สะระแหน่ญี่ปุ่น สรรพคุณและประโยชน์ของต้นสะระแหน่ญี่ปุ่น 11 ข้อ

สะระแหน่ญี่ปุ่น

สะระแหน่ญี่ปุ่น ชื่อสามัญ Japanese mint, Corn mint, Field mint^[1],[2]

สะระแหน่ญี่ปุ่น ชื่อวิทยาศาสตร์ Mentha canadensis L. (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Mentha arvensis var. piperascens Malinv. ex Holmes) จัดอยู่ในวงศ์กะเพรา (LAMIACEAE หรือ LABIATAE)^[1]

สมุนไพรสะระแหน่ญี่ปุ่น มีชื่อเรียกอื่นว่า สะระแหน่ญวน, ต้นน้ำมันหม่อง (กรุงเทพฯ), สะระแหน่ เป็นต้น^[2],[3]

ลักษณะของสะระแหน่ญี่ปุ่น

• ต้นสะระแหน่ญี่ปุ่น จัดเป็นไม้ล้มลุกอายุหลายปี มีความสูงของต้นได้ถึง 60 เซนติเมตร ลำต้นมีลักษณะเหลี่ยมมีขนขึ้นประปราย เลื้อยแผ่ไปตามพื้นดิน ทุกส่วนของต้นมีกลิ่นเฉพาะ^[1],[2]

• ใบสะระแหน่ญี่ปุ่น ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงตรงข้าม ลักษณะของใบเป็นรูปไข่ รูปไข่ค่อนข้างแคบ รูปขอบขนาน หรือรูปใบหอก ปลายใบเรียวแหลม โคนใบสอบ ส่วนขอบใบเป็นหยักฟันเลื่อยแบบห่าง ๆ ใบมีขนาดกว้างประมาณ 2-3.5 เซนติเมตร และยาวประมาณ 3-6 เซนติเมตร ผิวใบทั้งสองด้านมีขน ก้านใบยาวประมาณ 3-10 มิลลิเมตร เกลี้ยงหรือมีขน^[1],[2]

• ดอกสะระแหน่ญี่ปุ่น ออกดอกเป็นช่อกระจุกกลมตามซอกใบใกล้ปลายยอด ก้านช่อดอกสั้น กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันเป็นรูประฆังยาวประมาณ 2.5-3 มิลลิเมตร ปลายแยกเป็นแฉก 5 แฉก กลีบดอกเป็นสีม่วง สีขาว หรือสีชมพู โคนเชื่อมติดกันเป็นรูประฆัง^[1],[2]

• ผลสะระแหน่ญี่ปุ่น ลักษณะเป็นรูปวงรีแบนเล็กน้อย ผลแห้ง มี 4 ผลย่อย ขนาดเล็ก^[1],[2]

สรรพคุณของสะระแหน่ญี่ปุ่น

1. ใบมีสรรพคุณช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด (ใบ)^[2]
2. ช่วยแก้อาการปวดศีรษะ (ใบ, ทั้งต้น)^[2]
3. ใช้เป็นยาแก้ลม (ทั้งต้น)^[2]

4. ใบและทั้งต้นมีสรรพคุณเป็นยาขับลม (ใบ, ทั้งต้น)^[2] น้ำมันหอมระเหยที่กลั่นได้จากต้นและใบที่เรียกว่า “น้ำมันสะระแหน่ญี่ปุ่น” จะมีส่วนประกอบหลักเป็นสารเมนทอล (menthol) โดยน้ำมันสะระแหน่ญี่ปุ่นตามตำราแล้วจะนำมาใช้เป็นยาขับลม (น้ำมันสะระแหน่ญี่ปุ่น)^[1]
5. ช่วยแก้อาการจุกเสียดแน่น ปวดท้อง (ใบ, ทั้งต้น)^[2]
6. ทั้งต้นมีสรรพคุณเป็นยาช่วยบำรุงไต (ทั้งต้น)^[2]
7. ช่วยแก้อาการฟกบวม (ใบ, ทั้งต้น)^[2]
8. ส่วนเมนทอลใช้เป็นยาภายนอกเพื่อบรรเทาอาการปวดเมื่อย (เมนทอล)^[1]
9. ช่วยทำให้กล้ามเนื้อคลายตัว (ใบ)^[2]

ขนาดและวิธีใช้ : การใช้ตาม [2] ให้ใช้ใบสะระแหน่ 1 กำมือ นำมาปั่นหรือคั้นเป็นน้ำดื่มตอนเช้าและเย็น^[2]

ข้อมูลทางเภสัชวิทยาของสะระแหน่ญี่ปุ่น

• สารสำคัญที่พบ ได้แก่ eugenol, menthol, essential oil, linalool, glycoside, menthone, piperitone, pulegone, rosmarinic acid^[2]
• สะระแหน่ญี่ปุ่น มีฤทธิ์ลดการหดเกร็งของลำไส้ ลดระดับน้ำตาลในเลือด ต้านเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา ลดบวม^[2]
• Hideyuki Matsuura (ค.ศ.2003) ที่ประเทศญี่ปุ่นได้ทำการทดลองใช้สารสกัดจากใบสะระแหน่กับหนูทดลอง โดยพบว่ามีสารต้าน α-glucosidase ซึ่งทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดของหนูทดลองลดลงได้^[2]

ประโยชน์ของสะระแหน่ญี่ปุ่น

• น้ำมันสะระแหน่ญี่ปุ่นนอกจากใช้เป็นยาสมุนไพรแล้ว ยังนำมาใช้เป็นสารแต่งกลิ่นยา อาหาร และยาสีฟันได้อีกด้วย^[1]
• นิยมปลูกไว้เป็นพืชผักสวนครัว^[3]

เอกสารอ้างอิง

1. หนังสือสมุนไพรสวนสิรีรุกขชาติ.  (คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล).  “สะระแหน่ญี่ปุ่น Japanese Mint”.  หน้า 138.
2. หนังสือสมุนไพรบำบัดเบาหวาน 150 ชนิด.  (เภสัชกรหญิง จุไรรัตน์ เกิดดอนแฝก).  “สะระแหน่”.  หน้า 176/16.
3. สวนพฤกษศาสตร์สายยาไทย.  “สะระแหน่ญี่ปุ่น”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก : www.saiyathai.com.  [12 ต.ค. 2014].

ภาพประกอบ : www.flickr.com (by Päivi Reijonen, naturgucker.de, Danny S. 1993, Peter aka anemoneprojectors, Matt Lavin, Mathieu Sévigny)

เรียบเรียงข้อมูลโดยเว็บไซต์เมดไทย ()

เรื่องที่น่าสนใจ