on
ปัจจัยมนุษย์หรือการยศาสตร์ (ตอนที่ 8 และตอนจบ)
21 ตุลาคม 2013มีหลายวิธีการ (Methods) ที่ใช้ประเมินผลปัจจัยมนุษย์ จากคำถามง่ายๆ จนถึงคำถามซับซ้อน ตลอดจนห้องทดลองที่เหมาะสมต่อการใช้ (Usability) แต่มีราคาแพง บางวิธีง่ายๆ ของ HF&E มีดังต่อไปนี้
- Ethnographic analysis (ชนชาติวิทยา) การใช้วิธีที่พัฒนาจากบรรพบุรุษ กรรมวิธีนี้พุ่งเป้าไปที่การสังเกตการ
ใช้เทคโนโลยีในสิ่งแวดล้อมที่ปฏิบัติ เป็นวิธีที่มีคุณภาพและการสังเกตซึ่งพุ่งเป้าไปที่ประสบการณ์และแรงกดดัน (Pressure) ของโลกแห่งความจริง และการใช้เทคโนโลยีหรือสิ่งแวดล้อมในสถานที่ทำงาน โดยใช้กรรมวิธีการออกแบบที่ดีที่สุดก่อนหน้านี้
- Focus Groups เป็นอีกรูปแบบหนึ่งของการวิจัยเชิงคุณภาพซึ่งจะถกเถียงและแสดงความคิดเห็นอย่างสะดวกเกี่ยวกับเทคโนโลยีหรือกรรมวิธี ภายใต้การค้นคว้าวิจัย โดยเป็นพื้นฐานการสัมภาษณ์หนึ่งต่อหนึ่ง หรือในกลุ่มศึกษา สามารถนำไปประยุกต์ใช้เพื่อให้ได้ปริมาณมากของข้อมูลเชิงคุณภาพ แต่เนื่องจากกลุ่มตัวอย่างมีขนาดล็ก ก็อาจเจือปนด้วยคติในระดับสูงของแต่ละบุคคล สามารถใช้จุดอื่นๆ ในขบวนการออกแบบ แต่ส่วนใหญ่ขึ้นโดยตรงอยู่กับคำถาม และโครงสร้างของกลุ่ม แต่เป็นต้นทุนที่ค่อนข้างสูง
- Iterative design เป็นต้นแบบ (Prototype) ของขบวนการออกแบบแบบต่อเนื่อง เกี่ยวข้องกลุ่มผู้ใช้ในหลายๆ ขั้นตอนของการออกแบบ เพื่อที่จะแก้ปัญหาที่ได้เกิดขึ้น และจะขึ้นอยู่กับรูปแบบอื่นของการวิเคราะห์ และผลลัพธ์จะได้รับการผนวกเข้ากับการออกแบบใหม่ แนวโน้มในบรรดาผู้ใช้ได้รับการวิเคราะห์ และผลลัพธ์จะได้รับการออกแบบใหม่อีก ซึ่งอาจกลายเป็นต้นทุนที่เพิ่มขึ้นของกรรมวิธีนี้ และจำเป็นที่จะต้องปรับเปลี่ยนทันทีที่เป็นไปได้ในขบวนการออกแบบ ก่อนการออกแบบจะเป็นรูปเป็นร่างขึ้นในที่สุด
- Meta-analysis เป็นวิธีการทางเทคนิคที่สนับสนุน [กล่าวคือ มิใช่โดยตรง] ใช้ในการตรวจสอบโดยรวมของข้อมูลหรือเอกสารที่มีอยู่แล้วมากมาย เพื่อที่จะทราบแนวโน้มหรือรูปแบบของสมมติฐาน เพื่อช่วยการตัดสินใจออกแบบ ในการสำรวจเอกสาร การวิเคราะห์นี้จะสามารถรวบรวมแนวโน้มจากตัวแปรแต่ละตัวได้
ปัญหาก็คือจะใช้ตัววัดที่ใช้ง่ายเหล่านี้ได้อย่างไร ตลอดจนการวัดการเรียนรู้และการรักษาปฏิสัมพันธ์ (Interface) ระหว่างผู้ใช้ได้อย่างไร ในบางการศึกษาวิจัย มีการวัดปฏิกิริยา (Interact) ของผู้ใช้ที่มีปฏิสัมพันธ์กัน ในมิติของคุณภาพในการใช้ ทั้งๆ ที่ไม่ความสัมพันธ์ที่ชัดเจน
แม้ว่าวิธีการหลากหลายในสนาม (Field) จะมีประโยชน์อย่างมากเพราะดำเนินการในสภาพแวดล้อมธรรมชาติของผู้ใช้ แต่ก็มีข้อจำกัดหลักบางอย่างที่ต้องพิจารณา อันได้แก่
- ปกติจะใช้เวลาและทรัพยากรมากกว่าวิธีอื่น
- ใช้ความพยายามอย่างสูงมาก ในการวางแผน การคัดเลือก และลงปฏิบัติ มากกว่าวิธีอื่น
- ระยะเวลาการศึกษายาวนานมาก ดังนั้น จึงต้องการทัศนคติที่ดีของผู้ร่วมงาน
- การศึกษาเป็นลักษณะข้ามช่วงเวลา (Longitudinal) ดังนั้น ความใส่ใจอาจกลายมาเป็นปัญหา
แหล่งข้อมูล:
- รพ.วชิระภูเก็ต จัดโครงการสร้างสุขภาพด้านการยศาสตร์ในสถานประกอบการ -http://www.manager.co.th/South/ViewNews.aspx?NewsID=9560000115447&Keyword=%ca%d8%a2%c0%d2%be [2013, October 20].
- Human factors and ergonomics - http://en.wikipedia.org/wiki/Human_factors_and_ergonomics [2013, October 20].