ขางน้ำผึ้ง สรรพคุณและประโยชน์ของต้นขางน้ำผึ้ง

ขางน้ำผึ้ง

ขางน้ำผึ้ง ชื่อวิทยาศาสตร์ Claoxylon indicum (Reinw. ex Blume) Hassk. (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Claoxylon polot Merr.) จัดอยู่ในวงศ์ยางพารา (EUPHORBIACEAE)^[1]

สมุนไพรขางน้ำผึ้ง มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า ฉับแป้ง (อุตรดิตถ์), ผักหวานใบใหญ่ (จันทบุรี), หูควาย (นครศรีธรรมราช), ขางน้ำผึ้ง งุ้นผึ้งขาว (ภาคเหนือ), ขากะอ้าย (ภาคใต้) เป็นต้น^[1]

ลักษณะของขางน้ำผึ้ง

• ต้นขางน้ำผึ้ง จัดเป็นพรรณไม้พุ่มขนาดใหญ่ มีความสูงได้ประมาณ 2-10 เมตร ทุกส่วนมีขนขึ้นหนาแน่น ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการเพาะเมล็ด ขึ้นได้ในทุกสภาพพื้นดิน พบได้ตามป่าไม่ผลัดใบ บริเวณชายเขา และในพื้นที่เปิดโล่ง ที่ระดับความสูงตั้งแต่ 80-1,650 เมตร พบปลูกในทุกภาคของไทย โดยเฉพาะทางภาคเหนือแถวแม่ฮ่องสอน เชียงราย และเชียงใหม่^[1],[2]

• ใบขางน้ำผึ้ง ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงเวียนสลับ ผิวใบมีขนสั้นนุ่ม ลักษณะของใบเป็นรูปโล่แกมขอบขนานแกมรูปไข่ ปลายใบแหลม โคนใบเว้าตื้น ส่วนขอบใบจักเป็นซี่ฟันตื้น ๆ ใบมีขนาดกว้างประมาณ 7-16 เซนติเมตร และยาวประมาณ 10-25 เซนติเมตร ส่วนก้านใบยาวได้ถึง 8 เซนติเมตร^[1],[2]

• ดอกขางน้ำผึ้ง ออกดอกเป็นช่อแบบช่อกระจะ โดยจะออกตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ดอกย่อยเป็นแบบแยกเพศ อยู่คนละต้น กลีบรวมมีขน ช่อดอกเพศผู้ยาวได้ถึง 33 เซนติเมตร มีสีเหลืองแกมเขียว ดอกเพศผู้นั้นมีขนาดประมาณ 4.5 มิลลิเมตร มีเกสรเพศผู้ 20 อัน ส่วนช่อดอกเพศเมียจะยาวได้ถึง 7.5 เซนติเมตร มีสีเขียวอ่อน ดอกเพศเมียนั้นจะมีขนาดประมาณ 3 มิลลิเมตร รังไข่มี 3-4 ช่อง^[1],[2]

• ผลขางน้ำผึ้ง ผลเป็นผลแห้งและแตกได้กลางพู ผิวผลเป็นสันร่องและมีขนสั้นนุ่มขึ้นหนาแน่น ผลเป็นสีเขียวมีเมล็ดขนาดประมาณ 3-3.8 มิลลิเมตร และมีเยื่อหุ้มสีแดง^[1],[2]
  

สรรพคุณของขางน้ำผึ้ง

• ชาวเขาเผ่าแม้วจะใช้ลำต้นขางน้ำผึ้ง นำมาตำพอกแก้อาการปวดหู หูอื้อ (ลำต้น)^[1]

เอกสารอ้างอิง

1. หนังสือสมุนไพรพื้นบ้านล้านนา.  (ภาควิชาเภสัชพฤกษศาสตร์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล).  “ขางน้ำผึ้ง”.  หน้า 70.
2. ระบบจัดการฐานความรู้ด้านความหลากหลายทางชีวภาพ สำนักงานความหลากหลายทางชีวภาพด้านป่าไม้ กรมป่าไม้.  “ขางน้ำผึ้ง”.  [ออนไลน์].  เข้าถึงได้จาก : biodiversity.forest.go.th.  [03 มิ.ย. 2015].

ภาพประกอบ : www.flickr.com (by Yeoh Yi Shuen, techieoldfox, 阿橋, musalmah_nasardin, Ria Tan)

เรียบเรียงข้อมูลโดยเว็บไซต์เมดไทย ()

เรื่องที่น่าสนใจ