กดการทำงานของสมอง (CNS depression)

กดสมอง หรือ กดการทำงานของสมอง หรือกดประสาท หรือ กดระบบประสาท หรือกดระบบประสาทส่วนกลาง หรือ กดการทำงานของระบบประสาท (Central nervous system depression ย่อว่า CNS depression) หมายถึง สิ่ง/สาร/ภาวะต่างๆที่ส่งผลให้การทำงานของสมอง หรือของระบบประสาท หรือของระบบประสาทส่วนกลาง ทำงานได้น้อยลง/ลดลง ส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการเนื่องจากระบบอวัยวะต่างๆถูกกดการทำงาน/ทำงานลดลงตามไปด้วย ที่สำคัญ ได้แก่

• อาการทางระบบประสาท: เช่น ซึม รู้สึกตัวได้น้อย/ไม่รู้สึกตัว หมดสติ และอาจถึงขั้นโคม่า และเสียชีวิต
• อาการทางระบบหายใจ: เช่น หายใจช้า ตื้น เบา จนถึงขั้นหยุดหายใจ และเสียชีวิต
• อาการทางระบบหัวใจและหลอดเลือด: เช่น หัวใจ/ชีพจรเต้นช้า เบา รู้สึกเป็นลม มีอาการวูบ จนถึงขั้นหยุดหายใจ และเสียชีวิต

สาเหตุที่ทำให้เกิดการกดสมอง/กดระบบประสาทที่พบบ่อย ได้แก่

• อาการไม่พึงประสงค์จากยาต่างๆ ซึ่งเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุด เช่นจาก ยากดประสาทส่วนกลาง
• ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำในผู้ป่วยโรคเบาหวาน เป็นอีกสาเหตุที่พบบ่อย
• การสูดดมสารพิษ/สารเคมีที่เป็นพิษต่อระบบประสาท/สมอง เช่น สาร Propyl alcohol(สารในสุราเถื่อน), Butanone(สารที่ใช้ในอุตสาหกรรมพลาสติก)
• อุบัติเหตุที่สมอง ที่ส่งผลให้ สมองบวม หรือมีเลือดออกในสมอง/เลือดออกในกะโหลกศีรษะ
• เนื้องอกมะเร็งสมอง หรือมะเร็งที่แพร่กระจายมาสมอง

แนวทางการรักษาภาวะกดการทำงานของสมองคือ การรักษาสาเหตุ และการรักษาประคับประคองตามอาการ เช่น การให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ การให้ออกซิเจน การใช้เครื่องช่วยการหายใจ การให้ยากระตุ้นการบีบตัวของหัวใจ การให้ยาให้หลอดเลือดหดตัวเพื่อเพิ่มความดันโลหิต การให้ยาลดภาวะสมองบวม เป็นต้น

ทั้งนี้ เมื่อมีการกดการทำงานของสมอง มักเป็นภาวะที่มีการพยากรณ์โรคที่ไม่ดี ผู้ป่วยมีโอกาสเสียชีวิตได้สูง

บรรณานุกรม

1. [2017,June10]