ยาสามัญประจำบ้านที่ควรมีไว้ติดบ้าน

ยาสามัญประจำบ้าน คือ ชุดยาที่ใช้รักษา บรรเทา หรือป้องกันอาการบาดเจ็บหรือความเจ็บป่วยในเบื้องต้น เช่น ปวดศีรษะ ปวดท้อง ท้องเสีย ท้องผูก อาเจียน น้ำมูกไหล เมารถ เมาเรือ เป็นต้น ทุกคนนำมาใช้รักษาตัวเองหรือคนใกล้ชิดเองได้ แต่ละบ้านควรมีชุดยาสามัญไว้อย่างน้อย 1 ชุด ควรเก็บไว้ในที่ที่แห้ง หลีกเลี่ยงการโดนแสงแดดโดยตรง และสะดวกต่อการหยิบใช้ ทุกคนจัดชุดยาสามัญได้ด้วยตัวเองหรือหาซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป โดยไม่จำเป็นต้องมีใบสั่งแพทย์ โดยฉลากยาจะมีคำว่า “ยาสามัญประจำบ้าน” ในกรอบสีเขียวมีขนาดตัวอักษรที่อ่านได้ชัดเจน และระบุคำว่า “ยาสิ้นอายุ” เพื่อแสดงวัน เดือน ปี พ.ศ. ที่ยาสิ้นอายุ และควรหมั่นตรวจสอบชุดยาเป็นประจำ หากพบยาที่เสื่อมสภาพหรือหมดอายุควรเปลี่ยนยาเพื่อความพร้อมต่อการใช้งาน

ยาสามัญประจำบ้าน

ยา ซึ่งเป็นยาแผนปัจจุบันที่กระทรวงสาธารณสุขได้กำหนดให้เป็นยาสามัญประจำบ้าน มีรายชื่อและรายละเอียดดังต่อไปนี้

ยาแก้ปวดท้อง ท้องอืด ท้องขึ้น ท้องเฟ้อ

ยาลดกรดอะลูมินาแมกนีเซีย ชนิดเม็ด ช่วยบรรเทาอาการแสบร้อนกลางอก ลดกรดในกระเพาะอาหาร ท้องอืด ท้องเฟ้อ แน่นท้อง อาหารไม่ย่อย ภาวะกรดไหลย้อน รับประทานก่อนอาหารครึ่งชั่วโมงหรือหลังอาหาร 1 ชั่วโมง

ตัวยาสำคัญในสูตรตำรับ 1 เม็ด

ปริมาณการใช้ยา

ยาลดกรดอะลูมินาแมกนีเซีย ชนิดน้ำ ช่วยบรรเทาอาการแสบร้อนกลางอก ลดกรดในกระเพาะอาหาร ท้องอืด ท้องเฟ้อ แน่นท้อง อาหารไม่ย่อย ภาวะกรดไหลย้อน รับประทานก่อนอาหารครึ่งชั่วโมงหรือหลังอาหาร 1 ชั่วโมง และควรเขย่าขวดทุกครั้งก่อนใช้ยา

ตัวยาสำคัญในสูตรตำรับ 5 มิลลิลิตร

ปริมาณการใช้ยา

ยาแก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ โซดามินท์ ชนิดเม็ด ช่วยลดกรดในกระเพาะอาหาร บรรเทาอาการแสบร้อนกลางอก จุกเสียด อาหารไม่ย่อย รับประทานหลังอาหาร 1 ชั่วโมง หรือเมื่อมีอาการ

ตัวยาสำคัญในสูตรตำรับ 1 เม็ด

ปริมาณการใช้ยา

ยาขับลม ชนิดน้ำ ช่วยบรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ ขับลมในกระเพาะอาหาร รับประทานวันละ 3-4 ครั้ง และควรเขย่าขวดทุกครั้งก่อนใช้ยา

ตัวยาสำคัญในสูตรสำรับ 15 มิลลิลิตร

ปริมาณการใช้ยา

ยาธาตุน้ำแดง ช่วยบรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ ขับลมในกระเพาะอาหาร รับประทานก่อนอาหารวันละ 3 ครั้ง และควรเขย่าขวดทุกครั้งก่อนใช้ยา

ตัวยาสำคัญในสูตรตำรับ 15 มิลลิลิตร

ปริมาณการใช้ยา

ยาทาแก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ ทิงเจอร์มหาหิงค์ ช่วยบรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อในเด็ก

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยาแก้ท้องเสีย

ตัวยาสำคัญในสูตรตำรับ 1 ซอง

ปริมาณการใช้ยา

ยาระบาย

ยาระบายกลีเซอรีน ชนิดเหน็บทวาร ช่วยบรรเทาอาการท้องผูก กระตุ้นการขับถ่าย ใช้ได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่

ตัวยาสำคัญในสูตรตำรับ 1 แท่ง

ปริมาณการใช้ยา

ยาระบายแมกนีเซีย ชนิดน้ำ ช่วยบรรเทาอาการท้องผูก กระตุ้นการขับถ่าย ใช้รับประทานก่อนเข้านอนหรือหลังตื่นนอนตอนเช้า

ตัวยาสำคัญในสูตรสำรับ 15 มิลลิลิตร

ปริมาณการใช้ยา

ยาระบายมะขามแขก ชนิดเม็ด ช่วยบรรเทาอาการท้องผูก กระตุ้นการขับถ่าย ใช้รับประทานก่อนเข้านอนหรือหลังตื่นนอนตอนเช้า

ตัวยาสำคัญในสูตรตำรับ 1 เม็ด

ปริมาณการใช้ยา

ยาระบายโซเดียมคลอไรด์ ชนิดสวนทวาร ช่วยบรรเทาอาการท้องผูก กระตุ้นการขับถ่าย โดยสวนเข้าทางทวารหนัก และกลั้นไว้จนทนไม่ไหวจึงไปเข้าห้องน้ำ

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยาถ่ายพยาธิ

ยาถ่ายพยาธิตัวกลม มีเบนดาโซล ช่วยถ่ายพยาธิได้หลายชนิด เช่น พยาธิเส้นด้าย พยาธิเข็มหมุด พยาธิปากขอ พยาธิไส้เดือน และพยาธิแส้ม้า

ตัวยาสำคัญในสูตรตำรับ 1 เม็ด

ปริมาณการใช้ยา

ยาบรรเทาอาการปวด ลดไข้

แอสไพริน ช่วยบรรเทาอาการปวด ลดไข้ โดยรับประทานหลังอาหารทันที หรือรับประทานทุก 4-6 ชั่วโมงเมื่อมีอาการแล้วดื่มน้ำตามมาก ๆ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนการใช้ยาในเด็กอายุต่ำกว่า 18 ปี เพราะอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงได้ เช่น กลุ่มอาการไรย์ซินโดรม (Reye's Syndrome) ซึ่งจะทำให้เกิดอาการบวมที่ตับและสมอง อาเจียน อ่อนเพลีย ชัก และหมดสติ

ตัวยาสำคัญในสูตรตำรับ 1 เม็ด

ปริมาณการใช้ยา

พาราเซตามอล ช่วยบรรเทาอาการปวด ลดไข้ โดยรับประทานทุก 4-6 ชั่วโมงเมื่อมีอาการ

ชนิดเม็ด 500 มิลลิกรัม

ตัวยาสำคัญในสูตรตำรับ 1 เม็ด

ปริมาณการใช้ยา

ชนิดเม็ด 325 มิลลิกรัม

ตัวยาสำคัญในสูตรตำรับ 1 เม็ด

ปริมาณการใช้ยา

พลาสเตอร์บรรเทาอาการปวด ช่วยบรรเทาอาการปวดกล้ามเนื้อ โดยทำความสะอาดที่บริเวณผิวหนังให้สะอาดและเช็ดให้แห้งก่อนปิดพลาสเตอร์ตรงบริเวณที่มีอาการปวด ควรเปลี่ยนวันละ 1-2 ครั้ง

ตัวยาสำคัญ

ยาแก้แพ้ ลดน้ำมูก

ยาแก้แพ้ ลดน้ำมูกคลอร์เฟนิรามีน ช่วยบรรเทาอาการจากหวัด จาม น้ำมูกไหล อาการคัน ลมพิษ ภูมิแพ้ โดยรับประทานทุก 4-6 ชั่วโมงเมื่อมีอาการ

ตัวยาสำคัญในสูตรตำรับ 1 เม็ด

ปริมาณการใช้ยา

ยาแก้ไอ ขับเสมหะ

ยาแก้ไอ สำหรับเด็ก ช่วยบรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ รับประทานวันละ 3-4 ครั้ง และเขย่าขวดทุกครั้งก่อนการใช้ยา

ตัวยาสำคัญในสูตรตำรับ 5 มิลลิลิตร

ปริมาณการใช้ยา

ยาแก้ไอน้ำดำ ช่วยบรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ รับประทานวันละ 3-4 ครั้ง และเขย่าขวดทุกครั้งก่อนการใช้ยา

ตัวยาสำคัญในสูตรตำรับ 5 มิลลิลิตร

ปริมาณการใช้ยา

ยาดมหรือยาทาแก้วิงเวียน หน้ามืด คัดจมูก

ยาดมแก้วิงเวียน เหล้าแอมโมเนีย ช่วยบรรเทาอาการวิงเวียนศีรษะ หน้ามืด คล้ายจะเป็นลม หรือทาบริเวณผิวหนังเพื่อบรรเทาอาการจากพิษของพืชหรือแมลงกัดต่อย โดยใช้สำลีชุบและดมหรือทา

ตัวยาสำคัญ

ยาดมแก้วิงเวียน แก้คัดจมูก ช่วยบรรเทาอาการวิงเวียนศีรษะ คัดจมูก และหายใจไม่ออก

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยาทาระเหยบรรเทาอาการคัดจมูกชนิดขี้ผึ้ง ช่วยบรรเทาอาการหวัดและคัดจมูก

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยาแก้เมารถ เมาเรือ

ยาแก้เมารถเมาเรือ ไดเมนไฮดริเนท ชนิดเม็ด ช่วยบรรเทาและป้องกันอาการวิงเวียนศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน หรือภาวะป่วยที่อาจเกิดจากการเดินทาง เช่น เมารถ หรือเมาเรือ

ตัวยาสำคัญในสูตรตำรับ 1 เม็ด

ปริมาณการใช้ยา

ยาสำหรับโรคตา

ยาหยอดตา ซัลฟาเซตาไมด์ ช่วยรักษาอาการตาแดง ตาอักเสบ

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยาล้างตา ช่วยบรรเทาอาการแสบตา ระคายเคืองตา จากฝุ่น ผง ควัน หรือสิ่งสกปรกเข้าตา

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยาสำหรับโรคปากและลำคอ

ยากวาดคอ ช่วยบรรเทาอาการอักเสบ และเจ็บในลำคอในผู้ใหญ่

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยารักษาลิ้นเป็นฝ้า เยนเชี่ยนไวโอเลต ช่วยรักษาการติดเชื้อจากเชื้อราที่ผิวหนัง เช่น กลาก น้ำกัดเท้า เชื้อราในช่องปาก เชื้อราในช่องคลอด ฝี มีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียบางชนิด โรคฝ้าขาวในช่องปาก และใช้ป้องกันการติดเชื้อทางผิวหนังในบาดแผลขนาดเล็ก

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยาแก้ปวดฟัน ช่วยบรรเทาอาการปวดฟัน

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยาอมบรรเทาอาการระคายคอ ช่วยบรรเทาอาการระคายคอ และทำให้ชุ่มคอ

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยาอมบรรเทาอาการเจ็บคอ ช่วยบรรเทาอาการเจ็บคอ

ตัวยาสำคัญในสูตรตำรับ 1 เม็ด

ปริมาณการใช้ยา

ยาใส่แผลและล้างแผล

ยาใส่แผลทิงเจอร์ไอโอดีน ช่วยรักษาแผลสด

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยาใส่แผลทิงเจอร์ไทเมอรอซอล ช่วยรักษาแผลสด

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยาใส่แผลโพวิโดนไอโอดีน ช่วยรักษาแผลสด

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยาไอโซโพรพิลแอกกอฮอล์ ช่วยทำความสะอาดบาดแผล

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยาเอทิลแอลกอฮอล์ ช่วยทำความสะอาดบาดแผล

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

น้ำเกลือล้างแผล ช่วยทำความสะอาดบาดแผล

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยาบรรเทาอาการปวดกล้ามเนื้อ แมลงกัดต่อย

ยาหม่องชนิดขี้ผึ้ง ช่วยบรรเทาอาการปวดเมื่อกล้ามเนื้อ หรืออาการปวด บวม อักเสบ จากแมลงกัดต่อย

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยาสำหรับโรคผิวหนัง

ยารักษาหิด เหา เบนซิล เบนโซเอต ช่วยรักษาโรคผิวหนัง ได้แก่ หิด เหา และโลน

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยารักษาหิด ขี้ผึ้งกำมะถัน ช่วยรักษาโรคหิด

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยารักษากลากเกลื้อน น้ำกัดเท้า ช่วยรักษากลากเกลื้อน น้ำกัดเท้า

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยารักษาโรคผิวหนังเรื้อรัง ช่วยรักษาโรคผิวหนังเรื้อรังบางชนิด เช่น เรื้อนกวาง หรือผิวหนังที่เป็นผื่นคัน

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยาทาแก้ผดผื่น คาลาไมน์ ช่วยบรรเทาอาการระคายเคืองของผิวหนังในระดับเล็กน้อย เช่น อาการคัน ปวด ไม่สบายผิว ผื่น ผื่นแพ้พิษพืช ลมพิษ แพ้สารเคมีและเครื่องสำอาง ผิวไหม้หลังจากตากแดด แมลงกัดต่อย

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยารักษาเกลื้อน โซเดียม ไทโอซัลเฟต ช่วยรักษาเกลื้อน

ตัวยาสำคัญ

ปริมาณการใช้ยา

ยาบำรุงร่างกาย

วิตามินบีรวม ช่วยบำรุงและเสริมสร้างการทำงานของระบบต่าง ๆ ในร่างกาย และป้องกันการขาดวิตามินบี โดยรับประทานหลังอาหารวันละ 1 ครั้ง

ตัวยาสำคัญในสูตรตำรับ 1 เม็ด

ปริมาณการใช้ยา

วิตามินซี ช่วยบำรุงและซ่อมแซมส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย เช่น กระดูก ฟัน และผิวหนัง และป้องกันการขาดวิตามินซี โดยรับประทานวันละ 1 ครั้ง

ตัวยาสำคัญในสูตรตำรับ 1 เม็ด

ปริมาณการใช้ยา

ยาบำรุงโลหิต เฟอร์รัสซัลเฟต ช่วยรักษาโรคโลหิตจางเนื่องจากขาดธาตุเหล็กในผู้ใหญ่

ตัวยาสำคัญในสูตรตำรับ 1 เม็ด

ปริมาณการใช้ยา

วิตามินรวม ช่วยป้องกันการขาดวิตามินในผู้ใหญ่

ตัวยาสำคัญในสูตรตำรับ 1 เม็ด

ปริมาณการใช้ยา

น้ำมันตับปลา ช่วยป้องกันการขาดวิตามินเอและวิตามินดี

ตัวยาสำคัญในสูตรตำรับ 1 เม็ด

ปริมาณการใช้ยา

อุปกรณ์ฉุกเฉิน ที่ควรมีไว้ใช้ในยามจำเป็น เมื่อเกิดภัยพิบัติหรือภัยธรรมชาติ ได้แก่