เอ็นบาดเจ็บ (Tendon injury) เอ็นอักเสบ (Tendinitis) เอ็นเสื่อม (Tendinosis)

เอ็นบาดเจ็บ (Tendon injury) ซึ่ง “เอ็น” ในที่นี้หมายถึงเอ็นกล้ามเนื้อ โดยในภาพรวมเมื่อเกิดเอ็นบาดเจ็บจากการวินิจฉัยที่ไม่คำนึงถึงพยาธิสภาพจากการตรวจทางพยาธิวิทยา แต่วินิจฉัยจากการบาดเจ็บทางคลินิกคือ จากอาการผู้ป่วย การตรวจร่างกาย อาจมีการตรวจเอกซเรย์ หรือ เอมอาร์ไอ แต่ไม่มีการตรวจชิ้นเนื้อ (การตรวจทางพยาธิวิทยา) จะเรียกการบาดเจ็บของเอ็นกล้ามเนื้อที่วินิจฉัยโดยวิธีนี้ว่า “Tendinopathy” ซึ่งอาการสำคัญของเอ็นกล้ามเนื้อบาดเจ็บคือ เจ็บตรงตำแหน่งของเอ็นนั้นโดยเฉพาะเมื่อกดลงตรงตำแหน่งนั้นซึ่งมักเป็นตำแหน่งใกล้ข้อหรือรอบๆข้อที่เอ็นฯนั้นเกาะอยู่ อาจมีการบวมตรงจุดนั้นร่วมด้วยได้ อาจเจ็บตลอดเวลา แต่เจ็บมากขึ้นเมื่อเคลื่อน ไหวเอ็นฯ/เคลื่อนไหวข้อนั้นๆ และจะเจ็บน้อยลงหรือไม่เจ็บเมื่อพักใช้งานเอ็นฯ/ข้อนั้น

การบาดเจ็บของเอ็นกล้ามเนื้อที่วินิจฉัยจากทางคลินิกนี้แบ่งภาวะบาดเจ็บได้เป็น 2 กลุ่มคือ

ก. เมื่อเอ็นกล้ามเนื้อเกิดการบาดเจ็บทันที หรือการบาดเจ็บที่เกิดภายใน 2 - 3 วันและเป็นการบาดเจ็บที่เกิดร่วมกับมีการอักเสบด้วย (ตรวจพบจากการตรวจทางพยาธิวิทยา) ผู้ป่วยจะมีอาการเจ็บเอ็นนั้นๆทันทีเช่น เอ็นกล้ามเนื้อพลิก (ข้อเท้าพลิก) หรือที่เกิดจากผลข้างเคียงของยาบางชนิดเช่น ยาลดไขมันในเลือดในกลุ่ม Statin หรือยาปฏิชีวนะในกลุ่ม Quinolone เช่น ยา Fluoroquinolone จะเรียกการบาดเจ็บลักษณะนี้ว่า “เอ็นกล้ามเนื้ออักเสบหรือเอ็นอักเสบ (Tendinitis หรือ Tendonitis)” ซึ่งการอักเสบลักษณะนี้ถ้าได้รับการรักษาเร็ว การบาดเจ็บจะหายได้ในระยะเวลาประมาณ 4 - 6 สับดาห์ ทั้งนี้การบาดเจ็บของเอ็นกล้ามเนื้อในลักษณะนี้พบได้น้อยประมาณ 10 - 20% ของเอ็นกล้ามเนื้อบาดเจ็บทั้งหมด

ข. เมื่อเอ็นกล้ามเนื้อค่อยๆบาดเจ็บทีละเล็กทีละน้อย เริ่มต้นอาจไม่มีอาการจนต่อมาอาการบาดเจ็บมากขึ้นๆเรื้อรังซึ่งมีสาเหตุเกิดจากการเสื่อมของเอ็นกล้ามเนื้อ โดยพยาธิสภาพอาจมีการอักเสบเกิดร่วมด้วยแต่น้อยมาก เรียกการบาดเจ็บที่เกิดจากการเสื่อมของเอ็นนี้ว่า “ เอ็นกล้าม เนื้อเสื่อมหรือเอ็นเสื่อม (Tendinosis)” เช่น การบาดเจ็บของเอ็นกล้ามเนื้อจากการใช้งานเอ็นฯซ้ำๆต่อเนื่องเช่น เล่นกีฬา การออกกำลังกาย งานคอมพิวเตอร์ ผู้สูงอายุ หรือผลข้างเคียงจากยาบางชนิดที่ใช้ประจำเช่น ยาลดไขมันในเลือดกลุ่ม Statin ซึ่งการบาดเจ็บลักษณะนี้ ผู้ป่วยจะมีอาการเรื้อรังนานประมาณ 2 - 3 เดือน ซึ่งถ้าได้รับการรักษาแต่เนิ่นๆอาการจะบรรเทาได้ในระยะเวลาประ มาณ 3 – 6 เดือน แต่โดยทั่วไปอาการจะเป็นๆหายๆ ซึ่งการบาดเจ็บของเอ็นแบบ Tendinosis นี้พบได้บ่อยมากประมาณ 80 - 90% ของการบาดเจ็บของเอ็นกล้ามเนื้อทั้งหมด

ทั้งนี้ปัจจุบันเมื่อเกิดการบาดเจ็บของเอ็นกล้ามเนื้อ แพทย์มักใช้คำว่า Tendinopathy โดยไม่ได้เจาะจงพยาธิสภาพของอาการว่า เป็นการอักเสบหรือเป็นการเสื่อม อย่างไรก็ตามในสมัยก่อนนิยมเรียกการบาดเจ็บของเอ็นกล้ามเนื้อว่า “เอ็นอักเสบ (Tendinitis)” เนื่องจากยังไม่มีการ ศึกษาทางพยาธิวิทยาของเอ็นจากอาการที่เกิดขึ้น

บรรณานุกรม

1. Wilson,J., and Best,T.(2005). Am Fam Physician.72, 811-818
2. [2015,June18]
3. [2015,June18]