on
ตกเลือด การตกเลือด เลือดออกมาก (Haemorrhage)
Haemorrhage หรือ Hemorrhage (ภาษาอังกฤษทั่วไป คือ Bleeding) พจนานุกรมศัพท์แพทยศาสตร์ อังกฤษ-ไทย ไทย-อังกฤษ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2547 ให้ความ หมาย ตกเลือด หรือ เลือดออก ได้แก่ อาการที่มีเลือดที่ตามปกติต้องอยู่ในหลอดเลือด ไหลออกมาอยู่ภายนอกหลอดเลือด
- ซึ่งถ้าเกิดกับหลอดเลือดของอวัยวะภายในร่างกาย เช่น ในทางเดินอาหาร สมอง ม้าม ปอด เรียกว่า เลือดออกภายใน (Internal bleeding)
- แต่ถ้าเกิดกับหลอดเลือดของผิวหนัง และ/หรืออวัยวะที่เป็นช่อง (ทวาร) ที่ติดต่อกับภายนอกร่างกาย เช่น ช่องปาก หู จมูก ท่อปัสสาวะ ช่องคลอด และทวารหนัก เรียกว่า เลือดออกภาย นอก (External bleeding)
พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 แปล ตกเลือด ว่า แท้งลูก อาการที่เลือด ออกผิดธรรมดาเนื่องจากแท้งลูก
องค์การอนามัยโลก (WHO, World Health Organization) แบ่งความรุนแรงของการมีเลือดออกเป็น 5 ระดับ คือ
- ระดับ 0 ไม่มีเลือดออก
- ระดับ 1 เลือดออกเป็นจุดเล็กๆ แดงๆ เช่น ในโรคไข้เลือดออก (Petechial bleeding) เป็นระดับไม่ต้องมีการรักษาด้วยการให้สารน้ำ/น้ำเกลือ หรือ ให้เลือด
- ระดับ 2 เลือดออกให้เห็น แต่ไม่มาก ไม่ก่ออาการผิดปกติอื่นๆ จึงยังไม่ต้องมีการให้น้ำ เกลือ หรือ ให้เลือด
- ระดับ 3 เลือดออกมาก ผู้ป่วยจะมีอาการ เช่น ใจสั่น ซีด เป็นระดับที่ต้องได้รับการรักษาด้วยน้ำเกลือ และ/หรือ การให้เลือด
- ระดับ 4 เลือดออกรุนแรงมาก ความดันโลหิตต่ำมาก ต้องได้รับการให้เลือด ผู้เสียเลือด อาจเสียชีวิตได้ หรือ มีเลือดออกในอวัยวะสำคัญที่ส่งผลถึงคุณภาพชีวิต เช่น เลือดออกในสมอง หรือ เลือดออกในจอตา
ทั้งนี้ โดยทั่วไปในคนปกติ เมื่อเสียเลือดน้อยกว่า 10-15% ของปริมาณเลือดในร่างกาย (Blood volume) จะไม่ก่ออาการผิดปกติ อาจเพียงอ่อนเพลียเล็กน้อย ซึ่งในการบริจาคเลือดในแต่ละครั้ง มักอยู่ในเกณฑ์ประมาณ 8-10% ของปริมาณเลือดทั้งหมดในร่างกาย ซึ่งในคนปกติจะประมาณ 4.7-5 ลิตร โดยผู้หญิงจะมีปริมาณเลือดน้อยกว่าผู้ชายเล็กน้อย
สาเหตุที่ทำให้เลือดออก มักเกิดจากอุบัติเหตุ มีบาดแผล ผลข้างเคียงจากยาบางชนิด (เช่น ยาต้านการแข็งตัวของเลือด) โรคเลือดที่ส่งผลต่อการแข็งตัวของเลือด และในภาวะตับวาย และไตวาย ที่ส่งผลให้เกิดความผิดปกติในการสร้างสารเพื่อช่วยการแข็งตัวของเลือด
บรรณานุกรม
- Bleeding [2013,April22].
- volume [2013,April22].