on
ยาต้านเอชไอวี (ตอนที่ 2)
24 ตุลาคม 2017
ผู้ป่วยที่ติดเชื้อเอชไอวี/เอดส์ จำเป็นต้องใช้ยาตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัดและไม่ควรข้ามหรือขาดยา มิฉะนั้น จะทำให้เกิดอาการดื้อยา และไม่ได้ผลในการรักษา
นอกจากนี้ยาหรืออาหารเสริมบางชนิดยังมีผลต่อยาต้านไวรัสด้วย ดังนั้น จึงควรปรึกษาแพทย์ถึงการใช้ยาทุกชนิดเพื่อหลีกเลี่ยงไม่ให้ยาทำปฏิกริยาต่อกัน
ทั้งนี้ ยาต้านไวรัส 6 กลุ่ม ได้แก่
- Nucleoside/Nucleotide Reverse Transcriptase Inhibitors (NRTIs) – เป็นยาที่ใช้ขัดขวางกระบวนการแพร่พันธุ์ของเซลล์ที่ติดเชื้อไม่ให้กระจาย โดยขัดขวางไม่ให้สารพันธุ์กรรม (RNA) ของไวรัสเข้าไปรวมตัวกับสารพันธุ์กรรม (DNA) ในเซลล์ของคนได้ ช่วยชะลอการแพร่พันธุ์ของเชื้อ ส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการดีขึ้น และยืดระยะเวลาของการมีชีวิตได้มากกว่าผู้ที่ไม่ได้รับการรักษา
- Non-nucleoside Reverse Transcriptase Inhibitors (NNRTIs) หรือที่เรียกว่า Non-nukes – เป็นยาที่ช่วยจับโปรตีนเฉพาะเพื่อไม่ให้เชื้อเฮชไอวีเกิดการแบ่งตัว โดยตัวยาจะเข้าไปทำให้กระบวนการจำลองของสารพันธุกรรมชนิดอาร์เอ็นเอ (RNA) ในตัวไวรัสสูญเสียความสามารถในการเปลี่ยนไปเป็นสารพันธุกรรมชนิดดีเอ็นเอ (DNA) ด้วยกลไกนี้จึงทำให้การแพร่พันธุ์ของเชื้อไวรัสชะลอตัวลง และทำให้อาการของผู้ป่วยบรรเทาและดีขึ้น
- Protease Inhibitors (PIs) – เป็นตัวยาที่จะเข้าไปทำให้เชื้อไวรัสไม่สามารถใช้สารเอนไซม์ที่มีชื่อว่า Protease ตัดต่อโปรตีนให้มีโมเลกุลที่เล็กลง และนำโปรตีนดังกล่าวไปสร้างสารพันธุกรรมที่จำเป็นต่อการแพร่พันธุ์และเจริญเติบโต จึงนำมาซึ่งการควบคุมรักษาโรคดังกล่าว
- Fusion Inhibitors - จะทำงานแตกต่างกับยากลุ่ม NRTIs, NNRTIs, and PIs เพราะในขณะที่ยากลุ่มดังกล่าวออกฤทธิ์กับเซลล์ที่ติดเชื้อ แต่ยากลุ่ม Fusion Inhibitors จะเป็นยาช่วยสกัดเชื้อไม่ให้เข้าไปในเซลล์ที่ดี
- CCR5 Antagonist – ช่วยสกัดไม่ให้เชื้อไวรัสเข้าไปในเซลล์ที่ดี
- Integrase Inhibitors หรือที่เรียกว่า Integrase strand transfer inhibitors (INSTIs) - เป็นยาที่ปิดกั้นโปรตีนเพื่อไม่ให้เชื้อไวรัสเข้าไปยังเซลล์ที่ดี
ยาต้านเฮชไอวีอาจช่วยให้คนติดเชื้อมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น แข็งแรงขึ้น อย่างไรก็ตาม ยาเหล่านี้ล้วนก่อให้เกิดผลข้างเคียงจากการใช้ยาได้ทั้งสิ้น ซึ่งมีตั้งแต่ระดับอ่อนจนถึงระดับรุนแรงที่เสียชีวิตได้ ดังตัวอย่างต่อไปนี้
แหล่งข้อมูล:
- Antiretroviral HIV Drugs: Side Effects and Adherence. [2017, October 23].
- Antiretrovirals: HIV and AIDS Drugs. [2017, October 23].