on
จี้มะเร็ง (ตอนที่ 4 และตอนจบ)
19 สิงหาคม 2017
การจี้ก้อนเนื้องอกด้วยกระแสไฟฟ้าความต่างศักย์สูง (Irreversible electroporation = IRE) หรือที่รู้จักกันในนาม “มีดนาโน” (Nanoknife) เป็นเทคโนโลยีสลายเนื้องอกชนิดรุกล้ำพื้นที่น้อย (Minimally invasive ablation method) เป็นเทคโนโลยีใหม่ที่ใช้ในการทำลายเซลล์มะเร็ง โดยเฉพาะมะเร็งที่ตับ ท่อน้ำดี ไต ตับอ่อน และต่อมลูกหมาก
แพทย์สามารถใช้วิธี IRE ใน
- กรณีที่ก้อนเนื้องอกอยู่ใกล้บริเวณจุดสำคัญ เช่น หลอดเลือดใหญ่ แพทย์อาจใช้วิธี IRE ก่อนการผ่าตัด เพื่อทำให้ขอบเนื้อเยื่อที่ติดอยู่กับก้อนเนื้องอกเฉพาะส่วนตาย สามารถเพิ่มความมั่นใจว่าได้กำจัดเซลล์มะเร็งให้หมดหลังการผ่าตัด
- กรณีที่ไม่สามารถผ่าตัดได้ แพทย์สามารถใช้วิธี IRE ร่วมกับการให้เคมีบำบัดและรังสีบำบัด
ในวิธีการนี้ผู้ป่วยจะถูกวางยาสลบ และมีการสอดเข็มหรือโพรบ 2-6 อันที่ก้อนเนื้องอก (จำนวนเข็มที่ใช้จะขึ้นอยู่กับปริมาณของก้อนเนื้องอก) ด้วยการนำทางของภาพวินิจฉัยอย่างอัลตราซาวด์หรือซีทีสแกน แล้วจึงปล่อยกระแสไฟฟ้าให้ผ่านไปยังก้อนเนื้อเฉพาะส่วนเพื่อฆ่าเซลล์มะเร็ง
วิธีนี้จะทำให้บริเวณข้างเคียงส่วนใหญ่ไม่ได้รับผลกระทบ ซึ่งต่างจากการจี้ด้วยความร้อนหรือความเย็น โดยวิธี IRE สามารถใช้กับบริเวณที่อยู่ใกล้บริเวณจุดสำคัญโดยไม่ก่อให้เกิดอันตราย เช่น ในการรักษาโรคมะเร็งตับอ่อน (Pancreatic cancer) จะไม่มีผลกระทบกับลำไส้ หลอดเลือด และท่อน้ำดี
หลังจากนั้นระบบภูมิต้านทางของร่างกาย (Immune system) จะทำการกำจัดเซลล์มะเร็งที่ตาย (Apoptotic cells) ซ่อมแซมเซลล์ และสร้างเซลล์ใหม่ขึ้นเองโดยอัตโนมัติ โดยร่องรอยของแผลจะหายไปใน 2-3 เดือน
อย่างไรก็ดี การใช้กระแสไฟฟ้า (Electric shocks) อาจมีผลทำให้กล้ามเนื้อกระตุก (Muscle twitching) อย่างรุนแรง ซึ่งอาจจะเป็นสาเหตุให้กล้ามเนื้อสลายตัว (Muscle dissolution) และไตวายได้ นอกจากนี้ วิธี IRE อาจมีปัจจัยเสี่ยงและอาการแทรกซ้อน คือ
- ตกเลือด (Bleeding)
- หัวใจเต้นผิดจังหวะ (Arrhythmia)
- ความดันโลหิตสูง (Hypertension)
- ติดเชื้อเฉพาะที่ (Local infection)
- ภาวะเลือดเป็นกรดจากเมตะบอลิก (Metabolic acidosis)
ดังนั้นวิธีนี้จึงไม่เหมาะกับผู้ป่วยที่เป็น
- โรคหัวใจและหลอดเลือด (Cardiovascular disease)
- หัวใจเต้นผิดปกติ (Irregular heartbeat)
- ความดันโลหิตสูงอย่างรุนแรง (Severe hypertension)
- มีการฝังเครื่องกระตุ้นหัวใจ (Pacemakers)
- มีการฝังขดลวดโลหะ (Metal stent implantation)
แหล่งข้อมูล:
- Irreversible electroporation (IRE). [2017, August 17].
- Irreversible Electroporation. [2017, August 17].