เปลี่ยนใจ (ตอนที่ 2)

30 กรกฎาคม 2017

สำหรับคนที่ยังไม่สามารถทำการผ่าตัดปลูกถ่ายหัวใจได้เลย ก็อาจจำเป็นต้องใช้อุปกรณ์เครื่องช่วยการไหลเวียนของเลือด (Ventricular assist device = VAD) ที่ช่วยสูบฉีดเลือดจากหัวใจห้องล่าง (Ventricles) ไปเลี้ยงทั่วร่างกายก่อน จนกว่าจะทำการผ่าตัดได้

โดยอาการแทรกซ้อนที่เกิดจากการผ่าตัดปลูกถ่ายหัวใจ เช่น

• เลือดไหลไม่หยุด (Bleeding)
• ติดเชื้อ (Infection)
• เลือดจับตัวเป็นลิ่ม (Blood clots)
• หัวใจวาย (Heart attack)
• หลอดเลือดสมองแตก (Stroke)
• เสียชีวิต (Death)

ส่วนปัจจัยเสี่ยงของการปลูกถ่ายหัวใจ ได้แก่

• การปฏิเสธอวัยวะของผู้บริจาค (Rejection of the donor heart) เพราะระบบภูมิต้านทานในร่างกายจะพยายามทำลายหัวใจที่ปลูกถ่ายใหม่เพราะคิดว่าเป็นสิ่งแปลกปลอมของร่างกาย แม้ว่าผู้ป่วยจะได้รับยากดภูมิ (Immunosuppressants) แล้วก็ตาม ซึ่งกรณีนี้มีอยู่ประมาณร้อยละ 10 ของผู้ปลูกถ่ายหัวใจ

โดยทั่วไป การปฏิเสธอวัยวะจะไม่ปรากฏอาการและสามารถปรับได้ด้วยยา อย่างไรก็ดี กรณีที่ขาดยา อาการอาจรุนแรงถึงรุนแรงมาก ดังนั้นหลังการผ่าตัดจึงควรปฏิบัติตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด

และเพื่อหลีกเลี่ยงกรณีปฏิเสธอวัยวะใหม่ หลังการปลูกถ่ายหัวใจจะต้องทำการตัดชิ้นเนื้อหัวใจไปทดสอบในช่วงปีแรกและค่อยๆ ลดลงตามลำดับ

• มีปัญหาเกี่ยวกับหลอดเลือดเลี้ยงหัวใจ (Coronary arteries) ที่อาจหนาและแข็งตัว ซึ่งเป็นสาเหตุให้เกิดภาวะหลอดเลือดแดงแข็ง (Atherosclerosis) โดยทำให้การไหลเวียนของเลือดไปยังหัวใจลำบาก อาจทำให้เกิดภาวะหัวใจวาย หัวใจล้มเหลว หัวใจเต้นผิดจังหวะ (Arrhythmias) หรือภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน (Sudden cardiac death) กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด (Angina)
• ผลข้างเคียงจากการใช้ยา โดยเฉพาะยากดภูมิซึ่งจำเป็นต้องกินไปตลอดชีวิตอาจจะเป็นสาเหตุทำลายไตและทำให้เป็นโรคอื่นๆ เช่น ความดันโลหิตสูง คลอเรสเตอรอลสูง โรคเบาหวาน โรคกระดูกพรุน (Osteoporosis)
• โรคมะเร็งที่เกิดจากการใช้ยากดภูมิ เช่น โรคมะเร็งผิวหนัง โรคมะะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดนอน-ฮอดจ์กิน (Non-Hodgkin's lymphoma) และเนื้องอกอื่นๆ
• การติดเชื้อ เพราะยากดภูมิจึงทำให้ความสามารถในการต่อสู้กับเชื้อโรคลดน้อยลง
• เสียชีวิต

หากแพทย์แนะนำให้ทำการปลูกถ่ายหัวใจแล้ว จะต้องรอคิวเพื่อขอรับการบริจาคหัวใจ (Waiting list) โดยระหว่างการรอ แพทย์อาจให้เข้าร่วมโปรแกรมการฟื้นฟูหัวใจ (Cardiac rehabilitation program) ที่ให้ความรู้เกี่ยวกับการดูแลสุขภาพก่อนและหลังการปลูกถ่ายหัวใจ หรืออาจให้ใช้เครื่องช่วยการไหลเวียนของเลือด (Ventricular assist device = VAD) ไปก่อน

แหล่งข้อมูล:

1. Heart transplant. [2017, July 27].
2. Heart Transplant. [2017, July 27].
3. Heart Disease and Heart Transplant. [2017, July 28].