แผลร้อนใน แผลน่าหงุดหงิด (ตอนที่ 3)

25 ตุลาคม 2015

สาเหตุของการเกิดแผลในปากยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด แต่นักวิจัยเชื่อว่าเป็นผลมาจากหลายปัจจัย โดยสิ่งกระตุ้นที่เป็นไปได้ (Possible triggers) ได้แก่

• การได้รับบาดเจ็บจากการทำฟัน การแปรงฟันแรงเกินไป (Overzealous brushing) การกัดแก้มตัวเองโดยบังเอิญ (Accidental cheek bite)
• ยาสีฟันและน้ำยาบ้วนปากที่มีส่วนผสมของโซเดียม ลอริล ซัลเฟต (Sodium lauryl sulfate = SLS)
• การไวต่ออาหาร (Food sensitivities) บางชนิด โดยเฉพาะช็อคโกแลค กาแฟ สตรอเบอรี่ มะเขือเทศ ไข่ ถั่ว เนย อาหารเผ็ด หรืออาหารที่เป็นกรด

[การไวต่ออาหาร หมายถึง การตอบสนองที่ผิดปกติของร่างกายที่พบในผู้บริโภคกลุ่มน้อย ซึ่งเกิดจากการกินอาหารหรือสารเติมแต่งอาหาร]

• การขาดวิตามินบี 12 ธาตุสังกะสี ธาตุโฟเลต หรือ ธาตุเหล็ก
• อาการแพ้แบคทีเรียบางชนิดในปาก
• การติดเชื้อเฮลิโคแบคเตอร์ ไพโลไร (Helicobacter pylori) เช่นเดียวกับที่เป็นสาเหตุของโรคแผลเปบติค (Peptic ulcer) หรือโรคแผลในกระเพาะอาหาร
• ฮอร์โมนเปลี่ยนแปลงระหว่างการมีประจำเดือน
• ความเครียด (Emotional stress)
• หลังการเลิกสูบบุหรี่ในระยะแรกๆ ซึ่งเป็นผลจากการที่ร่างกายต้องจัดการกับสารเคมีในร่างกาย
• ยาบางชนิด เช่น ยาแก้ปวด (Pain killers) ยาปิดกั้นเบต้า (Beta-blockers) ยาแก้อาการเจ็บหน้าอก (Chest pain medicines) เป็นต้น
• ผลจากการรักษาโรคมะเร็งด้วยเคมีบำบัด (Chemotherapy) และ รังสีบำบัด (Radiotherapy)

นอกจากนี้แผลร้อนในอาจเกิดจากโรคบางชนิด เช่น

• โรคเซลีแอค (Celiac disease) ซึ่งเป็นโรคที่มีความผิดปกติของลำไส้เล็ก ทำให้ลำไส้เล็กไม่สามารถทำหน้าที่ดูดซึมได้อย่างมีประสิทธิภาพ มีสาเหตุมาจากการแพ้กลูเตน (Gluten) หรือโปรตีนที่พบในธัญพืชส่วนใหญ่
• โรคกลุ่มอาการลำไส้อักเสบเรื้อรังหรือ (Inflammatory Bowel Disease = IBD) เช่น โรคโครห์น (Crohn's disease) และโรคลำไส้ใหญ่อักเสบเป็นแผลเรื้อรัง (Ulcerative colitis = UC)
• โรคเบเช็ท (Behcet's disease) ซึ่งเป็นโรคที่มีการอักเสบเรื้อรังของอวัยวะหลายระบบโดยไม่ทราบสาเหตุ อาการแสดงออกที่สำคัญคือ แผลในปากแบบแผลร้อนใน แผลที่อวัยวะเพศ ดวงตาอักเสบ และความผิดปกติของผิวหนัง อาการต่างๆ มักหายได้เอง ยกเว้นที่ดวงตามักรุนแรงและเรื้อรัง ทำให้มองเห็นได้ไม่ชัด จนถึงขั้นตาบอด
• โรคติดเชื้อไวรัส เช่น โรคเริม (Herpes simplex) โรคมือเท้าปาก (Hand, foot and mouth disease) และโรคอีสุกอีใส (Chickenpox)
• โรค Lichen planus (LP) ซึ่งเป็นโรคผิวหนังเรื้อรังชนิดหนึ่ง ยังไม่ทราบสาเหตุชัดเจน แต่เชื่อว่าเกิดจากความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน
• ระบบภูมิคุ้มกันไม่สมบูรณ์ (Faulty immune system)
• ติดเชื้อ HIV/AIDS ซึ่งไปกดระบบภูมิคุ้มกัน

แหล่งข้อมูล

1. Mouth ulcers: Symptoms, treatment and prevention. [2015, October 22].
2. Mouth ulcers. [2015, October 22].
3. Canker sore. [2015, October 22].