การดูแลเท้าในโรคเบาหวาน (Diabetic foot care)

โรคเบาหวาน เป็นโรคก่อให้เกิดการอักเสบเรื้อรังชนิดไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อของเนื้อเยื่อต่างๆ, ของหลอดเลือด, และของปลายเส้นประสาทต่างๆ ส่งผลให้หลอดเลือดตีบแคบ อวัยวะ ส่วนอยู่ปลายๆ เช่น เท้า บวมเรื้อรัง ขาดเลือด และเกิดอาการชาเรื้อรัง จึงส่งผลให้เกิดแผลเรื้อรังได้ง่ายจากอาการเท้าชา การรับรู้ความรู้สึกจึงน้อยลง และแผลหายช้าเพราะขาดเลือด จึงเกิดแผลติดเชื้อเรื้อรัง ลุกลามได้ง่าย จนอาจต้องตัดขา

ดังนั้น ผู้ป่วยเบาหวานจึงต้องให้การดูแลเท้าสม่ำเสมอ ที่สำคัญคือ

• ปฏิบัติตามแพทย์พยาบาลแนะนำ
• รักษาควบคุมเบาหวานให้ได้
• ล้างเท้าให้สะอาดเสมอและก่อนเข้านอนทุกวัน โดยเฉพาะซอกนิ้วเช็ดเท้าให้แห้ง ทาโลชันบำรุงผิวชนิดไม่ใช่น้ำมัน (เพราะจะก่อการติดเชื้อได้ง่ายกว่า) ไม่ทาโล ชันระหว่างซอกนิ้วเพราะจะก่อการติดเชื้อได้ง่าย
• รักษาความสะอาดเล็บเท้า ตัดให้สั้นเสมอ รีบพบแพทย์เมื่อมีเล็บขบ เพราะเป็นสา เหตุเกิดแผลเรื้อรังได้ง่าย
• ไม่ตัดหูดหรือเนื้อที่ด้านของเท้าออกเอง ควรปรึกษาแพทย์พยาบาลก่อนเสมอ
• สวมใส่ร้องเท้าที่ปิดหัวท้ายเสมอ เพื่อป้องกันแผลกระแทก รวมทั้งเมื่ออยู่ในบ้าน เลือกรองเท้าให้เหมาะสม ไม่รัดเท้า ไม่กัด นุ่ม สบาย และไม่หลุดง่าย ก่อนสวมต้องสังเกตในรองเท้า ไม่ให้มีวัสดุที่ตำเท้าได้อยู่ในรองเท้า
• รักษาความสะอาดถุงเท้า และควรเป็นผ้าฝ้ายที่ระบายอากาศได้ดี และไม่สวมถุงเท้าถุงน่องที่รัดเท้ามากเกินไป
• รักษาอุณหภูมิเท้าให้อบอุ่นเสมอ ไม่ให้ร้อนหรือเย็นเกินไป ไม่ใช้กระเป๋าน้ำร้อน น้ำเย็นกับเท้า
• ดูแลให้เท้าได้เคลื่อนไหวเสมอเพื่อเพิ่มเลือดหล่อเลี้ยง เมื่อนั่งต้องวางเท้าสูงจากพื้น รวมทั้งไม่นั่งไขว่ห้างนานๆ
• ตรวจเท้าด้วยตนเองทุกๆวัน เมื่อพบสิ่งผิดปกติและสิ่งนั้นไม่ดีขึ้นภายหลังดูแลตน เองภายใน 1 สัปดาห์ ควรรีบปรึกษาแพทย์หรือพยาบาล เมื่อสิ่งผิดปกติเหล่านั้นเลวลงควรรีบพบแพทย์/ไปโรงพยาบาลใน 1 - 2 วัน
• เลิกสูบบุหรี่ ไม่สูบบุหรี่ เพราะสารพิษในควันบุหรี่ส่งผลให้หลอดเลือดตีบ ซึ่งรวม ทั้งหลอดเลือดขาและเท้า เท้าจึงขาดเลือดได้ง่าย

บรรณานุกรม

Foot care [2014,July26].

Updated 2014, July 26