ระกำป่า สรรพคุณและประโยชน์ของต้นระกำป่า (มะขามแขก)

ระกำป่า

ระกำป่า ชื่อวิทยาศาสตร์ Cathormion umbellatum (Vahl) Kosterm. จัดอยู่ในวงศ์ถั่ว (FABACEAE หรือ LEGUMINOSAE) และอยู่ในวงศ์ย่อยสีเสียด (MIMOSOIDEAE หรือ MIMOSACEAE)^[1],[2]

สมุนไพรระกำป่า มีชื่อเรียกอื่นว่า มะขามแขก (ราชบุรี) ส่วนทางราชบุรีและนครสวรรค์จะเรียกว่า “ระกำป่า“^[1]

ลักษณะของระกำป่า

• ต้นระกำป่า จัดเป็นไม้พุ่มกึ่งไม้ยืนต้นขนาดเล็กที่มีความสูงของต้นประมาณ 4-8 เมตร แตกกิ่งก้านแผ่กว้าง เปลือกต้นแตกเป็นร่องตามยาว มีหนามทั่วไปตามลำต้นและกิ่งก้าน กิ่งมีขนประปราย มีเขตการกระจายพันธุ์กว้าง พบได้ตั้งแต่ศรีลังกา อินเดีย ภูมิภาคอินโดจีน ชวา และนิวกินี ส่วนในประเทศไทยพบได้แทบทุกภาคของประเทศ โดยมักขึ้นตามที่ลุ่ม น้ำท่วมถึง หรือมีน้ำท่วมในหน้าฝน ที่ความสูงจากระดับน้ำทะเลไม่เกิน 100 เมตร ถ้าขึ้นตามซอกหินของผา ลำต้นจะแคระแกร็น กิ่งจะแผ่รายไปตามหน้าผาด้วยแรงลม โคนและเหง้าใหญ่แข็งแรง ยึดซอกหินได้อย่างมั่นคง^[1],[2]

• ใบระกำป่า ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก 2 ชั้น ออกเรียงสลับ แกนกลางยาวประมาณ 4-7 เซนติเมตร มีต่อมบุ๋มตรงกลาง ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 0.5 มิลลิเมตร ตามแกนใบและระหว่างใบประกอบย่อย ใบประกอบย่อยมีประมาณ 2-4 คู่ ออกเรียงตรงข้าม ยาวประมาณ 3-6 เซนติเมตร ส่วนใบย่อยมีประมาณ 5-13 คู่ ลักษณะของใบเป็นรูปขอบขนาน ไม่สมมาตรกัน ปลายใบกลมและมีติ่ง โคนใบตัดหรือเบี้ยว ใบย่อยมีขนาดกว้างประมาณ 0.5 เซนติเมตร และยาวประมาณ 1-1.5 เซนติเมตร แผ่นใบเกลี้ยง มีเส้นใบออกจากโคนประมาณ 3-4 เส้น จรดกันเป็นร่างแห ไม่มีก้าน^[1],[2]

• ดอกระกำป่า ออกดอกเป็นช่อเชิงหลั่นเป็นกระจุกแน่นตามซอกใบบริเวณปลายยอด ดอกมีจำนวนมาก เกลี้ยง ดอกด้านนอกยาวกว่าดอกด้านในเล็กน้อย ดอกเป็นสีขาว มีกลิ่นหอมเย็น กลีบเลี้ยงยาวประมาณ 0.3 เซนติเมตร กลีบเลี้ยงที่โคนเชื่อมติดกัน ส่วนปลายแยกออกเป็นแฉก 5 แฉก มีขนครุย กลีบดอกเป็นรูปกรวย ยาวได้ประมาณ 0.7 เซนติเมตร ปลายแยกเป็นแฉก 5 แฉก ลักษณะเป็นรูปใบหอก ยาวประมาณ 0.2 เซนติเมตร ขอบมีขนครุย ดอกมีเกสรเพศผู้เป็นเส้นสีขาวจำนวนมาก หลอดเกสรเพศผู้สั้น ๆ ยาวประมาณหลอดกลีบดอก เกสรเพศผู้ยาวประมาณ 4-5 เซนติเมตร รังไข่ไร้ก้าน เกลี้ยง^[1],[2]

• ผลระกำป่า ผลมีลักษณะเป็นฝักแบน คอดเป็นข้อต่อเรียงกัน ฝักมีลักษณะบิดหรือโค้ง เว้าตามจำนวนเมล็ด ฝักมีขนาดกว้างประมาณ 2-3 เซนติเมตร และยาวประมาณ 10-20 เซนติเมตร ฝักอ่อนเป็นสีเขียว เมื่อแก่จะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลเข้ม ภายในฝักมีเมล็ดประมาณ 5-13 เมล็ด เมล็ดมีลักษณะแบนเกือบกลมหรือเป็นรูปไข่กลีบ ยาวประมาณ 1-1.2 เซนติเมตร ผิวเป็นร่างแห^[1],[2]

สรรพคุณของระกำป่า

• แก่นระกำป่านำมาฝนกับเหล้า ใช้รับประทานเป็นยาแก้เลือดลม แก้กระษัย (แก่น)^[1]

เอกสารอ้างอิง

1. หนังสือสมุนไพรในอุทยานแห่งชาติภาคเหนือ.  (พญ.เพ็ญนภา ทรัพย์เจริญ).  “ระกำป่า”.  หน้า 168.
2. สำนักงานหอพรรณไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช, กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช. “มะขามแขก”.  [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก : www.dnp.go.th/botany/.  [29 ต.ค. 2014].

ภาพประกอบ : www.flickr.com (by David Tng, Russell Cumming)

เรียบเรียงข้อมูลโดยเว็บไซต์เมดไทย ()

เรื่องที่น่าสนใจ