นิ่วในถุงน้ำดี (ตอนที่ 3)

18 ธันวาคม 2017

ปัจจัยที่ทำให้มีโอกาสในการเป็นนิ่วในถุงน้ำดีสูง ได้แก่

• เพศหญิง
• อายุ 40 ปี หรือมากกว่า
• อ้วนหรือมีน้ำหนักตัวมาก
• นั่งหรือนอนอยู่กับที่ ไม่ค่อยเคลื่อนย้าย (Sedentary)
• ตั้งครรภ์
• กินอาหารที่มีไขมันสูง
• กินอาหารที่มีคลอเรสเตอรอลสูง
• กินอาหารที่มีไฟเบอร์น้อย (Low-fiber diet)
• มีประวัติคนในครอบครัวเป็นนิ่วในถุงน้ำดี
• เป็นโรคเบาหวาน
• น้ำหนักตัวลดอย่างรวดเร็ว
• กินยาที่ประกอบด้วยเอสโตรเจน (Estrogen) เช่น ยาเม็ดคุมกำเนิด (Oral contraceptives) หรือรักษาด้วยการกินยาฮอร์โมน (Hormone therapy drugs)
• เป็นโรคโครห์น (Crohn's Disease) ซึ่งเป็นความผิดปกติเรื้อรังของลำไส้ใหญ่ทำให้เกิดการระคายเคืองและทางเดินอาหารบวม โดยโรคนี้จัดอยู่ในกลุ่มโรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง

สำหรับอาการแทรกซ้อนของโรคนิ่วในถุงน้ำดีอาจได้แก่

• ถุงน้ำดีอักเสบ (Cholecystitis) จนทำให้เกิดอาการปวดรุนแรง เป็นไข้ หนาวสั่น เบื่ออาหาร
• ท่อน้ำดีอุดตัน หรือ ท่อน้ำดีอักเสบติดเชื้อ (Cholangitis)
• ท่อตับอ่อน (Pancreatic duct) อุดตัน ทำให้ตับอ่อนอักเสบ (Pancreatitis)
• ติดเชื้อในกระแสเลือด (Sepsis)
• ดีซ่าน (Jaundice)
• มะเร็งถุงน้ำดี (Gallbladder cancer)

โดยแพทย์สามารถวินิจฉัยโรคได้ด้วยการ

• การตรวจอัลตราซาวด์ (Ultrasonography) ซึ่งเป็นวิธีที่ได้ผลที่สุด โดยแบ่งได้ 2 แบบ คือ
• การตรวจคลื่นเสียงความถี่สูงทางหน้าท้อง (Transabdominal ultrasonography) แต่มีข้อจำกัดคือ สามารถตรวจพบก้อนนิ่วที่มีขนาดใหญ่กว่า 4-5 มิลลิเมตร และใช้ไม่ค่อยได้ผลในกรณีของนิ่วที่อยู่ในท่อน้ำดี
• การตรวจวินิจฉัยโดยเครื่องส่องกล้องตรวจคลื่นความถี่สูง (Endoscopic Ultrasonography) ซึ่งจะมีการวางยาสลบคนไข้และสอดท่อส่องกล้องเข้าทางปาก ใช้ได้ดีกรณีที่ก้อนนิ่วเล็กหรืออยู่ในท่อน้ำดี แต่มีค่าใช้จ่ายที่สูงและมีอาการแทรกซ้อนจากการวางยาและสอดท่อได้

แหล่งข้อมูล:

1. Gallstones. [2017, December 17].
2. Gallstones: What You Should Know. [2017, December 17].
3. Understanding Gallstones: Types, Pain, and More. [2017, December 17].
4. Gallstones. [2017, December 17].