สาเหตุของ ไข้เลือดออก

โรคไข้เลือดออกหรือไข้เดงกี่ เกิดจากเชื้อไวรัสเดงกี่ที่มียุงลายเป็นพาหะนำโรค ยุงลายจะดูดเลือดของผู้ป่วยที่มีไวรัสเดงกี่ แล้วแพร่เชื้อเข้าสู่ร่างกายผู้ที่ถูกกัดคนต่อไป

ไวรัสเดงกี่มีทั้งหมด 4 สายพันธุ์ คือ DEN-1 DEN-2 DEN-3 และ DEN-4 ซึ่งแต่ละสายพันธุ์ทำให้ผู้ได้รับเชื้อมีอาการป่วยโรคไข้เลือดออกได้ 3 ภาวะ คือ Dengue Fever, Dengue Hemorrhagic Fever และ Dengue Shock Syndrome โดยผู้ติดเชื้อแต่ละสายพันธุ์จะมีภูมิคุ้มกันประมาณ 6-12 เดือนที่จะไม่ติดเชื้อตัวเดิมซ้ำอีก แต่สามารถกลับมาป่วยโรคไข้เลือดออกซ้ำได้ด้วยเชื้อสายพันธุ์อื่น และการป่วยซ้ำจะเพิ่มความเสี่ยงในการพัฒนาโรคให้ไปสู่ภาวะที่รุนแรงขึ้น

ยุงที่เป็นพาหะของโรคไข้เลือดออก คือ ยุงลายบ้านและยุงลายสวน เป็นยุงขนาดกลาง โดยเป็นยุงลายเพศเมียเท่านั้นที่จะดูดเลือดคนและสัตว์เลือดอุ่น ลักษณะภายนอกที่สังเกตได้คือลำตัวและขามีลายสีขาวสลับดำ ชอบอาศัยอยู่ในบริเวณอากาศร้อนชื้น อยู่ในที่มืดและอับชื้น วางไข่ในภาชนะที่มีน้ำขัง ออกหากินในเวลากลางวัน

ยุงลายมีวงจรชีวิต 4 ระยะ คือ ระยะไข่ ระยะลูกน้ำ ระยะตัวโม่ง และระยะโตเต็มวัย

โดยในระยะไข่ ยุงลายจะวางไข่ในน้ำนิ่ง หรือในภาชนะที่มีน้ำขัง ไข่ของยุงลายจะมีรูปทรงรี สีขาวนวล ยุงลายจะฟักตัวออกจากไข่ในเวลา 2-3 วัน และพัฒนาเรื่อย ๆ จนเป็นระยะโตเต็มวัย  ยุงลายเพศเมียที่โตเต็มวัยจะบินออกหากินด้วยการดูดเลือดคนและสัตว์เลือดอุ่น รวมทั้งหาแหล่งขยายพันธุ์ได้ในรัศมี 1-2 กิโลเมตรจากแหล่งกำเนิด การหาเหยื่อของยุงลาย คือบินไปตามกลิ่นตัว อุณหภูมิของร่างกาย และคาร์บอนไดออกไซด์ที่มนุษย์และสัตว์เลือดอุ่นปล่อยออกมาจากกระบวนการหายใจ

สาธารณสุขทั่วโลกต่างรณรงค์ในการป้องกันโรคไข้เลือดออก โดยเน้นไปที่การศึกษาและกำจัดยุงลายซึ่งเป็นพาหะนำโรค กล่าวคือ วิธีการจัดการกับโรคที่ดีที่สุด คือการป้องกันตั้งแต่ต้นเหตุก่อนจะเกิดการแพร่ระบาดของโรค