ปลูกไขกระดูก ปลูกชีวิตใหม่ (ตอนที่ 2)

2 ตุลาคม 2016

การปลูกถ่ายไขกระดูกประสบความสำเร็จในการใช้รักษาโรคต่างๆ เช่น

• ลูคีเมีย (Leukemias)
• โรคโลหิตจางจากไขกระดูกฝ่ออย่างรุนแรง (Severe aplastic anemia)
• โรคมะเร็งต่อมน้ำเหลือง (Lymphomas)
• โรคมะเร็งมัลติเพิลมัยอีโลมา (Multiple myeloma)
• ภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่อง (Immune deficiency disorders)
• มะเร็งชนิดเป็นก้อน (Solid tumor cancers) บางชนิด

หรือกล่าวได้ว่า การปลูกถ่ายไขกระดูกสามารถใช้เพื่อ

• รักษาโรคด้วยการเปลี่ยนไขกระดูกที่ไม่ดีด้วยไขกระดูกใหม่ เช่น ลูคีเมีย โลหิตจางจากไขกระดูกฝ่อ และโรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียว (Sickle cell anemia)
• กระตุ้นระบบภูมิต้านทานในร่างกายเพื่อให้ต่อสู้กับลูคีเมียหรือมะเร็งต่างๆ ที่ยังหลงเหลืออยู่หลังจากที่ทำเคมีบำบัดหรือรังสีบำบัด
• ทดแทนไขกระดูกเก่าที่ถูกทำลายจากการให้เคมีบำบัดหรือรังสีบำบัดในปริมาณ (Doses) ที่มาก เพื่อรักษาโรคร้าย เพราะไขกระดูกจะถูกทำลายหรือเสียหายอย่างถาวร เช่น โรคมะเร็งต่อมน้ำเหลือง (Lymphoma) มะเร็งต่อมหมวกไตในเด็ก (Neuroblastoma)
• ทดแทนไขกระดูกเก่าที่ถูกทำลายจากโรคที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรม เช่น ภาวะฮอร์เนอร์ (Hurler's syndrome) และโรคประสาทถดถอย หรือโรคอะดรีโนลิวโคดีสโทรฟี่ (Adrenoleukodystrophy = ALD)

ทั้งนี้ ก่อนดำเนินการต้องทำการปรึกษาข้อดีและความเสี่ยงของการปลูกถ่ายไขกระดูกด้วย สำหรับปัจจัยที่ใช้ในการตัดสินใจว่า ควรทำการปลูกถ่ายไขกระดูกหรือไม่ ได้แก่

• อายุ สุขภาพโดยรวม และประวัติการรักษา
• ขอบเขตของโรค
• ผู้บริจาคไขกระดูก
• ความอดทนต่อยาบางชนิดและ ขั้นตอนการรักษา

มีการนับวันสำหรับขั้นตอนการปลูกถ่ายไขกระดูก ซึ่งเป็นไปเพื่อให้ผู้ป่วยและครอบครัวได้เข้าใจถึงแผนการ ความเสี่ยง และขั้นตอนที่อาจเกิดขึ้นในแต่ละช่วงเวลา โดย

• วันที่ทำการปลูกถ่ายไขกระดูกจะนับเป็นวันที่ 0
• วันที่เกิดก่อนวันทำการปลูกถ่ายไขกระดูกจะนับว่าเป็นวันที่ – เช่น -8 เป็นวันที่ผู้ป่วยต้องไปอยู่โรงพยาบาลเพื่อการเตรียมการปลูกถ่ายไขกระดูก
• วันที่เกิดหลังวันทำการปลูกถ่ายไขกระดูกจะนับว่าเป็นวันที่ + เช่น +1, +2

แหล่งข้อมูล

1. Bone Marrow Transplantation. [2016, October 1].