ผักโขมสวน สรรพคุณและประโยชน์ของผักโขมสวน 11 ข้อ

ผักโขมสวน

ผักโขมสวน ชื่อสามัญ Joseph’s coat, Chinese spinach, Tampala

ผักโขมสวน ชื่อวิทยาศาสตร์ Amaranthus tricolor L. จัดอยู่ในวงศ์บานไม่รู้โรย (AMARANTHACEAE)^[1]

ผักโขมสวน มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า ผักขมสวน, ผักขมสี, ผักโขมสี, ผักขมขาว, ผักโขมขาว, ผักขมจีน, ผักโขมหนาม, ผักโหมหนาม, ผักขมใบใหญ่, ผักโขมใบใหญ่, ผักโหมป๊าง, ผักโหมป๊าว, ผักหมพร้าว, ผักขมเกี้ยว, เงาะถอดรูป เป็นต้น^[1]

ลักษณะของผักโขมสวน

• ต้นผักโขมสวน จัดเป็นไม้ล้มลุกขนาดเล็ก ลักษณะของลำต้นตั้งตรง มีความสูงได้ถึง 1.30 เมตร ส่วนยอดมีขนสั้นปกคลุม เจริญเติบโตได้เร็ว ต้องการความชื้นสูง มีแสงแดดตลอดวัน และชอบดินร่วน สามารถพบได้ทั่วไปของทุกภาค^[1]

• ใบผักโขมสวน ใบเป็นใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับกัน ลักษณะของใบเป็นรูปรีถึงรูปไข่ มีความกว้างประมาณ 6-10 เซนติเมตรและยาวประมาณ 15-20 เซนติเมตร ปลายใบมน ส่วนโคนใบสอบ ขอบใบเรียบหรือเป็นคลื่นเล็กน้อย และใบที่ส่วนของปลายยอดจะมีอยู่หลายสีขึ้นอยู่กับสายพันธุ์ เช่น สีแดงสด สีม่วงแดง สีเหลืองทอง เป็นต้น^[1]

• ดอกผักโขมสวน ออกดอกเป็นช่อเชิงลดที่ปลายกิ่ง ดอกมีสีเขียวอ่อนหรือสีแดง ช่อดอกมีขนาดประมาณ 4-25 มิลลิเมตร^[1]

• ผลผักโขมสวน ผลแห้งแก่ไม่แตก ภายในผลมีเมล็ดสีดำขนาดเล็ก จำนวนมาก^[1],[2]

ต้นและใบของผักโขมสวนจะมีสีม่วงอมดำคล้ำอยู่ประมาณ 2 เดือนนับตั้งแต่การเพาะเมล็ด หลังจากนั้นจะเริ่มเปลี่ยนสี โดยที่ส่วนของยอดลงมาประมาณ 1 ใน 3 ของลำต้นจะมีสีแดงสดสะดุดตา สำหรับสายพันธุ์ Joseph’s coat ตรงยอดจะมีสีเหลืองและมีสีแดงที่โคนของใบ ส่วนใบที่อยู่ด้านล่างจะมีอยู่ด้วยกัน 3 โทนสีคือ โคนใบเป็นสีแดง กลางใบเป็นสีเหลือง และปลายใบเป็นสีเขียว ส่วนใบที่อยู่ล่าง ๆ ลงมาจะมีสีเขียว^[3]

สรรพคุณของผักโขมสวน

1. ช่วยบำรุงและรักษาสายตา เนื่องจากผักโขมมีวิตามินเอสูง (ใบ)
2. ช่วยแก้ไข้ ระงับความร้อนภายในร่างกาย (ราก)^[2]
3. ใช้แก้เด็กที่ลิ้นเป็นฝ้าละอองและมีอาการเบื่ออาหาร (ราก)^[2]
4. ช่วยแก้อาการแน่นท้อง (ราก)^[2]
5. รากใช้เป็นยาแก้ตกเลือด (ราก)^[2]

6. ช่วยแก้ฝี แก้ขี้กลาก (ราก)^[2]
7. ใช้แก้อาการช้ำใน (ราก)^[2]
8. รากช่วยแก้พิษ (ราก)^[2]
9. ช่วยขับน้ำนมของสตรี (ราก)^[2]

ข้อควรรู้ ! : มีรายงานจากประเทศบราซิลพบว่า พืชชนิดนี้เป็นพิษต่อวัว ควาย และม้า โดยทำให้มีอาการเบื่ออาหาร^[2]

ประโยชน์ของผักโขมสวน

• นิยมใช้ปลูกลงแปลงเพื่อปรับภูมิทัศน์ เนื่องจากมีจุดเด่นและมีสีสันสวยงามแปลกตา แต่ต้องเปลี่ยนต้นปลูกใหม่ทุก 3 เดือน^[1]
• ยอดอ่อนและใบอ่อนใช้รับประทานเป็นผักได้ ด้วยการนำมาทำให้สุก โดยวิธีลวก นึ่ง หรือต้ม ใช้รับประทานร่วมกับน้ำพริก ลาบ และแกงเลียง เป็นต้น^[2]
• เมล็ดสีดำของผักโขมสวน เด็ก ๆ ชอบเอามาติดแก้มเล่นเป็นไฝปลอม^[3]

คุณค่าทางโภชนาการของผักโขมสวน ต่อ 100 กรัม

• พลังงาน 43 กิโลแคลอรี
• คาร์โบไฮเดรต 6.7 กรัม
• โปรตีน 5.2 กรัม
• ไขมัน 0.8 กรัม
• เส้นใยอาหาร 1 กรัม
• น้ำ 84.8 กรัม
• วิตามินเอ 12,858 หน่วยสากล
• วิตามินบี 1 0.01 มิลลิกรัม
• วิตามินบี 2 0.37 มิลลิกรัม
• วิตามินบี 3 1.8 มิลลิกรัม
• วิตามินซี 120 มิลลิกรัม
• ธาตุแคลเซียม 341 มิลลิกรัม
• ธาตุเหล็ก 4.1 มิลลิกรัม
• ธาตุฟอสฟอรัส 76 มิลลิกรัม

แหล่งที่มา : กองโภชนาการ กรมอนามัย. ตารางแสดงคุณค่าอาหารไทยในส่วนที่กินได้ 100 กรัม.

เอกสารอ้างอิง

1. ฐานข้อมูลพรรณไม้ที่ใช้ในงานภูมิสถาปัตยกรรม.  ศูนย์ความรู้ด้านการเกษตร มหาวิทยาเกษตรศาสตร์.  “เงาะถอดรูป“.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: agkc.lib.ku.ac.th.  [13 พ.ย. 2013].
2. โครงการตาสับปะรด นักสืบเสาะภูมิปัญญาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชุมชนสกลนคร มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร.  “โขมสวน“.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: pineapple-eyes.snru.ac.th.  [13 พ.ย. 2013].
3. ไทยเกษตรศาสตร์.  “ไม้ดอกล้มลุก : เงาะถอดรูป“.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก: www.thaikasetsart.com.  [13 พ.ย. 2013].

ภาพประกอบ : www.flickr.com (by Starr Environmental, horticultural art, 阿橋花譜 KHQ Flowers, werhardt, Vietnam Plants & The USA. plants)

เรียบเรียงข้อมูลโดยเว็บไซต์เมดไทย ()

เรื่องที่น่าสนใจ