ระบบอวัยวะสืบพันธุ์สตรี (Female reproductive system) สูตินรีเวช (Obstetrics and Gynecology)

ระบบอวัยวะสืบพันธุ์สตรี (Female reproductive system หรือ Female genital system) หรืออวัยวะในสาขาการแพทย์ด้านสูตินรีเวช (Obstetrics and Gynecology) ประกอบด้วยหลายๆอวัยวะซึ่งแบ่งได้เป็นอวัยวะเพศภายนอกสตรี (Female external genitalia) และอวัยวะเพศภายในของสตรี (Female internal genitalia)

อวัยวะเพศภายนอกของสตรี (Female external genitalia) ได้แก่ โยนี หรือ Vulva (ประกอบด้วยแคมเล็ก แคมใหญ่ และปุ่มกระสัน) ซึ่งเนื้อเยื่อเหล่านี้ทำหน้าที่เกี่ยวกับการมีเพศสัมพันธ์ และจัดอยู่ในเนื้อเยื่อชนิดเดียวกับผิวหนัง ดังนั้นโรคของเนื้อเยื่อเหล่านี้จึงเช่นเดียวกับโรคผิวหนังซึ่งรวมถึงโรคมะเร็ง นอกจากนั้นยังรวมถึงโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ด้วย

อวัยวะเพศภายในของสตรี (Female internal genitalia)ได้แก่ ช่องคลอด มดลูก (ประกอบด้วยตัวมดลูกและปากมดลูก) ท่อนำไข่ (เมื่อร่วมกับเนื้อเยื่อรอบๆท่อนำไข่เรียกรวมกันว่า ปีกมดลูก) และรังไข่

ช่องคลอด เป็นช่องทีต่อจากปากมดลูกและเปิดสู่ภายนอกร่างกาย มีหน้าที่ในการสืบพันธ์ เป็นทางผ่านของประจำเดือน เป็นทางผ่านของอสุจิเข้าสู่มดลูก และเป็นทางผ่านของทารกเมื่อคลอด โรคที่พบได้ของช่องคลอด เช่น การอักเสบติดเชื้อ โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ และโรคมะเร็ง

มดลูก ประกอบด้วย

• ปากมดลูก มีหน้าที่ช่วยปกป้องสิ่งแปลกปลอมไม่ให้เข้าสู่โพรงมดลูก และในช่วงตั้งครรภ์จะช่วยพยุงทารกให้สามารถอยู่ในครรภ์ได้ ลดโอกาสเกิดการแท้งบุตร
• โพรงมดลูก เป็นโพรงที่เชื่อมต่อกับช่องคลอดและท่อนำไข่ โดยเป็นทางผ่านของสิ่งต่างๆจากช่องคลอดเช่น อสุจิ หรือจากท่อนำไข่เช่น ไข่เข้าสู่มดลูก และเป็นทางไหลออกของประจำเดือน เข้าสู่ช่องคลอดเพื่อไหลออกนอกร่างกาย
• กล้ามเนื้อมดลูก มีหน้าที่บีบตัวขับไล่สิ่งต่างๆออกจากโพรงมดลูกเช่น ประจำเดือน และเป็นตัวช่วยพยุงทารกในช่วงการตั้งครรภ์
• และเยื่อบุโพรงมดลูก/เยื่อบุมดลูก มีหน้าที่เป็นเนื้อเยื่อที่ใช้ฝังตัวของไข่เพื่อการเจริญเป็นทารก ซึ่งถ้าไม่มีการฝังตัวของไข่ เยื่อบุโพรงมดลูกจะหลุดลอกกลายเป็นประจำเดือน

อนึ่ง

• โรคของมดลูกเช่น มดลูกอักเสบ/เยื่อบุมดลูกอักเสบ
• โรคของปากมดลูกเช่น ปากมดลูกอักเสบ
• โรคของกล้ามเนื้อมดลูกเช่น โรคเนื้องอกมดลูก
• โรคของเยื่อบุโพรงมดลูกเช่น โรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่
• นอกจากนี้เนื้อเยื่อต่างๆเหล่านี้สามารถเกิดเป็นโรคมะเร็งได้ทุกเนื้อเยื่อเช่น โรคมะเร็งปากมดลูก และโรคมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก

ท่อนำไข่ คือ ท่อที่นำไข่จากรังไข่เข้าสู่โพรงมดลูก โรคที่พบได้กับอวัยวะนี้คือ โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่ลุกลามมาจากช่องคลอดและมดลูกเช่น ปีกมดลูกอักเสบ และโรคมะเร็ง

รังไข่ คือ อวัยวะที่สร้างไข่และผลิตฮอร์โมนเพศหญิง โรคที่พบเกิดกับรังไข่คือ โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่ลุกลามมาจากท่อนำไข่เช่น ปีกมดลูกอักเสบ โรคเนื้องอก และโรคมะเร็ง

บรรณานุกรม

Female reproductive system [2015,Sept5]

Updated 2015, Sept 5