on
แมงกะพรุน สวยประหาร (ตอนที่ 2)
5 มิถุนายน 2017
แมงกะพรุนต่อย (Jellyfish stings) มักเป็นปัญหาที่พบได้ทั่วไปสำหรับคนที่ว่ายน้ำ เดินลุยน้ำ หรือดำน้ำในทะเล เพราะแมงกะพรุนสามารถปล่อยพิษจากหนวดได้ ซึ่งความรุนแรงของพิษจะแตกต่างกันไป แต่ส่วนใหญ่จะมีอาการปวดและร้อนทันทีบริเวณผิวหนังที่โดนพิษ หรืออาจก่อให้เกิดปัญหากับอวัยวะต่างๆ ทั่วร่างกาย (Systemic illness)
แมงกะพรุนทุกชนิดที่หนวดและลำตัวจะมีเซลล์เข็ม (Stinging cell) ที่เรียกว่า นีมาโตศัยต์ (Nematocyte) และภายในเซลล์จะมีถุงพิษที่เรียกว่า นีมาโตศิย์สต์ (Nematocyst) ซึ่งเป็นอุปกรณ์สำหรับใช้ในการป้องกันตัวและล่าเหยื่อ เมื่อสัตว์อื่นรวมทั้งมนุษย์ไปสัมผัสถูกอวัยวะที่มีเซลล์ นีมาโตศิย์สต์ก็จะกระตุ้นทำให้เข็มพิษดีดตัวออกมา และฝังลงในผิวของเหยื่อพร้อมกับการปล่อยพิษเข้าสู่ร่างกายของเหยื่อโดยผ่านทางผิวหนัง
แมงกะพรุนที่มีพิษมีหลายชนิดที่รู้จักกันดี ได้แก่
- แมงกะพรุนกล่อง (Box jellyfish) หรือ แมงกะพรุนสาหร่าย ( Sea wasp) ที่มีมากกว่า 40 ชนิด และในจำนวนนี้มีมากกว่า 8 ชนิด ที่สามารถทำให้เสียชีวิตได้ ซึ่งมักอยู่ในทะเลน้ำอุ่นแถบมหาสมุทรแปซิฟิกและมหาสมุทรอินเดีย
- แมงกะพรุนไฟเรือรบโปรตุเกส (Portuguese man-of-war) หรือที่เรียกว่า แมงกะพรุนไฟขวดเขียว (Bluebottle jellyfish) มักพบในทะเลน้ำอุ่น
- แมงกะพรุนไฟ (Sea nettle) พบได้ทั้งในทะเลน้ำอุ่นและน้ำเย็น
- แมงกะพรุนยักษ์ที่เรียกว่า Lion's mane jellyfish เป็นแมงกะพรุนที่ใหญ่ที่สุดในโลก ที่มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางของตัวมากกว่า 3 ฟุต พบมากในแถบน้ำเย็น ตอนเหนือของมหาสมุทรแปซิฟิกและแอตแลนติก
อาการโดยทั่วไปของการโดนแมงกะพรุนต่อย ได้แก่
- ไหม้ ปวดเหมือนโดนต่อยโดนแทง
- ผิวเป็นสีแดง น้ำตาล หรือม่วง
- คัน
- บวม
- รู้สึกซ่าและชา
- ปวดตุบๆ (Throbbing pain) แผ่ไปทั้งขาหรือแขน
หากเป็นพิษที่ร้ายแรงจะมีผลกระทบไปยังระบบต่างๆ ของร่างกาย ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้ภายในเวลารวดเร็วหรือหลายชั่วโมงหลังการโดนแมงกะพรุนต่อย
ทั้งนี้ความรุนแรงของอาการขึ้นอยู่กับ
- ชนิดและขนาดของแมงกะพรุน
- อายุ ขนาดรูปร่าง และสุขภาพของผู้โดนแมงกะพรุนต่อย (จะรุนแรงมากกว่าในเด็กและคนที่มีสุขภาพอ่อนแอ)
- ถูกต่อยนานเท่าไร
- ขนาดบริเวณผิวหนังที่โดนมากขนาดไหน
แหล่งข้อมูล:
- Jellyfish stings. [2017, June 04].
- Jellyfish stings. [2017, June 04].