อะไรกัน ภูมิคุ้มกันบำบัด (ตอนที่ 4 และตอนจบ)

28 มีนาคม 2016

การใช้วัคซีนมะเร็ง (Cancer vaccines) ซึ่งมีทั้งวัคซีนที่ใช้เพื่อการป้องกันมะเร็งและวัคซีนที่ใช้เพื่อการรักษามะเร็ง

• วัคซีนเพื่อการป้องกันมะเร็ง - เนื่องจากมะเร็งบางชนิดมีสาเหตุมาจากเชื้อไวรัส ดังนั้นวัคซีนที่ใช้ป้องกันเชื้อไวรัสเหล่านี้ก็อาจจะช่วยป้องกันมะเร็งบางชนิดได้เช่นกัน อย่าง
  • เชื้อไวรัสเฮชพีวี (Human papilloma virus = HPV) ที่สัมพันธ์กับมะเร็งปากมดลูก ทวารหนัก คอ
  • เชื้อไวรัสเฮชบีวี (Hepatitis B virus = HBV) ที่ทำให้เกิดความเสี่ยงสูงในการเป็นมะเร็งตับ
  นับเป็นการใช้วัคซีนในการป้องกันเชื้อไวรัสที่เป็นสาเหตุของโรคมะเร็ง ซึ่งแพทย์ยังไม่แน่ใจว่าจะสามารถใช้วัคซีนเหล่านี้ในการป้องกันมะเร็งชนิดอื่นได้หรือไม่ เพราะยังต้องทำการวิจัยกันต่อไป
• วัคซีนเพื่อการรักษามะเร็ง - เป็นการใช้วัคซีนเพื่อกระตุ้นให้ระบบภูมิคุ้มกันทำลายเซลล์มะเร็งในร่างกาย บางครั้งก็ใช้เซลล์ภูมิคุ้มกันของผู้ป่วยเองมาเพิ่มสารหรือเซลล์ผู้ช่วย (Adjuvant) สร้างเป็นวัคซีนในห้องทดลอง แล้วใส่กลับเข้าไปในร่างกายผู้ป่วยเพื่อกระตุ้นและเพิ่มภูมิคุ้มกันต่อเซลล์มะเร็ง เช่น Sipuleucel-T ที่ใช้รักษามะเร็งต่อมลูกหมากกรณีที่ทำการรักษาด้วยวิธีฮอร์โมน (Hormone therapy) ไม่ได้ผล

การใช้ภูมิคุ้มกันบำบัดอื่นๆ (Non-specific immunotherapies) เป็นการกระตุ้นภูมิคุ้มกันทั่วไปไม่ได้เฉพาะเจาะจง เช่น การใช้ยา Cytokines

ทั้งนี้ การให้ยาภูมิคุ้มกันบำบัดอาจทำได้หลายวิธี เช่น

• การฉีดเข้าเส้นเลือด (Intravenous = IV)
• การกินยาเม็ดหรือแคปซูล
• การทาบนผิวหนัง (Topical)
• การฉีดสารเข้าไปในกระเพาะปัสสาวะ (Intravesical)

เนื่องจากตัวของ mAbs เป็นโปรตีน ดังนั้นจึงอาจทำให้เกิดปฏิกริยาแพ้ได้ โดยผลข้างเคียงที่เกิดกับผิวหนังบริเวณที่ฉีด ได้แก่ ปวด บวม เจ็บ แดง คัน เป็นผื่น และอาจมีอาการคล้ายเป็นหวัด เช่น

• เป็นไข้
• หนาวสั่น
• อ่อนเพลีย
• ปวดศีรษะ
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ปวดข้อหรือกล้ามเนื้อ
• ท้องเสีย
• หายใจลำบาก
• ความดันโลหิตต่ำ

นอกจากนี้ยังอาจมีอาการ

• บวม
• น้ำหนักเพิ่มเนื่องจากมีของเหลวคั่ง
• ใจสั่น (Heart palpitations)
• คัดจมูก (Sinus congestion)
• ติดเชื้อได้ง่าย

แหล่งข้อมูล

1. Cancer Immunotherapy. [2016, March 27].

2. Immunotherapy [2016, March 27].