เร่วหอม สรรพคุณและประโยชน์ของเร่วหอม 14 ข้อ

เร่วหอม

เร่วหอม ชื่อวิทยาศาสตร์ Etlingera punicea (Roxb.) R.M. Smith จัดอยู่ในวงศ์ ZINGIBERACEAE เช่นเดียวกับกระวาน ขิง ข่า เร่ว

สมุนไพรเร่วหอม เป็นพืชท้องถิ่นที่พบได้ในจังหวัดตราดและจันทบุรี เป็นเร่วที่มีลักษณะแตกต่างจากเร่วชนิดอื่น ๆ ทั้งในด้านของลักษณะ กลิ่น รสชาติ และส่วนที่นำมาใช้ในการประกอบอาหาร ซึ่งในปัจจุบันมีการปลูกเร่วหอมเพื่อจำหน่ายมากขึ้น และยังสามารถนำไปแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ได้อย่างหลากหลาย

ลักษณะของเร่วหอม

• ต้นเร่วหอม เป็นพืชล้มลุกที่มีลำต้นและเหง้าอยู่ใต้ดิน มีลำต้นสูงประมาณ 2-4 เมตร ลำต้นสาก สีเขียวอมแดง ส่วนโคนต้นมีสีแดงเรื่อ และเหง้าใต้ดินมีสีอมชมพู มีกลิ่นหอม ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการเพาะเมล็ดและแยกเหง้าใต้ดิน มักขึ้นตามพื้นล่างของป่าดงดิบพื้นราบและตามป่าเขาทั่วไป

• ใบเร่วหอม ใบออกแบบสลับกัน ลักษณะของใบเรียวยาว ใบหนาสีเขียวเข้ม ขอบใบเรียบ ขนาดของใบมีความกว้างประมาณ 3-5 เซนติเมตรและยาวประมาณ 30-40 เซนติเมตร

• ดอกเร่วหอม ดอกมีสีแดง ออกดอกแทงช่อตรงจากเหง้า ดอกมีขนาด 2.5-4 เซนติเมตร ก้านช่อดอกมีความยาวประมาณ 4-6 เซนติเมตร

• ผลเร่วหอม ออกเป็นช่อ เปลือกผลมีขนคล้ายกับผลเงาะ มีขนาดประมาณ 1.5-2 เซนติเมตร ภายในผลมีเมล็ดสีน้ำตาลเข้มเรียงอัดกันแน่นอยู่เป็นจำนวนมาก

สรรพคุณของเร่วหอม

1. ช่วยแก้ไข้ (ผล)
2. ช่วยแก้อาการหืดไอ ไอมีเสมหะ (ผล)
3. ผลใช้ปรุงเป็นยาขับลม (ผล)
4. ช่วยแก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ จุกเสียดแน่นท้อง (ผล)
5. ใบเร่วหอมใช้เป็นยาขับปัสสาวะ (ใบ)
6. ช่วยรักษาริดสีดวงทวาร (ผล)
7. เหง้าและรากเร่วหอมใช้เป็นยาเส้น (ราก, เหง้า)

ประโยชน์ของเร่วหอม

1. ผลเร่วหอมสามารถนำมาใช้เป็นเครื่องเทศได้
2. รากมีกลิ่นหอม สามารถใช้เป็นเครื่องเทศในการปรุงน้ำก๋วยเตี๋ยว น้ำต้มเนื้อ แกงป่า แกงเลียง ผัดเผ็ด ฯลฯ
3. เหง้าแก่ใช้ต้มน้ำซุปก๋วยเตี๋ยวหมูหรือใช้ทำแกงเลียง ทำน้ำพริกแกงผัดเผ็ดหมูป่า
4. เหง้าอ่อนและแขนงอ่อนของเร่วหอม ใช้รับประทานสดร่วมกับน้ำพริกได้
5. รากและเหง้าใช้ทำเป็นยาหอมเย็นได้ เพราะเหง้ามีกลิ่นหอมและมีน้ำมันหอยระเหยเป็นองค์ประกอบ
6. เร่วหอมแห้งชนิดแท่งสามารถนำมาใช้เป็นแท่งสำหรับคนในเครื่องดื่มร้อน ๆ เช่น กาแฟหรือชาได้ เพื่อให้มีกลิ่นหอมเช่นเดียวกับเปลือกอบเชย
7. เร่วหอมเป็นพืชที่น่าจะมีศักยภาพในการนำไปพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ ได้ ทั้งในด้านอุตสาหกรรมอาหาร อุตสาหกรรมเครื่องสำอาง เช่น ลูกกวาด ลูกอมเร่วหอม น้ำยาบ้วนปาก ยาสีฟัน เจลสำหรับล้างมือ น้ำปรุงรส ชาสมุนไพรเพื่อสุขภาพ เร่วหอมอบแห้ง น้ำมันหอมระเหยบริสุทธิ์ เร่วหอมสกัด เป็นต้น

แหล่งอ้างอิง : สถาบันวิจัยและพัฒนาแห่งมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

ภาพประกอบ : เว็บไซต์ photobucket.com (by minimininin), เว็บไซต์ prachathon.org (by noway2know), www. siamfishing.com (by bigboo), เว็บไซต์ bansuanporpeang.com (by rose1000)

เรื่องที่น่าสนใจ