งีบกลางวันเสี่ยงเบาหวาน (ตอนที่ 6)

12 พฤศจิกายน 2015

หลังจากที่ทำความรู้จักกับภาวะง่วงนอนเวลากลางวัน (Excessive daytime sleepiness = EDS หรือ Excessive Sleepiness) เป็นที่เรียบร้อยแล้ว เรามาทำความรู้จักกับโรคเบาหวานกันต่อ แต่ก่อนอื่นต้องทำความรู้จักกับคำว่า “อินซูลิน” และ “กลูโคส” กันก่อน

อินซูลิน (Insulin) คือ ฮอร์โมนที่สร้างจากตับอ่อน ทำหน้าที่นำพากลูโคส (Glucose) ไปยังส่วนต่างๆ ของร่างกาย ถ้าตับอ่อนผลิตอินซูลินได้น้อยหรือไม่ได้เลย น้ำตาลก็จะตกค้างอยู่ที่กระแสเลือด ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น ซึ่งเป็นสาเหตุของโรคเบาหวาน

อินซูลินไม่สามารถกินได้ทางปาก เพราะเอนไซม์ในท้องจะขัดขวางการทำงานของอินซูลิน ดังนั้นจึงมีเพียงอินซูลินที่อยู่ในรูปของ

• วิธีฉีด (Injections)
• วิธีปั้มเข้าสู่ร่างกาย (Insulin pump)

[Insulin pump เป็นเครื่องมือชนิดหนึ่งที่เลียนแบบการทำงานเหมือนตับอ่อน มีขนาดเท่ากับโทรศัพท์พกพา (Cellphone) สามารถติดตัวไปไหนมาไหนได้ ประกอบด้วยท่อที่เชื่อมกับหลอดบรรจุอินซูลินและต่อเข้ากับตัวผู้ป่วยทางช่องท้อง หลัง ขา หรือแขน โดยมีการตั้งโปรแกรมให้เครื่องส่งอินซูลินเข้าสู่ชั้นผิวหนังทีละน้อยตามปริมาณที่ต้องการ]

อินซูลินมีหลายชนิด ได้แก่

• Rapid-acting – จะออกฤทธ์ในเวลาประมาณ 15 นาที ออกฤทธิ์สูงสุด 1 ชั่วโมงหลังการได้รับยา และอยู่ได้นาน 2-4 ชั่วโมง
• Regular or short-acting - จะออกฤทธ์ในเวลาประมาณ 30 นาที ออกฤทธิ์สูงสุด 2-3 ชั่วโมงหลังการได้รับยา และอยู่ได้นาน 3-6 ชั่วโมง
• Intermediate-acting - จะใช้เวลาซึมเข้ากระแสเลือด 2-4 ชั่วโมง ออกฤทธิ์สูงสุด 4-12 ชั่วโมงหลังการได้รับยา และอยู่ได้นาน 12-18 ชั่วโมง
• Long-acting - ใช้เวลาซึมเข้ากระแสเลือดนาน และอยู่ได้นาน 24 ชั่วโมง สำหรับ กลูโคส (Glucose) เป็นน้ำตาลชนิดหนึ่งซึ่งเป็นแหล่งพลังงานของเซลล์ที่สร้างกล้ามเนื้อและเนื้อเยื่อ โดย
• กลูโคสในร่างกายได้มาจาก 2 แหล่งหลักๆ คือ อาหารและตับ
• น้ำตาลจะดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือด โดยมีอินซูลินเป็นผู้นำกลูโคสไปยังเซลล์ต่างๆ ทั่วร่างกาย
• ตับจะสะสมกลูโคสในรูปของสารไกลโคเจน (Glycogen)
• เมื่อระดับกลูโคสต่ำล’ เช่น เมื่อไม่ได้กินอาหารสักระยะหนึ่ง ร่างกายจะเปลี่ยนไกลโคเจนที่สะสมไว้เป็นกลูโคส เพื่อให้กลูโคสในร่างกายอยู่ในระดับปกติ

แหล่งข้อมูล

1. Type 1 diabetes. [2015, November 11].

1. Type 1 diabetes. [2015, November 11].