on
ซีสต์ในรังไข่ (ตอนที่ 2)
25 กรกฎาคม 2014
ซีสต์ (Cysts) เป็นถุงน้ำที่ก่อตัวในรังไข่ ซึ่งถือเป็นเรื่องปกติของคนในวัยที่มีบุตรได้ (Childbearing years) ซีสต์มีหลายชนิดแตกต่างกันไป ที่พบมากที่สุดได้แก่ ฟังชันนัลซีสต์ (Functional cyst) ซึ่งเป็นซีสต์ที่สามารถยุบหายไปได้เองในระยะเวลา 1- 3 เดือน เมื่ออยู่ในสภาพที่ไม่เอื้ออำนวยต่อการเติบโต สำหรับซีสต์ชนิดอื่น ได้แก่
- Polycystic ovaries หรือ โรครังไข่มีถุงน้ำหลายใบ (Polycystic ovary syndrome = PCOS) ชาวบ้านทั่วไปอาจเรียกว่า มีซีสต์ในรังไข่ โรคนี้พบได้ค่อนข้างบ่อย ประมาณหนึ่งในสิบของสตรีวัยเจริญพันธุ์จนถึงอายุ 45 ปี ป่วยด้วยโรคนี้
- Endometriomas หรือ โรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ เป็นเยื่อบุมดลูกที่เป็นเลือดประจำเดือนเก่าๆ ซึ่งไหลย้อนกลับผ่านท่อนำไข่ ไปฝังอยู่ในส่วนต่างๆ เช่น รังไข่ มดลูก และนอกมดลูก สร้างความเจ็บปวดและทำให้มีบุตรยาก
- Cystadenomas ซีสต์ชนิดนี้จะเป็นถุงน้ำอยู่บนรังไข่
- Dermoid cyst เกิดจากเซลล์ผิวหนังที่จัดวางอยู่ผิดตำแหน่งตั้งแต่พัฒนาการขั้นแรกของทารกในครรภ์ ซีสต์ชนิดนี้ มีทั้งส่วนที่เป็นถุงน้ำ และส่วนที่เป็นไขมัน อาจมีเส้นผม มีผิวหนัง ฟัน กระดูก เข้าไปอยู่ในก้อนซีสต์
ทั้งนี้ กรณีของ Cystadenomas และ Dermoid cyst สามารถโตขึ้นจนทำให้รังไข่เคลื่อนไปอยู่ในตำแหน่งที่ผิดไป หรือที่เรียกว่า รังไข่บิดขั้ว (Ovarian torsion) ซึ่งจะทำให้มีโอกาสปวดมากขึ้น
การกินยากระตุ้นการตกไข่ (Fertility drugs) ก็สามารถเป็นสาเหตุให้ซีสต์จำนวนมากเกิดขึ้นในรังไข่ ที่เรียกว่า Ovarian hyperstimulation syndrome ซึ่งซีสต์มักจะยุบไปเองหลังประจำเดือนหรือหลังการตั้งครรภ์
ซีสต์ที่รังไข่มักจะไม่แสดงอาการ แต่หากอาการปรากฏจะรู้สึกปวดหรือประจำเดือนมาช้า ซึ่งโดยทั่วไปจะเกิดขึ้นในกรณีที่
- ซีสต์มีขนาดใหญ่
- มีเลือดออก
- ซีสต์แตก
- ขัดขวางการไหลของเลือดไปยังรังไข่
- ถูกกระเทือนขณะมีเพศสัมพันธ์
- มีการบิดตัวของท่อนำไข่ (Fallopian tube)
นอกจากนี้อาการของซีสต์ในรังไข่ยังก่อให้เกิดอาการ
- ท้องอืดหรือท้องบวม
- ปวดระหว่างที่มีการเคลื่อนตัวของลำไส้
- ปวดท้องน้อย (Pelvis) ก่อนมีประจำเดือนหรือเริ่มมีวันแรกๆ
- ปวดระหว่างการมีเพศสัมพันธ์
- ปวดท้องน้อยแบบคงที่ หรือปวดตื้อๆ /ปวดเสียด (Dull aching)
- ปวดท้องน้อยอย่างรุนแรงและเฉียบพลัน โดยส่วนใหญ่จะมีอาการคลื่นไส้และอาเจียนร่วมด้วย ซึ่งอาจจะเป็นสัญญาณของการที่รังไข่บิดตัว หรือซีสต์แตกมีเลือดออก
แหล่งข้อมูล
1. Ovarian Cysts and Tumors. [2014, July 24].
2. Ovarian cysts. [2014, July 24].
[2014, July 24].
4. Ovarian cysts. [2014, July 24].
3. Ovarian cysts facts.