on
เข้าครัวกับโภชนากร (โรงพยาบาล) ตอน กินอย่างไรเมื่อต้องฟอกไต ตอนที่ 3 (ตอนจบ)
1 พฤศจิกายน 2014
ผู้ป่วยหลายท่านเข้าใจว่า เมื่อฟอกไตแล้วจะรับประทานอาหารรสชาติได้ก็ได้ ซึ่งในความเป็นจริงการฟอกไต ไม่ได้ทำให้การทำงานของไตเหมือนเดิม ของเสียที่คั่งยังคงมี หากผู้ป่วยไม่ระมัดระวังก็จะทำให้ของเสียสูงเกินว่าที่จะล้างไตได้กำไร
เกลือโซเดียม: น.พ.อุดม ไกรฤทธิชัย โรงพยาบาลราชวิถี แนะนำว่าควรได้โซเดียมวันละ 130-170 MEq หรือประมาณ 3-4 กรัมโซเดียม การปรุงควรปรุงแบบไม่เติมน้ำปลา ซีอิ๊วให้ใช้วิธีนำมาเติมขณะรับประทานจะช่วยให้สามารถควบคุมปริมาณของโซเดียมและในอาหารธรรมชาติจะมีจะมีโซเดียมอยู่มากพอสมควร โดยเฉพาะอาหารทะเล นม ไข่ ต้องระมัดระวังในการรับประทานและควรหลีกเลี่ยงอาหาร ดองเค็ม ปลาเค็ม เนื้อ-หมูเค็ม ไข่เค็ม ฯลฯ
ปริมาณโซเดียมในเครื่องปรุงรส
| อาหาร | ปริมาณ | โซเดียม ( มิลลิกรัม ) |
|---|---|---|
| เกลือ | 1 ช้อนชา | 2,000 |
| น้ำปลา | 1 ช้อนชา | 465-600 |
| ซีอิ๊วขาว | 1 ช้อนโต๊ะ | 960-1420 |
| ซอสปรุงรส | 1 ช้อนโต๊ะ | 1150 |
| ซอสหอยนางรม | 1 ช้อนโต๊ะ | 420-490 |
| น้ำจิ้มไก่ | 1 ช้อนโต๊ะ | 202-227 |
| ซอสพริก | 1 ช้อนโต๊ะ | 220 |
| ผงชูรส | 1 ช้อนชา | 492 |
| ผงฟู | 1 ช้อนชา | 339 |
ปริมาณโซเดียมในอาหารประเภทต่างๆ
| อาหาร | ปริมาณ | ปริมาณโซเดียม (มก.) |
|---|---|---|
| ปลาสลิดหมักเกลือ | 1 ตัว | 1,288 |
| เนื้อปลาทูทอด | ½ ตัวกลาง | 1,081 |
| น้ำพริกกะปิ | 4 ช้อนโต๊ะ | 1,100 |
| เต้าหู้ยี้ | 2 อัน | 560 |
| ผัดผักบุ้งใส่เต้าเจี้ยว | 1 จาน | 894 |
| ปอเปี๊ยะสด | 1 จาน | 562 |
| บะหมี่สำเร็จรูปพร้อมเครื่องปรุง | 1 ห่อ | 977 |
| บะหมี่น้ำหมูแดง | 1 ชาม | 1,480 |
| ข้าวต้มหมู | 1 ชาม | 881 |
| ก๋วยเตี๋ยวผัดซีอิ๊ว | 1 จาน | 1,352 |
| บะหมี่ราดหน้าไก่ | 1 จาน | 1,819 |
| แกงส้มผักรวม | 1 ถ้วย | 1,130 |
| ส้มตำอีสาน | 1 จาน | 1,006 |
| ซาลามี | 1 ชิ้น | 303 |
| ไส้กรอก | 1 อัน | 504 |
| โบโลน่า | 1 แผ่น | 305 |
| แฮม | 1 ชิ้น | 395 |
| แฮมเบอร์เกอร์ | 1 ชิ้น | 463 |
| ข้าวโพดแผ่นอบ | 15 ชิ้น | 177 |
ผู้ป่วยใช้เกลือเทียมแทนน้ำปลาหรือซอสรสเค็มได้หรือไม่
เกลือเทียม เป็นเกลือที่มีรสเค็มน้อยกว่าปกติโดยมีโซเดียมคลอไรด์ ประมาณ 33% และส่วนที่เหลือจะเป็นโซเดียมคลอไรด์ ซึ่งไม่เหมาะกับผู้ป่วยไตเรื้อรังที่มักมีปัญหาโพแทสเซียมในเลือดสูงอยู่แล้ว ฉะนั้น การรับประทานเกลือเทียมจะทำให้โพแทสเซียมในเลือดยิ่งสูงมากขึ้น
เคล็ดลับในการทำอาหารสำหรับผู้ป่วยโรคไต
- ควรคำนึงถึงความน่ารับประทานของอาหาร ทำให้อาหารมีสีสันโดยใช้ผักสีต่างๆ
- เพิ่มรสชาติอาหารด้วยสมุนไพร เนื่องจากต้องหลีกเลี่ยงเกลือโซเดียม สามารถทดแทนด้วยรสอื่น เช่น เปรี้ยว หวาน ขม เผ็ด
- กลิ่นหอมของอาหาร เช่น กลิ่นจากเครื่องเทศหลายชนิดสามารถกระตุ้นให้เกิดความอร่อย ชวนให้อยากรับประทาน
- หลีกเลี่ยงการใช้สารเคมีในการทำอาหาร เช่น สารกันบูด สารกันเชื้อรา ผงฟู ผงชูรส สารแต่งสี
- ควรเลือกอาหารที่ได้คุณภาพ ใหม่ สด สะอาด หลีกเลี่ยงอาหารหมักดอง อาหารกระป๋อง อาหารที่ไม่ผ่านการปรุงให้สุก อาหารที่ผ่านกระบวนการถนอมอาหารทั้งหลาย
- การจัดทำรายการอาหารให้หลากหลาย ผลัดเปลี่ยนหมุนเวียน เพื่อไม่ให้ผู้ป่วยเบื่ออาหารหรือเกิดภาวการณ์ขาดสารอาหาร เช่น อาหารสูตรดัดแปลงเพื่อส่งเสริมสุขภาพผู้ป่วยโรคไต แกงป่าปลาช่อน ลาบวุ้นเส้น ยำก๋วยเตี๋ยวเซี่ยงไฮ้ ไข่สอดไส้วุ้นเส้น ข้าวหน้าไก่สมุนไพร ก๋วยเตี๋ยวลุยสวน ต้มแซ่บกระดูกหมูอ่อน ผักตุ๋นเบญจรงค์ ฯลฯ
ถึงแม้ว่าผู้ป่วยโรคไตจะถูกจำกัดอาหารหลายชนิด แต่ถ้าผู้ป่วยและญาติเข้าใจหลักการเรื่องของประเภทและชนิดอาหารที่เหมาะสม ก็ยังจะสามารถหาของอร่อยที่ถูกปากได้ เพียงแต่ปรับความคุ้นเคยกับรสที่ถูกปรุงแต่งด้วยซอส เกลือ น้ำปลา มาเป็นการสัมผัสกับรสชาติอาหารแท้ๆ ที่สดใหม่ประกอบกับการใช้เทคนิคการปรุงรสอาหารที่สอดคล้องกับวิถีชีวิตชีวิตเราก็มีความสุขได้ แม้จะป่วยเป็นโรคไต ก็เพราะเรารู้ว่า เราควรจะเลือกรับประทานอาหารอย่างไรนั่นเอง
อ้างอิงจาก
ชนิดา ปโชติการ . โภชนบำบัดสำหรับผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง. การประชุมอบรมเชิงปฏิบัติการ เรื่อง การอบรมแนวทางการให้คำปรึกษาด้านโภชนบำบัดแก่ผู้ป่วยในโรงพยาบาล ; วันที่ 29 – 31 กรกฏาคม 2552; ณ ห้องพญาไท ชั้น 11 อาคารเฉลิมพระเกียรติ ร.พ. ราชวิถี. กรุงเทพฯ.