ประเภทอาหารทางการแพทย์ (Type of diet in hospital)

ประเภทอาหารทางการแพทย์ (Type of diet in hospital): ในโรคที่ต้องมีการแนะนำอา หาร แพทย์ พยาบาล มักแนะนำอาหารเป็นประเภทอาหารต่างๆ เช่น อาหารอ่อน อาหารย่อยง่าย อาหารรสจืด หรือหลีกเลี่ยงอาหารท้องเสีย/เสาะท้อง ดังนั้นผู้ป่วยหรือผู้ดูแลผู้ป่วยจึงควรเข้าใจชนิดของประเภทอาหารทางการแพทย์ เพื่อปฏิบัติตามคำแนะนำได้ถูกต้อง ซึ่งอาหารทางการ แพทย์เหล่านี้คือ อาหารประเภทต่างๆทางการแพทย์นั่นเอง ซึ่งมีความหมายดังนี้

• อาหารปกติ ได้แก่ อาหารที่กินเป็นประจำทุกวัน อาจเป็นข้าวสวย ข้าวต้ม แกงเผ็ด ผัดผักต่างๆ เป็นต้น และควรเป็นอาหารมีประโยชน์ห้าหมู่
• อาหารอ่อน ได้แก่ อาหารที่ย่อยง่าย อ่อนนุ่ม มีน้ำมากกว่าปกติ และมีรสจืด เช่น ข้าวต้มหมูสับรสจืด ข้าวสวยหุงเปียก แกงจืดผักต้มเปื่อย แกงจืดหมูสับเต้าหู้ ไข่ปรุงสุกยกเว้นไข่ดาว ไข่ตุ๋น ปลา เนื้อสัตว์ต้องต้มเปื่อย ผักต้องต้มเปื่อย และเป็นชนิดใยอาหารต่ำ เช่น ผักกาดขาวต้ม แกงจืดผักกาดขาว ผลไม้ต้องเป็นผลไม้สุกงอม ขนมต้องเป็นขนมที่ย่อยง่ายเช่นกัน เช่น ข้าวเหนียวเปียก ขนมเปียกปูน ขนมเค้ก และเป็นอาหารมีประโยชน์ครบห้าหมู่ เช่นกัน
• อาหารเหลว/อาหารน้ำ เป็นอาหารที่มีลักษณะเหลวเป็นน้ำ รสจืด มีคุณค่าอาหารน้อยกว่า 2 ชนิดแรกมาก มักเป็นอาหารที่แพทย์แนะนำหลังเพิ่งหยุดท้องเสีย หรือ 1-2 วันหลังผ่าตัดลำไส้ หรือในช่วงฉายรังสีรักษาบริเวณศีรษะลำคอและเจ็บปากเจ็บคอมาก หรือช่วงได้ยาเคมีบำ บัดแล้วมีอาเจียนมาก เช่น น้ำซุปต่างๆ น้ำแกงจืด หรือน้ำข้าว
• อาหารเสาะท้อง ได้แก่ อาหารที่กินแล้วท้องเสียได้ง่าย เช่น รสจัด เปรี้ยว กากใยอาหารสูง เช่น ส้ม ส้มตำ หรือนมที่เมื่อดื่มแล้วทำให้ท้องเสีย
• อาหารป้องกัน/ลดอาการท้องเสีย ได้แก่ อาหารอ่อน หรืออาหารเหลว/อาหารน้ำ
• อาหารช่วยลดอาการท้องผูก ได้แก่ อาหารกากใยสูง เช่น ผัก ผลไม้ต่างๆ ทั้งชนิดดิบและชนิดสุก
• อาหารย่อยง่าย ได้แก่ อาหารอ่อน ซึ่งรวมทั้งไข่ต้ม ไข่ตุ๋น ยกเว้นไข่ดาว
• อาหารย่อยยาก ได้แก่ อาหารกากใยอาหารสูง คือ ผักและผลไม้ดิบ นอกจากนั้นคือ เนื้อสัตว์ต่างๆ รวมทั้งอาหารทะเลยกเว้นปลา
• อาหารกากใยอาหารสูง ได้แก่ อาหารกลุ่มเดียวกับอาหารย่อยยาก
• อาหารเค็ม ได้แก่ อาหารที่มีเกลือแกง/เกลือทะเลสูง เช่น น้ำปลา ซีอิ้ว อาหารเค็มจัด มันฝรั่งทอดคลุกเกลือ และขนมขบเคี้ยวต่างๆ
• อาหารหวาน ได้แก่ อาหารที่มีน้ำตาลสูงให้รสหวานจัด เช่น ขนมต่างๆ
• อาหารรสจืด ได้แก่ อาหารที่ ไม่เผ็ด ไม่หวาน ไม่เปรี้ยว ไม่เค็ม
• อาหารโปรตีนสูงอาหารโปรตีนต่ำ: อาหารโปรตีนสูงคือ เนื้อสัตว์ทุกชนิด รวมทั้ง ปลา อาหารทะเล ไข่ และตับ ส่วนอาหารโปรตีนต่ำคือ จำกัดอาหารที่มีโปรตีนสูง กินโปรตีนจากพืชแทนเป็นส่วนใหญ่
• อาหารคาร์โบไฮเดรตสูงอาหารคาร์โบไฮเดรตต่ำ: อาหารคาร์โบไฮเดรตสูงคือ อา หารแป้งสูง หรืออาหารหวาน ตรงข้ามกับอาหารแป้งต่ำคือ กินแป้ง หรือหวานให้น้อยลง หรือ จำกัดการกินแป้งรวมทั้งกินของหวาน กินข้าวเพียงมื้อละ 2 - 3 ช้อน
• อาหารไขมันสูงอาหารไขมันต่ำ: อาหารไขมันสูงคือ มีไขมันสัตว์มาก หรือปรุงด้วยการทอด หรือผัดน้ำมัน ส่วนอาหารไขมันต่ำคือ อาหารต้ม ปิ้ง ย่าง หลีกเลี่ยงการกินไขมัน เขี่ยไขมันทิ้ง หลีกเลี่ยงอาหารทอด อาหารผัดน้ำมัน และหลีกเลี่ยงไขมันสัตว์ แต่เมื่อจำเป็นควรใช้ไขมันพืชแทน

Updated 2014, Aug 2