้ำดีของวัวนี้ว่า “โคโรค” ซึ่งโคโรคนี้เป็นสิ่งที่มีค่าและมีราคาแพงมาก (แพงกว่าตัววัว) และเนื่องจากโคโรคจากธรรมชาตินั้นมีน้อยและหาได้ยากยิ่ง เพื่อที่จะทดแทนโคโรคจากธรรมชาตินี้ นักวิทยาศาสตร์จึงได้นำเอาน้ำดีจากวัว แพะ และหมู มาทำเป็นโคโรคเทียมแทน ซึ่งเมื่อเปรียบเทียบกับโคโรคธรรมชาติแล้วสรรพคุณก็ต่างกันมาก แต่ก็ยังสามารถใช้แทนกันได้อยู่ โดยใช้ในปริมาณที่มาก และนักวิทยาศาสตร์จีนก็ได้ทดลองวิจัยทำโคโรคในตัววัวได้สำเร็จ โดยใส่สารชนิดหนึ่งเข้าไปในถุงน้ำดีแล้วกระตุ้นให้น้ำดีหลั่งออกมามาก และจับบนผิวของสารที่เข้าไปนั้น หลังจากนั้น 1 ปีผ่านไปจึงค่อยผ่าเอานิ่วนั้นออกมา^[3]

• โคโรค คือ หินนิ่วของสัตว์วัตถุ ซึ่งได้มาจากก้อนนิ่วที่เกิดอยู่ในถุงน้ำดีหรือตับของวัวหรือกระบือ บางครั้งวัวที่เป็นโรคไอก็จะมีเม็ดโคโรคนี้หลุดออกมา โดยเม็ดโคโรคนี้จะมีลักษณะรูปร่างที่ไม่แน่นอน มีทั้งรูปกลม รูปเหลี่ยม และรูปสี่เหลี่ยม แต่จะมีขนาดเล็ก มีขนาดเฉลี่ยของเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1-3 เซนติเมตร ผิวเป็นสีเหลืองหรือสีเหลืองเข้ม ผิวหยาบมีรอยย่น บางส่วนจะมันเงา เกลี้ยง เนื้อกรอบแตกง่าย ถ้าตัดตามขวางจะพบว่าเนื้อในเป็นสีน้ำตาลเหลืองและเป็นชั้น ๆ เรียงกัน^[1],[2]

สรรพคุณของโคโรค

1. ใช้เป็นยาบำรุงกำลัง^[2]
2. หินนิ่วหรือโคโรคมีรสขมชุ่ม เป็นยาเย็น ออกฤทธิ์ต่อหัวใจและตับ ใช้เป็นยาสงบจิต แก้อาการตกใจง่าย^[1]
3. ใช้เป็นยาขับพิษร้อนถอนพิษไข้ แก้ไข้สูง ตัวร้อน ไข้หมดสติ และมีอาการเพ้อหรือพูดจาเพ้อเจ้อ ล้มบ้าหมู เด็กไข้สูงและมีอาการชัก หรือไข้ชักในเด็ก^[1],[3]

4. ใช้เป็นยาหยอดตารักษาตาเจ็บ ตาฟาง ตาแฉะ^[2]
5. ใช้เป็นยาขับเสมหะ รักษาน้ำลายและเสมหะเหนียว แก้น้ำลายเหนียวติดลำคอ และใช้กินเป็นยารักษาเสมหะแห้ง^[1],[2]
6. ใช้เป็นยาแก้คออักเสบ แก้คอบวม คอเจ็บ รักษาลิ้นแสบปากเป็นแผล^[1],[3]
7. ใช้เป็นยาแก้ตับอักเสบ ดีซ่าน^[1]
8. ใช้รักษาฝีภายในและภายนอก^[1]
9. ใช้รักษาอาการบวมตามอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกาย และมีการเปลี่ยนที่ไปมา (โรคนี้เกิดขึ้นภายหลังจากที่เกิดเป็นไข้หวัดใหญ่เรื้อรัง)^[1],[2]
10. ตำรับยาแก้ไข้ตัวร้อน และมีอาการเพ้อ ระบุให้ใช้โคโรค 0.75 กรัม, ชาดจอแส 5 กรัม , อุกกิม 6 กรัม, อึ้งงิ้ม 10 กรัม, กีกี้ 10 กรัม และอึ้งเน้ย 15 กรัม นำมาบดให้เป็นผงทำเป็นยาลูกกลอนขนาดเม็ดละ 15 กรัม ใช้รับประทานครั้งละ 1 เม็ด วันละ 2-3 ครั้ง^[1]
11. ตำรับยาขับเสมหะ แก้น้ำลายเหนียว ลมชักในเด็ก ระบุให้ใช้โคโรค 0.35 กรัม, ชาดจอแส 0.2 กรัม, ยาแปะคังวู้ 0.5 กรัม นำมาบดให้เป็นผงชงกับน้ำรับประทาน^[1]
12. ตำรับยาแก้เจ็บคอ ลิ้นเป็นแผล ระบุให้ใช้โคโรค, ดินประสิว, ชะเอม, กีจี้, เซ็งมั๊ว อย่างละเท่ากัน นำมาบดให้เป็นผง ใช้เป็นยาเป่าคอหรือใช้เป็นยาป้ายลิ้น^[1]

ขนาดและวิธีใช้ : ให้ใช้ครั้งละ 0.2-0.4 กรัม นำมาบดให้เป็นผงชงรับประทาน หรือใช้เข้ากับตำรายาผงทำเป็นยาลูกกลอนรับประทาน ส่วนการนำมาใช้ภายนอกให้ใช้ผงที่บดได้นำมาทาหรือโรยแผล^[1]

ข้อควรระวัง : สตรีมีครรภ์และผู้ที่มีอาการกระเพาะอาหารม้ามเย็นพร่อง คือ มีอาการท้องอืดแน่น อาหารไม่ย่อย มีแก๊สในกระเพาะอาหารมาก รู้สึกเย็นท้อง หรือผู้ที่ไม่มีอาการร้อน เช่น เจ็บคอ คอแห้ง ห้ามรับประทานสมุนไพรชนิดนี้^[1],[3]

ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของโคโรค

• สารที่พบ ได้แก่ Bilirubin, Cholesterol, Cholic acid, Fatty acid, Lecithin, Taurine, Alanine, Aspartic acid, Arginine, Glycine, Methionine, Leucine, Vitamin D และพบแคลเซียม ธาตุเหล็ก ธาตุทองเหลือง เป็นต้น^[1]
• โคโรคมีกรดโคลิก ซึ่งมีฤทธิ์บำรุงหัวใจ ทำให้หลอดเลือดหดตัว ความดันโลหิตสูงขึ้น^[3]
• โคโรคมีฤทธิ์กระตุ้นให้มีการสร้างเม็ดเลือดแดง เพราะในโคโรคมีวิตามินดี ซึ่งเป็นปัจจัยในการสร้างเม็ดเลือดแดงได้ แต่หากรับประทานมากเกินไป จะมีผลทำลายเม็ดเลือดแดง ทำให้เป็นตัวเหลืองได้เช่นกัน เพราะเม็ดเลือดแดงถูกทำลาย^[1],[3]
• เมื่อนำหนูทดลองที่ปกติมาทำให้มีอาการตกใจ หรือให้หนูทดลองกินกาแฟหรือกินการบูรแล้วทำให้หัวใจของหนูเต้นเร็วขึ้น หลังจากนั้นนำสารสกัดจากโคโรคในอัตราส่วน 0.5 กรัม ต่อ 1 กิโลกรัม มาให้หนูทดลองกินติดต่อกันเป็นเวลา 4-8 วัน วันละ 1 ครั้ง จะพบว่ามีผลทำให้หนูมีการสงบจิตได้และหัวใจของหนูก็เริ่มเต้นเป็นปกติด้วย^[1]

ประโยชน์ของโคโรค

• โคโรคเป็นสินค้าที่มีราคาแพงมาก พวกคนจีนใต้จะมาขอซื้อจากคนที่ฆ่าวัวจากโรงฆ่าสัตว์ เพื่อเอามาขายเป็นสินค้าทางยา^[2]

เอกสารอ้างอิง

1. หนังสือสารานุกรมสมุนไพรไทย-จีน ที่ใช้บ่อยในประเทศไทย.  (วิทยา บุญวรพัฒน์).  “โคโรค (ox-gall-stone)”.  หน้า 170.
2. หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5.  (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม).  “โคโรค”.  หน้า 211.
3. มูลนิธิหมอชาวบ้าน. นิตยสารหมอชาวบ้าน เล่มที่ 97 คอลัมน์ : อาหารสมุนไพร.  (วิทิต วัณนาวิบูล).  “วัว สัตว์ที่มนุษย์ยกย่อง”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก : www.doctor.or.th.  [10 ม.ค. 2015].

ภาพประกอบ : www.flickr.com (by Danny Sanchez)

เรียบเรียงข้อมูลโดยเว็บไซต์เมดไทย ()

เรื่องที่น่าสนใจ