ประทัดจีน สรรพคุณและประโยชน์ของต้นประทัดจีน 6 ข้อ

ประทัดจีน

ประทัดจีน ชื่อสามัญ Fountain Plant, Coral fountain, Coral plant, Coralblow, Firecracker plant^[1],[2],[3]

ประทัดจีน ชื่อวิทยาศาสตร์ Russelia equisetiformis Schltdl. & Cham. (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Russelia juncea Zucc.)^[2] จัดอยู่ในวงศ์เทียนเกล็ดหอย (PLANTAGINACEAE)^[2]

สมุนไพรประทัดจีน มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า ประทัดเล็ก, ประทัดฝรั่ง^[3],[4], ประทัดทอง, ประทัดใหญ่ (กรุงเทพฯ) เป็นต้น^[1]

ลักษณะของประทัดจีน

• ต้นประทัดจีน มีถิ่นกำเนิดในประเทศเม็กซิโกและกัวเตมาลา (อเมริกาเหนือ)^[2] บ้างก็ว่ามีถิ่นกำเนิดอยู่ในอเมริกาใต้^[1] โดยจัดเป็นพรรณไม้ล้มลุกที่มีหัวหรือเหง้า แตกกิ่งก้านสาขาออกเป็นกอพุ่มแน่น มีความสูงของต้นประมาณ 1-2 เมตร ตามลำต้นมีลักษณะเป็นข้อปล้อง ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการแยกหน่อ เป็นพรรณไม้กลางแจ้งที่ขึ้นได้ในดินทั่วไป เติบโตเร็ว เจริญเติบโตได้ดีในดินร่วนซุย ชอบความชื้นปานกลาง และแสงแดดแบบเต็มวัน^[1],[2],[3]

• ใบประทัดจีน ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงเป็นวงรอบ ลักษณะของใบเป็นรูปเรียวยาวหรือเป็นรูปเข็มเส้นเล็ก ๆ เรียว ๆ ยาวประมาณ 1.5-2 เซนติเมตร ปลายใบแหลมเป็นติ่ง โคนใบแหลม แผ่นใบเป็นสีเขียวสดมีขนาดเล็ก ออกเรียงต่อ ๆ กันตามข้อ โดยจะออกรอบ ๆ ลำต้น ก้านใบสั้น ร่วงได้ง่าย^[1],[2],[3]

• ดอกประทัดจีน ดอกประทัดจีน มีลักษณะคล้ายกับดอกประทัดทั่วไป คือดอกจะเป็นหลอดสีแดงเข้มหรือสีส้มเป็นมัน ขนาดเล็ก ออกเป็นช่อแบบช่อกระจุกที่ปลายกิ่ง ช่อดอกยาวประมาณ 3 เซนติเมตร หนึ่งช่อจะมีดอกย่อยประมาณ 2-4 ดอก กลีบเลี้ยงเป็นรูปถ้วยสั้น ๆ ปลายแยกเป็นแฉก 5 แฉกตื้น ๆ ติดทน ส่วนกลีบดอก ดอกติดกันเป็นหลอด ยาวได้ประมาณ 2.5 เซนติเมตร ด้านในเกลี้ยง โคนกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอดแคบ ปลายกลีบดอกแยกออกเป็น 5 แฉกเล็ก ๆ คล้ายรูปปากเปิดตื้น ๆ แบ่งเป็นกลีบบน 2 กลีบ และกลีบล่าง 3 กลีบ ดอกมีเกสรเพศผู้ที่สมบูรณ์ 4 อัน มีความยาวไม่เท่ากัน ยื่นพ้นออกมาจากปากหลอดกลีบเล็กน้อย เกสรเพศผู้ที่เป็นหมันมี 1 อัน รังไข่มี 2 ช่อง ก้านเกสรเพศเมียมี 1 อัน ติดทน และยังมีอีกชนิดหนึ่งที่ดอกเป็นสีชมพูอมส้ม^[1],[3],[4]

• ผลประทัดจีน ผลเป็นแบบแคปซูล มีลักษณะกลม ผิวด้านในมีขน เมล็ดมีจำนวนมากและมีขนาดเล็ก ผิวมีขนและเป็นเส้นคล้ายกับรังนก^[4]

สรรพคุณของประทัดจีน

• เนื้อไม้นำมาดองกับเหล้า ใช้กินเป็นยาเพื่อช่วยทำให้เจริญอาหาร (เนื้อไม้)^[1]
• รากประทัดจีน มีรสชาติขม ใช้เป็นยาแก้ไข้ ไข้จับสั่น (ราก)^[1]
• รากมีสรรพคุณช่วยขับน้ำลาย (ราก)^[1]
• ช่วยในการย่อยอาหาร (ราก)^[1]

ประโยชน์ของประทัดจีน

• รากมีประโยชน์ช่วยทำให้อาหารมีรสชาติดี^[1]
• ใช้ปลูกเป็นไม้ประดับในเขตร้อน ให้ความรู้สึกไหวพลิ้วเบาสบาย ประทัดจีนดอกขาวจะให้รู้สึกนุ่มนวลทางสายตา ส่วนประทัดจีนดอกแดงจะให้ความรู้สึกรื่นเริง เพราะดอกมีการเคลื่อนไหวเมื่อลมพัดผ่าน เป็นพรรณไม้ที่ปลูกเลี้ยงง่าย ทนต่อความแห้งแล้งได้ดี ชอบแสงแดดจัด นิยมนำมาปลูกประดับตามมุมอาคารหรือขอบแนวอาคาร หรือปลูกตามสวนหิน ริมน้ำตก ริมทะเล หรือสระว่ายน้ำ ในส่วนที่มีแสงแดดส่องถึงไม่น้อยกว่า 6 ชั่วโมงต่อวัน หรือจะนำมาปลูกประดับสนามที่มีแสงแดดส่องถึงตลอดทั้งวันก็ได้ แต่ควรตัดแต่งกิ่งหลังจากการออกดอกพร้อมกันจำนวนมากทุกครั้ง ^[3],[4]

เอกสารอ้างอิง

1. หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5.  (ดร.วิทย์ เที่ยงบูรณธรรม).  “ประทัดจีน”.  หน้า 448.
2. วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี.  “Russelia equisetiformis”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก : en.wikipedia.org/wiki/Russelia_equisetiformis.  [01 ก.ย. 2014].
3. ฐานข้อมูลพรรณไม้ที่ใช้ในงานภูมิสถาปัตยกรรม ศูนย์ความรู้ด้านการเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.  “ประทัดจีน”  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก : agkc.lib.ku.ac.th.  [01 ก.ย. 2014].
4. สำนักงานหอพรรณไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช, กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช.  “ประทัดฝรั่ง”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก : www.dnp.go.th/botany/.  [01 ก.ย. 2014].

ภาพประกอบ : www.flickr.com (by Nobuhiro Suhara, michaelwyeth, Mauricio Mercadante, IceCool77, Forest and Kim Starr, Kestrel+, Van Swearingen)

เรียบเรียงข้อมูลโดยเว็บไซต์เมดไทย ()

เรื่องที่น่าสนใจ