คุยกับหมอรักษาโรคมะเร็ง ตอน คำถามที่ควรถามแพทย์ช่วงรักษาด้วยการผ่าตัด

22 กรกฎาคม 2013

คนไทยมักเกรงใจ แพทย์ พยาบาล ไม่ค่อยกล้าถามคำถาม ทำให้บ่อยครั้งสื่อความหมายกับ แพทย์ พยาบาลได้ไม่ถูกต้อง แพทย์พยาบาลโรงพยาบาลรัฐบาลจะมีจำนวนผู้ป่วยมาก ดังนั้นจึงไม่ค่อยมีเวลา จึงอาจหงุดหงิดถ้าต้องตอบคำถามนาน การพบกันครึ่งทางคือ ผู้ป่วยและครอบครัวควรจดบันทึกคำถามไว้ล่วงหน้า เพื่อพูดคุยกับแพทย์ พยาบาลได้ครบถ้วน รวดเร็ว

และเพื่อเข้าใจในสิ่งที่แพทย์ พยาบาลอธิบายได้ดีขึ้น จึงควรมีความรู้พื้นฐานเรื่องโรคและอาการที่ตนเป็น ซึ่งปัจจุบันจะหาอ่านได้ในเว็บ แต่ควรเลือกเว็บที่เชื่อถือได้ เช่น เป็นเว็บที่เป็นของโรงพยาบาล ของกระทรวงสาธารณสุข หรือเว็บที่ลงชื่อแพทย์ พยาบาล เภสัชกรที่เป็นผู้เขียนบทความ เช่น เว็บ hamor.com หรือ หาหมอ.com เป็นต้น

ได้ยกตัวอย่างคำถามในเรื่องต่างๆเมื่อรู้ว่าเป็นมะเร็งไปแล้ว คือ ตอน เมื่อรู้ว่าเป็นมะเร็งควรถามอะไรหมอบ้างเมื่อแพทย์แจ้งผลว่าเป็นโรคมะเร็ง? วันนี้เป็นตัวอย่างในช่วงรักษาควรถามอะไรแพทย์บ้าง ทั้งนี้คำถามหลักที่จะถามแพทย์ คือ -เรื่องที่เรากังวลใจ กลัว –เรื่องที่เราอยากทราบ –และเมื่อเรามีอาการผิดปกติ เราควรแจ้งแพทย์และถามถึงสาเหตุ และวิธีการดูแลรักษาอาการเหล่านั้น

วิธีการหลักในการรักษาโรคมะเร็ง คือ การผ่าตัด รังสีรักษา ยาเคมีบำบัด ยาฮอร์โมน ยารักษาตรงเป้า และการรักษาประคับประคองตามอาการ

• ตัวอย่างคำถามที่ควรถามแพทย์เมื่อได้รับการรักษาด้วยการผ่าตัด เช่น
  • ผ่าตัดเอาอวัยวะอะไรออกบ้าง เป็นคำถามที่ควรถามทั้งก่อนและหลังผ่าตัด ทั้งนี้เพราะในโรคมะเร็ง บ่อยครั้งที่เมื่อผ่าตัดเข้าไปแล้วแพทย์อาจต้องทำผ่าตัดแตกต่างจากที่เคยพูดคุยไว้กับผู้ป่วย ทั้งนี้ขึ้นกับว่าเมื่อแพทย์ผ่าเข้าไปแล้ว พบการลุกลามของโรคมะเร็งเป็นอย่างไร?
  • ถ้ายังไม่พร้อมที่จะผ่าตัด สามารถรอได้กี่วัน?
  • การผ่าตัดใช้เวลานานไหม?
  • ดมยาสลบ หรือใช้วิธีใด ผลข้างเคียงจากยาสลบมีอะไรบ้าง?
  • อันตรายและผลข้างเคียงจากการผ่าตัดเป็นอย่างไร?
  • มีโอกาสผิดพลาดเสียชีวิตกี่%?
  • โอกาสหายกี่%?
  • หลังผ่าตัดต้องอยู่โรงพยาบาลประมาณกี่วัน?
  • ต้องมีการใส่ท่ออะไรไหม? และจะใส่อยู่นานกี่วัน?
  • หลังผ่าตัดต้องงดกินอาหารนานกี่วัน?
  • หลังผ่าตัดควรต้องหยุดงาน หยุดเรียนกี่วัน
  • หลังผ่าตัดต้องมีวิธีรักษาอื่นๆอีกไหม เช่น ฉายแสง/รังสีรักษา หรือยาเคมีบำบัด?
  • ค่าใช้จ่ายในการผ่าตัดและการอยู่โรงพยาบาลประมาณเท่าไร ใช้สิทธิ (สิทธิที่ผู้ป่วยมี เช่น บัตรทอง ประกันสังคม ประกันชีวิต/สุขภาพต่างๆ) อะไรได้บ้าง ควรแจ้งให้แพทย์ พยาบาลให้ทราบว่า ผู้ป่วยมีสิทธิอะไรบ้าง และต้องการใช้สิทธิ์อะไร มีเอกสารที่แพทย์ต้องเขียนรับรองให้หรือไม่อย่างไร และทางแพทย์ พยาบาล โรงพยาบาลต้องการเอกสารอะไรในการใช้สิทธิ

***** อนึ่ง ผู้ป่วยและครอบครัว ควรต้องแจ้งให้แพทย์ พยาบาลให้ทราบล่วงหน้าก่อนการผ่าตัดว่า ผู้ป่วยมีสิทธิทางการรักษาอะไรบ้าง และต้องการใช้สิทธิ์อะไร มีเอกสารที่แพทย์ต้องเขียนรับรองให้หรือไม่อย่างไร

• ตัวอย่างคำถามที่ควรถามแพทย์เมื่อจะออกจากโรงพยาบาลกลับบ้าน เช่น
  • ต้องพักฟื้นนานเท่าไร?
  • การดูแลตนเองเมื่อกลับบ้านทำอย่างไร?
  • แพทย์ให้ยาอะไรไปบ้าง? ถ้ายาหมดก่อนพบแพทย์ทำอย่างไร?
  • ห้ามอะไรบ้าง? รวมทั้งในเรื่องอาหาร และการมีเพศสัมพันธ์
  • จะดูแลแผลผ่าตัดอย่างไร? แผลถูกน้ำได้ไหม?
  • แผลต้องตัดไหมหรือเปล่า? เมื่อไร?
  • ถ้าไม่ต้องตัดไหม (เย็บแผลด้วยไหมละลาย) เมื่อไหร่แผลจะหาย? ถ้ามีไหมโผล่ออกมาจะทำอย่างไร?
  • ถ้ามีการใส่ท่อต่างๆต้องดูแลอย่างไร? ท่อหลุดจะทำอย่างไร? (เมื่อมีท่อต่างๆ ต้องฝึกการดูแลกับพยาบาลจนมั่นใจว่าทำได้ถูกต้อง)
  • แพทย์นัดอีกเมื่อไหร่?
  • เมื่อไหร่ควรต้องมาโรงพยาบาลก่อนนัดหรือฉุกเฉิน