เม็ดเลือดขาวนิวโทรฟิลต่ำ (Neutropenia)

เม็ดเลือดขาวนิวโทรฟิลต่ำ(Neutropenia)หมายถึง ปริมาณ/ค่าเม็ดเลือดขาวชนิดนิวโทรฟิล(Neutrophil)ที่ได้จากการตรวจเลือดดูค่าความสมบูรณ์ของเม็ดเลือดเลือด(CBC)ที่เรียกว่า “เอเอ็นซี(ANC ย่อจาก Absolute neutrophil count)” โดยได้ค่านิวโทรฟิลน้อยกว่า 1,500เซลล์/ไมโครลิตร ซึ่งถ้าต่ำกว่า 1,000 ถือว่าต่ำอย่างมีความสำคัญทางคลินิก และถ้าต่ำกว่า 500 ถือว่าต่ำอยู่ในเกณฑ์อันตราย

นิวโทรฟิลเป็นเม็ดเลือดขาวที่ทำหน้าที่สร้างภูมิคุ้มกันต้านโรคโดยเฉพาะในการต่อสู้กับเชื้อโรค เมื่อนิวโทรฟิลต่ำ ร่างกายจะติดเชื้อต่างๆได้ง่ายโดยเฉพาะการติดเชื้อแบคทีเรีย

โดยทั่วไป ระดับความรุนแรงของนิวโทรฟิลต่ำ แบ่งเป็น 3 ระดับ คือ

• นิวโทรฟิลต่ำไม่มาก(Mild neutropenia) คือ เอเอ็นซี 1,000-1,500/ไมโครลิตร ซึ่งโอกาสติเชื้อแบคทีเรียจะสูงกว่าคนทั่วไป การพยากรณ์โรคจากการติดเชื้อแบคทีเรียจะค่อนข้างดี
• นิวโทรฟิลต่ำปานกลาง(Moderate neutropenia)คือเอเอ็นซี 500-1,000/ ไมโครลิตร การพยากรณ์โรคจากการติดเชื้อแบคทีเรียจะแย่ปานกลาง
• นิวโทรฟิลต่ำมาก(Severe neutropenia) คือเอเอ็นซีต่ำกว่า 500/ไมโครลิตร การพยากรณ์โรคจากการติดเชื้อแบคทีเรียจะแย่ที่สุด โอกาสเสียชีวิตสูงจากเกิดภาวะพิษเหตุติดเชื้อ

สาเหตุ:

สาเหตุนิวโทรฟิลต่ำที่พบบ่อยที่สุด คือ จากการได้รับยาเคมีบำบัด และ/หรือ รังสีรักษา ส่วนสาเหตุอื่นๆที่พบบ่อยเช่นกัน เช่น

• อาการไม่พึงประสงค์จากยาต่างๆ เช่น ยากดภูมิคุ้มกัน
• ภาวะขาดวิตามินบี12 การขาดโฟลิก/กรดโฟลิก
• จากโรคติดเชื้อบางชนิด เช่น ไวรัสตับอักเสบ เอชไอวี มาลาเรีย ไทฟอยด์ ภาวะพิษเหตุติดเชื้อ
• โรคออโตอิมมูน
• โรคเลือด เช่น มะเร็งเม็ดเลือดขาว โรคไขกระดูกเป็นพังผืด

อาการ:

อาการจากภาวะนิวโทรฟิลต่ำ คือ อาการของโรคติดเชื้อ(อ่านเพิ่มเติมในเว็บ บทความเรื่อง โรคติดเชื้อ ภาวะติดเชื้อ)โดยเฉพาะการติดเชื้อ แบคทีเรีย

การวินิจฉัย:

แพทย์วินิจฉัยภาวะนิวโทรฟิลต่ำได้จากการตรวจเลือดCBC

การรักษา:

การรักษาภาวะนิวโทรฟิลต่ำ คือ การให้ยากระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดขาว(GCSF), การให้ยาปฏิชีวนะ, ปรับการใช้ยาที่เป็นสาเหตุ(เช่น หยุดยา เปลี่ยนชนิดยา ลดขนาดยา), ให้เม็ดลือดขาว/ให้เลือดทางหลอดเลือดดำ, และการรักษาประคับประคองตามอาการ

อนึ่ง:

• ค่า ANC คำนวณได้จากสูตร; ANC = ปริมาณเม็ดเลือดขาวทุกชนิดจากการตรวจCBC x ค่าเปอร์เซ็นต์ของนิวโทรฟิลจากCBC ÷ 100
• เรียกโรค/ภาวะ/อาการติดเชื้อจากนิวโทรฟิลต่ำว่า “อาการไข้จากนิวโทรฟิลต่ำ Febrile neutropenia”

บรรณานุกรม

1. [2018,April7]
2. [2018,April7]
3. [2018,April7]