ปัสสาวะเป็นฟอง (Foamy urine)

ปัสสาวะเป็นฟอง ไม่ใช่โรค แต่เป็นภาวะที่พบได้บ่อย ทั้งเป็นภาวะที่ปกติ และภาวะผิด ปกติ พบได้ในทุกเพศและทุกวัย ทั้งนี้กลไกการเกิด อาจโดยมีแรงกระแทกระหว่างน้ำปัสสาวะกับน้ำในโถส้วม หรือจากปฏิกิริยาเคมีระหว่างสารต่างๆในน้ำปัสสาวะกับน้ำในโถส้วม หรือปฏิกิ ริยาทางเคมีระหว่างน้ำปัสสาวะกับสารเคมีที่ใช้ทำความสะอาดโถส้วม

ก. ภาวะ ”ปกติ” ที่ทำให้เกิดปัสสาวะเป็นฟอง สี และกลิ่นของปัสสาวะมักปกติ แต่บางครั้งอาจเหลืองเข็ม หรือมีกลิ่นผิดไปได้ ขึ้นกับภาวะขาดน้ำ หรือประเภทอาหารที่กิน/ดื่ม แต่ปัสสาวะจะใส ไม่ขุ่น โดยสาเหตุ ได้แก่

• ลำปัสสาวะแรง เบ่ง/ออกแรงขณะปัสสาวะ หรือ หลังกลั้นปัสสาวะนาน
• กินอาหาร หรือ ดื่มเครื่องดื่มบางประเภทมีสารทำให้ปัสสาวะเป็นฟอง เช่น เบียร์
• ดื่มน้ำน้อย ภาวะขาดน้ำ
• ในผู้ชาย หลังมีเพศสัมพันธ์ เพราะอาจมีอสุจิ และ/หรือน้ำอสุจิปนในน้ำปัสสาวะที่ทั้งสองชนิดมีส่วนประกอบเป็นโปรตีน ทั้งนี้เพราะโปรตีนเป็นสารที่ทำปฏิกิริยากับน้ำทำให้เกิดเป็นฟองขึ้นได้
• กินโปรตีนสูงมากเกินปกติ ร่างกายจึงกำจัดส่วนเกินออกทางไต/ปัสสาวะ เช่น ในนักเพาะกาย
• สารเคมีในยาบางชนิด เช่น ยาปฏิชีวนะบางชนิด
• ออกกำลังกาย หรือใช้แรงงานอย่างหนัก
• ใช้สารล้างโถส้วมก่อนปัสสาวะ

ข. ภาวะ”ผิดปกติ”ที่ทำให้ปัสสาวะเป็นฟอง ทั้งนี้ สี กลิ่นของปัสสาวะอาจปกติ หรือ ผิดปกติก็ได้ และปัสสาวะอาจใส หรือขุ่นก็ได้ และอาจมีอาการผิดปกติอื่นๆทางระบบปัสสาวะหรือไม่ก็ได้ เช่น ปัสสาวะแสบ ขัด รู้สึกปัสสาวะไม่สุด ซึ่งสาเหตุที่พบได้ คือ

• มีโปรตีนในน้ำปัสสาวะ จากสาเหตุของโรคไต
• มีโปรตีนในปัสสาวะในหญิงตั้งครรภ์ ซึ่งเป็นสัญญาณเตือนของ ภาวะครรภ์เป็นพิษ
• มีการติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ
• มีทางทะลุระหว่างกระเพาะปัสสาวะกับลำไส้ (Vesicointestinal fistula)

ดังนั้น ถ้ามีปัสสาวะเป็นฟองมากตลอดทั้งช่วงปัสสาวะอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะถ้ามีอาการผิดปกติอื่นๆร่วมด้วย เช่น ปัสสาวะขุ่น ปวดแสบ หรือต้องเบ่งปัสสาวะ หรือมีไข้ ควรปรึกษาแพทย์เสมอ

บรรณานุกรม

1. Foamy urine [2014,March28]