on
วิกฤติเชื้อดื้อยา (ตอนที่ 3)
29 พฤศจิกายน 2016
นอกจากนี้การดื้อยาปฏิชีวนะยังทำให้วิธีการรักษาสมัยใหม่มีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นด้วย อย่างการปลูกถ่ายอวัยวะ การให้เคมีบำบัด และการผ่าตัด ที่ต้องอาศัยยาปฏิชีวนะที่มีประสิทธิผลในการป้องกันและฆ่าเชื้อ
การดื้อยาปฏิชีวนะเป็นปัญหาสำคัญที่เกิดขึ้นทั่วโลก ทำให้โรคติดเชื้ออย่าง นิวมอเนีย (Pneumonia) วัณโรค (Tuberculosis) เลือดเป็นพิษ (Blood poisoning) และโรคหนองใน (Gonorrhoea) รักษาได้ยากขึ้น หรือรักษาไม่ได้เพราะยาปฏิชีวนะไม่มีประสิทธิผล
ยาปฏิชีวนะจะทำงานด้วยการสกัดฆ่าเชื้อแบคทีเรียหรือหยุดการขยายตัวของเชื้อ ยาปฏิชีวนะจะแตกต่างกันไปขึ้นกับชนิดของแบคทีเรีย โดย
- ยาปฏิชีวนะที่มีผลต่อเชื้อแบคทีเรียในวงกว้างจะเรียกว่า Broad spectrum antibiotics เช่น ยา Amoxycillin และยา Gentamicin
- ยาปฏิชีวนะที่ออกฤทธิ์เฉพาะเชื้อกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง เรียกว่า Narrow spectrum antibiotics เช่น ยา Penicillin
ทั้งนี้ ยาปฏิชีวนะแต่ละชนิดอาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงจากการใช้ยาที่แตกต่างกันได้ดังนี้
- ท้องเสีย
- คลื่นไส้
- อาเจียน
- ทำให้การทำงานของยาคุมกำเนิดลดลง
- เกิดโรคจากเชื้อรา (Candidiasis) เช่นที่เกิดบริเวณช่องคลอดหรือที่ปาก
- การแพ้ยา เช่น แพ้ยา Penicillin
โดยทั่วไปแบคทีเรียจะดื้อต่อยาปฏิชีวนะขนานเดียว แต่ถ้าแบคทีเรียที่ดื้อต่อยาปฏิชีวนะหลายขนานจะเรียกว่า เชื้อดื้อยาหลายขนาน ดังนี้
- Multidrug resistance (MDR) หมายถึง เชื้อที่ดื้อยาตั้งแต่ 3 กลุ่มขึ้นไป ซึ่งกลุ่มยาที่ว่านี้ื ได้แก่ ยาMinoglycoside, carbapenem, cephalosporin, beta-lactam plus beta-lactamase inhibitor, quinolone
- Extreme drug resistance (XDR) หมายถึง เชื้อที่ดื้อต่อยาทุกกลุ่ม ยกเว้นกลุ่ม Polymyxin หรือ ยากลุ่ม Glycylcycline
- Pandrug resistance (PDR) หมายถึง เชื้อแบคทีเรียที่ดื้อยาทุกกลุ่ม รวมถึงยากลุ่ม Polymyxin และ Glycylcycline ด้วย
บรรณานุกรม
1. Antibiotic resistance. [2016, November 28].
2. Antibiotic resistance — what is it and why is it a problem? [2016, November 28].
3. Falagas ME. and Karageorgopoulos DE. Pandrug Resistance (PDR), Extensive Drug Resistance (XDR), and Multidrug Resistance (MDR) among Gram-negative bacilli: Need for International Harmonization in Terminology. Clinical Infetious Diseases, April 2008. [2016, November 28].