รหัสพิฆาต EV71 (ตอนที่ 2 และตอนจบ)

18 กันยายน 2015

เชื้อไวรัสเฉียบพลันชนิดเอ็นเทอโรไวรัส (Enterovirus 71 = EV71) เป็นเชื้อไวรัสที่มีสารพันธุกรรมเป็นชนิด RNA (Ribonucleic acid) โดยเป็นชนิดสายเดี่ยว (Single-stranded RNA virus) และเป็นสาเหตุหนึ่งของโรคมือเท้าปาก มักเกิดในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยเฉพาะในฤดูร้อนและย่างเข้าสู่ฤดูใบไม้ร่วง ซึ่งเคยมีรายงานการแพร่ระบาดใหญ่ในประเทศมาเลเซีย ไต้หวัน จีน สิงคโปร์ ออสเตรเลีย

เชื้อ EV71 อาจเป็นสาเหตุให้เกิดโรคร้ายแรงอื่นๆ เช่น โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากไวรัส (Aseptic meningitis) สมองอักเสบ (Encephalitis) โรคโปลิโอมัยเอไลตีส (Poliomyelitis) และโรคกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ (Myocarditis)

เชื้อ EV71 มักพบในเด็กเล็กในลักษณะของโรคมือเท้าปาก (Hand foot and mouth disease = HFMD) ด้วยอาการของการเป็นไข้ เจ็บคอ เป็นผื่นตุ่มพอง (Rash with blisters) ไม่อยากอาหาร (Poor appetite) และเหนื่อย

โดยหลังจากเป็นไข้ 1-2 วัน จะมีอาการเจ็บในปาก มีตุ่มเป็นแผลพุพองที่ ลิ้น เหงือก และกะพุ้งแก้มด้านใน อาจมีผื่นพุพองที่ผิวหนังด้วย โดยเฉพาะที่ฝ่ามือและฝ่าเท้า หรือสะโพก (Buttock) และอวัยวะเพศ (Genitalia)

เชื้อ EV71 แพร่จากคนสู่คนด้วยการสัมผัสโดยตรงกับสารคัดหลั่งทางจมูกและคอ เช่น น้ำลาย ของเหลวจากตุ่มพุพอง และอุจจาระ โดยมีระยะฟักตัว (Incubation period) ตั้งแต่ 3-7 วัน

ปัจจุบันยังไม่มีการรักษาเฉพาะ เป็นการรักษาตามอาการ เช่น ลดไข้ ลดอาการเจ็บปวดจากแผลพุพอง ทั้งนี้ ผู้ปกครองควรนำเด็กไปพบแพทย์ทันทีหากมีอาการ

• ไข้สูงตลอด
• อาเจียนบ่อย
• ง่วงซึมตลอดเวลา
• มีการกระตุกของแขนขาขณะหลับ (Myoclonic jerk) หรือแขนขาอ่อนแรง

ทั้งควรให้เด็กหยุดเรียนหรือทำกิจกรรมเป็นเวลา 2 สัปดาห์ หลังหายไข้ แผลแห้งและตกสะเก็ด เพื่อป้องกันการแพร่เชื้อ และเนื่องจากยังไม่มีวัคซีนป้องกันเชื้อชนิดนี้ ดังนั้นสิ่งที่ป้องกันได้คือ

• รักษาสุขภาพอนามัยให้แข็งแรง
• ล้างมือด้วยน้ำและสบู่ โดยเฉพาะเวลา
  • ก่อนสัมผัสกับจมูกและปาก
  • ก่อนกินหรือจับอาหาร
  • หลังสัมผัสกับแผลพุพอง
  • หลังเข้าห้องน้ำ
  • เมื่อมือติดเชื้อกับสารคัดหลั่งทางเดินหายใจ (Respiratory secretions) เช่น หลังการไอหรือจาม หลังการเปลี่ยนผ้าอ้อมหรือสัมผัสกับดิน

• ปิดปากและจมูกด้วยผ้าเช็ดหน้าหรือทิชชูเวลาไอหรือจาม
• อย่าใช้ผ้าเช็ดตัวร่วมกับคนอื่น
• เช็ดทำความสะอาดพื้นผิวต่างๆ เช่น เฟอร์นิเจอร์ ของเล่น
• หลีกเลื่ยงการจูบ กอด ผู้ป่วยที่ติดเชื้อ

แหล่งข้อมูล

1. Enterovirus 71 Infection. [2015, September 17].