on
ของฝากจากน้ำท่วม (ตอนที่ 16)
2 กุมภาพันธ์ 2016
โรคมาลาเรีย (Malaria) หรือที่รู้จักกันในชื่อ ไข้ป่า ไข้จับสั่น ไข้ป้าง ไข้ร้อนเย็น หรือ ไข้ดอกสัก เป็นโรคร้ายแรงที่เกิดจากเชื้อปรสิต (Parasite) แพร่กระจายได้โดยถูกยุงก้นปล่อง (Anopheles) ที่ติดเชื้อกัด โรคมาลาเรียทำให้เกิดอาการหนาวสั่นและเป็นไข้อยู่เรื่อย โดยในแต่ละปีมีผู้เสียชีวิตจากโรคมาลาเรียประมาณ 660,000 คน
โรคมาลาเรียเกิดจากเชื้อพลาสโมเดียม (Plasmodium = P. ) ซึ่งมีอยู่ 5 ชนิด ที่ก่อเชื้อในมนุษย์ ได้แก่ พลาสโมเดียม ฟัลซิพารัม (P. falciparum) พลาสโมเดียม ไวแว็กซ์ (P.vivax) พลาสโมเดียม มาลาริอี่ (P.malariae) พลาสโมเดียม โอวาเล่ (P.ovale) และพลาสโมเดียม โนวไซ (P. knowlesi) โดย
การติดเชื้อ P. falciparum
- พบในบริเวณเขตร้อนและเขตใกล้เส้นศูนย์สูตร
- การติดเชื้อชนิดนี้สามารถทำให้เกิดอาการแทรกซ้อนและเสียชีวิตได้ภายใน 2-3 วัน
- เชื้อชนิดนี้มักดื้อต่อยา Chloroquine
การติดเชื้อ P.vivax เชื้อ P.malariae เชื้อ P.ovale และเชื้อ P. knowlesi
- เชื้อ P.vivax และเชื้อ P.malariae พบได้ทั่วไปในเขตร้อนทั่วโลก ในขณะที่เชื้อ P. knowlesi พบได้ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ส่วน P.ovale พบมากในแอฟริกาตะวันตก
- การติดเชื้อ P. vivax เชื้อ P. malariae หรือเชื้อ P. ovale มักไม่ค่อยทำให้เสียชีวิต และผู้ป่วยอาจหายได้เองภายใน 1 เดือน โดยไม่ต้องรักษา แต่การติดเชื้อ P. knowlesi อาจทำให้เสียชีวิตได้
- เชื้อ P.vivax เชื้อ P.malariae เชื้อ P.ovale และเชื้อ P. knowlesi มักไม่ดื้อยาเหมือนเชื้อ P. Falciparum
- เชื้อ P.vivax เชื้อ P.ovale และเชื้อ P. knowlesi อาจจะคงอยู่ในตับ ยังต้องการการรักษาเพื่อป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำอีก
การแพร่เชื้อจะมีมากในบริเวณที่ยุงมีช่วงชีวิตที่นานซึ่งทำให้มีระยะเวลาก่อโรคได้มาก โดยสภาพภูมิอากาศมีส่วนสำคัญของชีวิตยุง เช่น ที่ที่มีฝนตกชื้น
อาการของโรคมาลาเรียเริ่มต้นจะมีอาการคล้ายเป็นไข้หวัด โดยในระยะแรกการติดเชื้อ P. falciparum จะมีลักษณะคล้ายการติดเชื้อ P. vivax เชื้อ P. malariae และเชื้อ P. ovale ผู้ป่วยอาจจะไม่ปรากฏอาการหรือมีอาการไม่รุนแรงหากมีภูมิต้านทานต่อโรคมาลาเรียมาบ้างแล้ว
ทั้งนี้ ระยะเวลาตั้งแต่ติดเชื้อจนปรากฏอาการหรือที่เรียกว่า ระยะฟักตัว จะมีตั้งแต่
- 9-14 วัน สำหรับเชื้อ P. falciparum
- 12-18 วัน สำหรับเชื้อ P. vivax และ เชื้อ P. ovale
- 18-40 วัน สำหรับเชื้อ P. malariae
- 11-12 วัน สำหรับเชื้อ P. knowlesi
บรรณานุกรม
1. Malaria. [2017, February 1].
2. Malaria - Topic Overview. [2017, February 1].
3. Malaria. [2017, February 1].