ปอดอักเสบในผู้สูงอายุ (ตอนที่ 2)

4 ธันวาคม 2016

นายแพทย์ธีรพล กล่าวในตอนท้ายว่า ถ้าประชาชนปฏิบัติตนได้ตามคำแนะนำ จะสามารถลดความเสี่ยงที่จะเกิดโรคต่างๆ ได้ ทั้งนี้ประชาชนควรเตรียมพร้อมรับฟังข้อมูลข่าวสารเรื่องการเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศอย่างใกล้ชิด ในส่วนของประชากรกลุ่มเสี่ยง โดยเฉพาะเด็กเล็กและผู้สูงอายุ ควรได้รับการฉีดวัคซีนเพื่อป้องกันไข้หวัดใหญ่ตามฤดูกาลทุกปี ตามสถานบริการสาธารณสุขหรือโรงพยาบาลใกล้บ้านท่านทั่วประเทศ

ปอดอักเสบหรือปอดบวมในผู้สูงอายุ (Senile pneumonia / older pneumonitis) เป็นการอักเสบของปอดที่มีสาเหตุมาจากเชื้อแบคทีเรีย เชื้อไวรัส เชื้อรา หรือเชื้อจุลินทรีย์อื่นๆ การอักเสบนี้ทำให้เกิดการไหลออกของของเหลวในปอดบริเวณส่วนที่ติดเชื้อ ทำให้เลือดไหลเข้าปอดน้อยลงและระดับออกซิเจนในเลือดก็น้อยลงไปด้วย

ปอดอักเสบมักเกิดในผู้สูงอายุและในผู้ป่วย โดยร่างกายพยายามที่จะส่งเลือดไปเลี้ยงอวัยวะที่สำคัญ ทำให้เลือดไปเลี้ยงอวัยวะอื่นน้อยลง เช่น ระบบทางเดินอาหาร

นอกจากนี้อาการแทรกซ้อนของปอดอักเสบในผู้สูงอายุยังสามารถทำให้เสียชีวิตได้ เช่น ความดันโลหิตต่ำ ไตวายเพราะเชื้อเข้าสู่กระแสเลือด

ในแต่ละปี มีชาวอเมริกันที่เสียชีวิตด้วยปอดอักเสบประมาณ 50,000 คน โดยเฉพาะปี พ.ศ.2553 ที่มีโรคไข้หวัดใหญ่ระบาด ปอดอักเสบได้กลายเป็นสาเหตุ 1 ใน 8 โรคที่ทำให้เสียชีวิตมากที่สุดในสหรัฐอเมริกา หรือเทียบได้ว่า ในผู้สูงอายุที่เป็นปอดอักเสบทุก 20 คน จะมีผู้เสียชีวิต 1 คน

ทั้งนี้ ผู้สูงอายุมีโอกาสของการเป็นปอดอักเสบได้ง่ายกว่าเพราะ

• ผู้สูงอายุมีปัญหาสุขภาพอื่นหรือมีโรคที่เกิดร่วมอยู่ก่อน (Co-morbid) เช่น โรคหัวใจ โรคพาร์กินสัน โรคเบาหวาน หรือติดเชื้อเฮชไอวี ซึ่งทำให้มีโอกาสปอดอักเสบได้ง่าย ไม่ทนต่อการติดเชื้อเหมือนคนที่อยู่ในวัยหนุ่มสาว

  นอกจากนี้ ยังสัมพันธ์กับโรคปอดอย่างอื่น เช่น โรคหอบหืด (Asthma) โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (Chronic obstructive lung disease) โรคซีสติกไฟโบรซีส (Cystic fibrosis) หรือโรคหลอดลมพอง (Bronchiectasis)

• ผู้สูงอายุมักอ่อนแอ เปราะบาง (Frailer) ไม่สามารถไอเพื่อขับเมือกหรือเสมหะออกจากปอดได้ดี ทำให้เสมหะไหลเข้าในกิ่งก้านหลอดลม (Bronchial tree) และเข้าสู่ปอด ทำให้ติดเชื้อได้
• ผู้สูงอายุมีระบบภูมิต้านทานต่ำ ทำให้ไม่สามารถต่อสู้กับเชื้อโรคได้อย่างมีประสิทธิผล หรืออาจได้รับยากดภูมิเพราะการรักษาอย่างอื่น เช่น การปลูกถ่ายอวัยวะ การกินสเตียรอยด์เป็นระยะเวลานาน การได้รับเคมีบำบัด เป็นต้น
• ผู้สูงอายุที่มีการผ่าตัดมักมีการติดเชื้อปอดอักเสบในภายหลัง เพราะเมื่อมีการให้ยาแก้ปวดมักจะทำให้มีการหายใจตื้นขึ้น เป็นสาเหตุให้มีสารคัดหลั่งสะสมอยู่ในปอด
• ผู้สูงอายุมักมีปัญหาเรื่องโภชนาการอาหารที่ไม่ดี ทำให้ไม่มีแรงต่อสู้กับเชื้อโรค

บรรณานุกรม

1. ปลายฝนต้นหนาว ...หมั่นดูแลสุขภาพ. [2016, December 3].

2. Elderly Pneumonia: Prevention & Care. [2016, December 3].

3. Pneumonia in the Elderly. [2016, December 3].